«Τα βραβεία βαρύνουν τους βραβευμένους»

 

Βραβεία Αναγνώστη 2016: Μια γιορτή για τα βιβλία και τους ανθρώπους τους

—της Ελένης Κεχαγιόγλου—

Οι εποχές αλλάζουν, αλλά τα βραβεία του λογοτεχνικού περιοδικού Aναγνώστης, που συνεχίζουν την παράδοση των βραβείων του Διαβάζω, παραμένουν μια γιορτή για το βιβλίο και τους συγγραφείς, τους εκδότες και τους άλλους επαγγελματίες του χώρου. Η χθεσινή βραδιά στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς δεν είχε, ενδεχομένως, το γκλαμ άλλων ετών (το οποίο κι αυτό χρειάζεται, η ανάδειξη δηλαδή του βιβλίου και της ανάγνωσης σε κάτι σέξι). Είχε την ατμόσφαιρα και το κλίμα που διατύπωσε ως ευχή ο Κυριάκος Συλφιτζόγλου, κλείνοντας τις ευχαριστίες του — το γράφω όπως το θυμάμαι: η γλώσσα να είναι το όχημά μας, αλλά πατώντας γερά στη γη.

Η βραδιά ξεκίνησε, ύστερα από την εναρκτήρια ομιλία της Μαρίζας Ντε Κάστρο εκ μέρους του περιοδικού, με το Τιμητικό Βραβείο στον καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγγραφέα Γιώργη Γιατρομανωλάκη για τη συνολική προσφορά του στα ελληνικά γράμματα, ο οποίος παρέλαβε το βραβείο του με μια ενδιαφέρουσα ομιλία που προσιδιάζει στο συγγραφικό του στιλ: φλεγματική και διεισδυτική ως προς τις παρατηρήσεις της. Μπορείτε να τη διαβάσετε στο τέλος της ανάρτησης.

Στην εισηγητική ομιλία του, πριν από την απονομή του Τιμητικού Βραβείου στον Γιώργη Γιατρομανωλάκη, ο κριτικός λογοτεχνίας Βαγγέλης Χατζηβασιλείου αναφέρθηκε στο πολύτροπο έργο του (μελέτες για την αρχαία και τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, εκδόσεις, μεταφράσεις, ποίηση, διήγημα, μυθιστόρημα) και τόνισε ειδικότερα τον ρηξικέλευθο χαρακτήρα της μυθιστορηματικής του παραγωγής, που συνταιριάζει το πολιτικό με το ιστορικό μυθιστόρημα και απορρίπτει, με τον μεταμοντέρνο προβληματισμό της, οποιαδήποτε μονομερή αλήθεια.

Τη βραδιά παρουσίασαν ο Βασίλης Παπαθεοδώρου και η Έλενα Χουζούρη, ταιριαστοί μεταξύ τους, με χιούμορ και κέφι, ξεκινώντας από τη λογοτεχνία για παιδιά και τα βραβεία στις τέσσερις κατηγορίες όπως τα αποφάσισε η κριτική επιτροπή, τα μέλη της οποίας ήταν: Αγγελική Αθανασοπούλου, βιβλιοθηκονόμος, Τζίνα Καλογήρου, καθηγήτρια στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Βασίλης Παπαθεοδώρου, συγγραφέας, Ελένη Σβορώνου, συγγραφέας, Δημήτρης Χαλκιόπουλος, γραφίστας.

Όπως είπε ο Βασίλης Παπαθεοδώρου, μεταφέροντας το σκεπτικό της κριτικής επιτροπής, εξετάστηκαν περί τα 450 βιβλία, καλογραμμένα μεν, με έλλειψη πρωτοτυπίας και δημιουργικού πειραματισμού δε, καθώς πολλά ήταν «πανομοιότυπα», δηλαδή τυποποιημένα με παρόμοια θέματα και ύφος δίχως εκπλήξεις, ενώ συχνός ήταν ο διδακτισμός σε βιβλία που ήταν φανερό πως γράφηκαν με απώτερο σκοπό να «ανοίξουν την πόρτα» προς τα σχολεία. Οι κατηγορίες λοιπόν και τα αντίστοιχα βραβεία για τα βιβλία λογοτεχνίας για παιδιά είναι τα εξής:

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ — το απένειμε η συγγραφέας Ελένη Σβορώνου

Γεωργία Γαλανοπούλου, Ο Βόρακας, ο Κόρακας και η Σονάτα της Φανής, εικονογράφηση: Βαγγέλης Παυλίδης, Εκδόσεις Πατάκη

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Άννα Κουππάνου, Η απίστευτη αποκάλυψη του Σεμπάστιαν Μοντεφιόρε, εικονογράφηση: Δέσποινα Μανώλαρου, Κέδρος& Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου.

—Η συγγραφέας είπε: Γράφουμε, έπειτα τα βιβλία φεύγουν από τα χέρια μας, δεν ξέρουμε πού πάνε, και είναι χαρά να καταλαβαίνουμε ότι σας άρεσαν.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ

Πολυχρόνης Κουτσάκης, Μια ανάσα μόνο, Πατάκης.

—Το βραβείο παρέλαβε η Έλενα Πατάκη, καθώς ο συγγραφέας, καθηγητής του Πολυτεχνείου, βρίσκεται αυτή την εποχή στην Αυστραλία.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΝΩΣΕΩΝ

(Βραβείο που απονέμεται για δεύτερη μόλις χρονιά, επιδιώκοντας να αποτελέσει κίνητρο συγγραφής τέτοιων βιβλίων.)

Πάνος Τσερόλας, Τζου, ο δεινόσαυρος Ανζού (και ένας κεφάλας), εικονογράφηση: Λέλα Στρούτση, Κέδρος.

—Το βραβείο παρέλαβε ο πατήρ Τσερόλας, δεδομένου ότι ο συγγραφέας υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. Και επρόκειτο για κορυφαία στιγμή της βραδιάς, καθώς, συγκινημένος μα γελαστός, και καταχειροκροτούμενος αν και ίσως καταχράστηκε λίγο του χρόνου, μίλησε για τις λογοτεχνικές αρετές του βραβευθέντος βιβλίου.

Αμέσως μετά, ο Βασίλης Παπαθεοδώρου σχολίασε με χιούμορ: «Η βραδιά έλαβε,τέλος, καληνύχτα σας».

Τη σκυτάλη έπειτα πήραν τα βραβεία τα οποία αποφάσισαν τα μέλη της επιτροπής πεζογραφίας, ποίησης και δοκιμίου: η κριτικός λογοτεχνίας Ελισάβετ Κοτζιά, η ποιήτρια και κριτικός λογοτεχνίας Μαρία Τοπάλη, ο κριτικός λογοτεχνίας Αριστοτέλης Σαΐνης, ο συγγραφέας Χρίστος Κυθρεώτης, ο κριτικός λογοτεχνίας Βαγγέλης Χατζηβασιλείου και η συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας Έλενα Χουζούρη.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ — το απένειμε η ποιήτρια Μαρία Τοπάλη

Αλέκος Λούντζης, Προπαγάνδα. Κάποια γράμματα για κάποια πράγματα, Γραβριηλίδης.

Ο συγγραφέας στις ευχαριστίες του, μεταξύ άλλων, είπε: «Η τελεία είναι το πιο μυστήριο σημείο στίξης. Δεν είναι απλό, γιατί το να μπει μια τελεία είναι δουλειά πολλών ανθρώπων».

ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ — το βραβείο απένειμε ο Κώστας Μαυρουδής

Κυριάκος Συφιλτζόγλου, Στο σπίτι του κρεμασμένου, Θράκα

Ο συγγραφέας υπενθύμισε ότι δέκα χρόνια νωρίτερα ήταν στα ίδια βραβεία υποψήφιος ως πρωτοεμφανιζόμενος.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Κώστας Περούλης, Αυτόματα, Αντίποδες

Ο συγγραφέας στις ευχαριστίες του είπε ότι η βράβευση είναι ένα κίνητρο για να εξακολουθήσει κανείς να γράφει.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΝΟΥΒΕΛΑΣ-ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΣ

Κώστας Κατσουλάρης, Νυχτερινό ρεύμα, Πόλις

Ο συγγραφέας είπε ότι με τα βραβεία χαίρεται το παιδί που έχουμε όλοι μέσα μας και επιβεβαίωσε ότι το παιδί που κρύβεται εντός του έχει χαρά εμγάλη για τη βράβευσή του.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ — την απονομή έκανε ο περσινός νικητής Χρήστος Χωμενίδης

Ηλίας Μαγκλίνης, Πρωινή γαλήνη, Μεταίχμιο

Ο συγγραφέας θυμήθηκε την εποχή που συνεργαζόταν με το περιοδικό Διαβάζω και τον Ηρακλή Παπαλέξη, τον ιδρυτή του περιοδικού, που ξεκίνησε τα βραβεία αυτά και με συγκίνηση αφιέρωσε το βραβείο στην Ελισάβετ, καθώς η έκδοση του βιβλίου συνέπεσε με τη γέννηση της κόρης τους.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΔΟΚΙΜΙΟΥ-ΜΕΛΕΤΗΣ

Αθηνά Βογιατζόγλου, Ποίηση και πολεμική: Μια βιογραφία του Γιώργου Κοτζιούλα, Κίχλη

—Η συγγραφέας δήλωσε πως έγραφε το βιβλίο για δέκα χρόνια και εξέφρασε τη χαρά της για τη βράβευσή της με την ελπίδα να γίνει γνωστό και να διαβαστεί το έργο του Κοτζιούλα.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΝΙΚΟΥ ΘΕΜΕΛΗ

Ο Γιάννης Μπασκόζος ανακοίνωσε ότι απονέμεται στον Roderick Beaton για τα βιβλία του Ο πόλεμος του Μπάιρον. Ρομαντική εξέγερση, ελληνική επανάσταση, μετάφραση Κατερίνα Σχινά, Εκδόσεις Πατάκη, και Η ιδέα του έθνους στην ελληνική λογοτεχνία. Από το Βυζάντιο στη σύγχρονη Ελλάδα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Η επίσημη απονομή, καθώς ο νεοελληνιστής Μπήτον δεν παρευρισκόταν λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων, θα γίνει στην πρώτη εκδήλωση του αναγνώστη το επόμενο φθινόπωρο.

Η βραδιά ολοκληρώθηκε με την κλασική φωτογραφία όλων των βραβευθέντων και κρασί και κουβέντα στον εξωτερικό χώρο του Μουσείου Μπενάκη.

* * *

Ομιλία του Γιώργη Γιατρομανωλάκη κατά την παραλαβή του Τιμητικού Βραβείου από το περιοδικό Αναγνώστης, 13/6/2016

Και του χρόνου, με το καλό, να έχουμε καλά βιβλία να διαβάζουμε, να σχολιάζουμε — και να βραβεύονται.

Αγαπητοί κυρίες και κύριοι, φίλοι και φίλες, ευχαριστώ πολύ που είστε απόψε εδώ σε αυτή την εορτή των βιβλίων και των συγγραφέων.

Αγαπητά μέλη της κριτικής επιτροπής του ηλεκτρονικού περιοδικού Αναγνώστης.  Ευχαριστώ από καρδίας για την  απόφασή σας να με τιμήσετε με το ειδικό βραβείο του Αναγνώστη.

Όλοι χαίρονται με τα βραβεία και τις τιμές. Ανθρώπινο. Ειδικά όταν τα βραβεία προέρχονται από την κρίση ανθρώπων που έχουν περάσει δεκαετίες μαχόμενοι και υπερασπιζόμενοι τα Γράμματά μας και τη νεοελληνική λογοτεχνία ειδικότερα.

Από την άλλη, όπως πιστεύω, τα βραβεία βαρύνουν τους βραβευμένους. Τους προσθέτουν μιαν επιπλέον ευθύνη, αν μπορώ να το πω έτσι. Να παραμένουν, όσο τους είναι δυνατόν, ενεργοί, δημιουργικοί και πάνω από όλα να ξανασκέφτονται το οξύμωρο της ύπαρξής τους: να είναι ταπεινοί μέσα στη συγγραφική τους οίηση, να είναι  ευάλωτοι και τρωτοί και ταυτόχρονα άτρωτοι μέσα στην επηρμένη αυτοτέλεια και αυτοδυναμία τους. Να χαίρονται, όσο μπορούν όταν βραβεύονται, να γκρινιάζουν όταν δεν βραβεύονται και τελικά να παραμένουν πιστοί μόνο στον εαυτό τους. Οι ποιητές, οι συγγραφείς, από ανέκαθεν, που θα έλεγε και ο Ελύτης, είναι περίεργα όντα. Κατά τον Πλάτωνα: αλλοπρόσαλλα και έκφρονα όντα και εν ταυτώ, όπως πιστεύει ο Αριστοτέλης  απόλυτα λογικά όντα νοήμονα και άκρως πολιτικά.

Πλάτων: Κούφον γαρ χρήμα  ποιητής εστίν και πτηνόν και ιερόν, και ου πρότερον οίος τε ποιείν  πριν αν ένθεός τε γένηται και έκφρων και ο νους μηκέτι εν αυτώι ενήι.

Αριστοτέλης: φιλοσοφώτερον και σπουδαιότερον ποίησις ιστορίας εστίν· η μεν γαρ ποίησις  μάλλον τα καθόλου, η δ’ ιστορία  τα καθ’ έκαστον λέγει.

Οι σημερινές συνθήκες γραφής και συγγραφικής δημιουργίας ειδικότερα είναι σε πρώτη εκτίμηση δύσκολες. Τα νεύρα, η αντοχή και η διάθεση των συγγραφέων δοκιμάζονται. Όπως και όλων των πολιτών. Από την άλλη όμως η εποχή που ζούμε  είναι περίοδος μιας κυοφορίας της οποίας τους τόκους, τα γεννήματα δεν έχουμε ακόμη δει. Η σημερινή εποχή, είτε το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι, είτε μας αρέσει είτε όχι, είναι ιδανική για τους συγγραφείς. Δεν αναφέρομαι στις πωλήσεις και στα συγγραφικά τους δικαιώματα. Αναφέρομαι στην πρόκληση της τρέχουσας ζωής. Τυχεροί όσοι μπορέσουν να εκμεταλλευτούν, κατά τις δυνάμεις και το ταλέντo τους, αυτό που μας συμβαίνει. Και να μπορέσουν να προβαλουν αυτό το μέγα  Συμβάν των ημερών ιδιοτύπως, με τον δικό τους προσωπικό τρόπο. Το μέλλον των συγγραφέων  καθορίζεται από το έργο τους. Οι επιβραβεύσεις τους δεν προκαθορίζονται.

Συγχαίρω λοιπόν όλους τους βραβευμένους της αποψινής βραδιάς αλλά  ομοίως και όλους τους μη βραβευμένους.

Ευχαριστώ πάλι εσάς, κυρίες και κύριοι, και όλα τα μέλη της επιτροπής του Αναγνώστη.

Καλό, ηδονικό, δημιουργικό καλοκαίρι.

Καλές αναγνώσεις.

Συνεχές, ηχηρό, μελωδικό πληκτρολόγιο για όσους πληκτρολογούν τα κείμενά τους.

Και για όσους εξακολουθούν και γράφουν ακόμη με το χέρι, αφηνιασμένος, πλην μελωδικός, ας τρέχει ο κάλαμος επάνω στο άσπρο χαρτί τους.

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Βιβλίο

from dimart http://ift.tt/25UIFwV
via IFTTT