zougla: Συν-όψεις

Μεγάλα βιβλία κατ’ εμέ εν συντομία πέσανε χαμαί

—της Χριστίνας Παπαβασιλείου—

* Σύνοψη (η) ουσ. [<αρχ. σύνοψις, < συνόψομαι, μελλ, του ρ. συνοράω-ῶ] (Κ σύνοψις, -εως) συνοπτική έκθεση ή πραγματεία, συγκεφαλαίωση

Οδηγίες γραφής μιας σωστής σύνοψης βιβλίου:
1. η πρώτη παράγραφος να είναι αρκετά ενδιαφέρουσα για να κρατάει τον αναγνώστη
2. οι συγκρούσεις των κύριων χαρακτήρων να είναι σαφώς καθορισμένες
3. να είναι οι χαρακτήρες συμπαθείς
4. να μπορεί ο αναγνώστης να ταυτιστεί μαζί τους και να συμπάσχει
5. αποφύγετε γραμματικά και ορθογραφικά λάθη
6. σωστά σημεία στίξης
7. τονίστε τα σημαντικότερα σημεία πλοκής του βιβλίου
8. λύστε όλες τις σημαντικές συγκρούσεις
9. χρησιμοποιήστε ενεστώτα και μόνο ενεστώτα
10. να είναι γραμμένη στο ίδιο ύφος του βιβλίου
(11. δική μου οδηγία, πετάξτε τις παραπάνω οδηγίες και πάμε να συνοψίσουμε)

Η Αγία Γραφή, Δίπτυχο

[Παλαιά Διαθήκη, Ανώνυμου] Καὶ εἶπεν ὁ Θεός· γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς κι έτσι άρχισε το πατιρντί. Καταπληκτικό κείμενο, τελείως παρεξηγημένο. Όπου και αν το ανοίξεις, σε όποια σελίδα και να πέσεις, τα έχει όλα μέσα. Σεξ, φόνους, αιμομιξίες, εκπόρνευση, μαστροπούς, παιδεραστία, τσαμπουκάδες, μεταφυσικά, X-files, μεγάλες οικογένειες με βρώμικο παρελθόν, ταξιδιωτικούς οδηγούς των γύρω περιοχών, φονιάδες των λαών Φαραώ, ακρίδες στούκας, όλο το ζωικό βασίλειο, μεθύσια, μάχες, αποτυχημένους πολιτικούς μηχανικούς που τους έπεσε το κτίριο, όργια, αλάτι, πολύ αλάτι, σαλεμένους, αρχομανείς. Και ολίγον από Θεό.

[Καινή διαθήκη, Ανθολογία] Η ίδια ιστορία επί τέσσερις εκδοχές, όπως την κατάλαβε ο καθένας τους, ή αλλιώς περιδιαβαίνω τις ερημιές μιλώντας ακατάπαυστα, κάνω και κάνα θαύμα με μεγαλύτερη επιτυχία του Λαζάρου που μετά από τριήμερο θάνατο και που αναστήθηκε θα σιχαινόταν ο κόσμος να τον βλέπει. Κατόπιν σύλληψη, καταδίκη, θάνατος και ανάσταση του κεντρικού ήρωα. Το πόσο εντρύφησε ο καθένας απ τους συγγραφείς την ιδεολογία του ήρωα, δηλαδή την χριστιανική πίστη, μας το αποδεικνύει ο Ιωάννης που ήταν ο αγαπημένος του μαθητής. Αυτό το λέει από μόνος του, στην δική του εκδοχή δεν ξέρουμε αν όντως ήταν έτσι. Γενικά ο Ιωάννης δεν τα πολυκατάλαβε, απόδειξη η Αποκάλυψη, ωραιότατο γραπτό μεν, δεν σφύζει από αγάπη δε. Από τότε όμως σφύζει η Πάτμος κάθε καλοκαίρι μπας και την ακούσει και κανάς τουρίστας. Κάτι πρέπει να έχει το νερό του νησιού. Α, και ενδιάμεσα αλληλογραφία, εικοσιένα γράμματα με οδηγίες προς ναυτιλομένους με αποδέκτες διάφορες πόλεις όπου οι πολίτες άκουγαν αλλά δεν βρίσκουμε απαντητικές επιστολές.

Ριχάρδος ο Γ΄

Από τις πρώτες γραμμές σου λέει τι θα κάνει, ποιους θα φάει λάχανο και πως θα πάρει τον θρόνο. Σε όλο το υπόλοιπο κείμενο, κάνει ότι σου έχει τάξει. Συνεπέστατος. Τον παίρνει τον θρόνο, αφού τους έχει ξεκάνει όλους, φτύνει τον πρώην συνεργάτη του το κωλόπαιδο τον Μπάκιγχαμ που μετά τον κάνανε παλάτι, του ορμάει ο Ερρίκος Τυδώρ, χάνει την μάχη γιατί είναι ποδαράτος ενώ όλοι οι άλλοι πάνω στα αλόγατα, σκοτώνεται, τέλος της δυναστείας των Πλανταγενετών, ανεβαίνουν οι Τυδώρ, άλλα μπουμπούκια κι αυτοί αλλά δεν θα ασχοληθούμε μαζί τους, έχουν δικά τους βιβλία.

Βασιλιάς Ληρ

Ο ξεμωραμένος που μάδαγε μαργαρίτες (μ’ αγαπά, δεν μ’ αγαπά), για να διαλέξει ανάμεσα στις τρεις κόρες —δυό κακιώσες και μια καλή— για να μοιράσει το βασίλειο. Τζάμπα τις μάδαγε, ό,τι να ‘ναι διάλεξε, τον πέταξαν έξω μετά αυτές στην βροχή να πουντιάσει, εξαιτίας του Γάλλοι και Άγγλοι έπεσαν στην μάχη, η μία κακιώσα δηλητηρίασε την άλλη και μετά αυτοκτόνησε, η καλή Κορδέλια δολοφονήθηκε και ο σκατόγερος πέθανε κι αυτός έχοντας την αγκαλιά κι έτσι ησύχασε ο τόπος. Και ξανάνθισαν οι μαργαρίτες να έχουμε και εμείς να μαδάμε.

Μόμπι Ντικ

Η μάχη του καλού με το κακό, με απροσδιόριστους αντιπροσώπους, δηλαδή δεν ξέρεις αν θες να είσαι με την φάλαινα ή με τον Αχάβ (εγώ ήμουν με την φάλαινα). Την κυνηγάνε σε όλες τις θάλασσες να βρούνε το πόδι του καπετάνιου, στο τέλος δεν μένει κολυμπηθρόξυλο με μόνη εξαίρεση τον αφηγητή, που κανονικά αυτόν έπρεπε να πνίξει πρώτα και να τον κάνει μεζεδάκι. Στο ενδιάμεσο ο αναγνώστης έχει πάρει δίπλωμα μούτσου, πρώτου μηχανικού στα πλοία, γδάρτη, ιχθυολόγου, ψαρά, τρία αστέρια Michelin στην μαγειρική κακαβιάς και ένα διδακτορικό στα κητώδη με ειδικότητα στην σπερμοφάλαινα.

Όσα παίρνει ο άνεμος

Ή αφού άνοιξες τα παράθυρα να αερίσεις γιατί δεν έβαλες μια πέτρα πάνω από το χειρόγραφο και μετά έτρεχες να μαζέψεις τις σελίδες που είχαν σκορπίσει (ναι, έτσι όντως εδόθη ο τίτλος). Η ιστορία μιας κακομαθημένης που θέλει τον μόνον που δεν της κάθεται. Νότος, μπαμπάκια, ωραιοποιημένος ρατσισμός, εμφύλιος, ξεπεσμός, φουστάνια από κουρτίνες, η τσούρδω που όμως έχει μυαλό πέρα από λακάκια στα μάγουλα, αλλά παντρεύεται ό,τι της πέφτει στον δρόμο, Άσλεϋ Άσλεϋ που τον στριμώχνει όποτε τον πετυχαίνει μόνον του, η σύζυγός του Μελανία που ήταν μέσα στα βιβλία, πολύ κυρία αλλά ολίγον χαϊβάνι στα υπόλοιπα, ε κάποια στιγμή πεθαίνει, της μένει ο Άσλεϋ Άσλεϋ της Σκάρλετ αλλά τώρα που τον έχει δεν τον θέλει ούτε που να τον φτύσει, θέλει τον αλητήριο Ρετ του οποίου όμως πια δεν του καίγεται καρφί για χάρη της, ε μα τον έπρηξε. Και αύριο θα ξημερώσει μια άλλη μέρα αλλά εμείς δεν θα είμαστε εκεί να δούμε τι άλλο θα σκαρφιστεί η πρασινομάτα.

Μαντάμ Μποβαρύ

Κάτι ψυχολογικά είχε αυτή, ένα βιβλίο ψάχνουμε να βρούμε τι της φταίει, τίποτα δεν της έφταιγε, βαριόταν την ζωή της, τόσο που πήγε και φαρμακώθηκε και ησυχάσαμε. Κι εμείς κι αυτή, αλλά όχι και οι αναλυτές της. Ούτε οι ψυχολόγοι που της αφιέρωσαν και πάθηση. Μποβαρισμός. Σε απλά λόγια, βαριέμαι του θανατά. Κυριολεκτικά.

Οι Άθλιοι

Είπα να φαρμακώσω λίγο ψωμάκι γιατί με τράβαγε το στομάχι μου και είδα κι έπαθα να το χωνέψω από το κυνηγητό. Κι όσο εγώ έχω τον στομαχόπονο και την Τιτίκα, την Γαλλία την περνάει ο Ναπολέων, το Βατερλό, η επανάσταση, την Τιτίκα θέλει να την περάσει ο Μάριος, ο Ιαβέρης θέλει να περάσει ένα χεράκι τον Αγιάννη, ο Γαβριάς θέλει να περάσει από τα παιδικάτα του στην ενηλικίωση αλλά πάρτον κάτω, ο Αγιάννης περνάει τον Μάριο από όλο το αποχετευτικό σύστημα του Παρισιού, ο Ιαβέρης έχει δίλημμα του στυλ ποιος είμαι, τι κάνω, βρε μπας και το παράκανα και αυτοβούλως περνάει στον πνιγμό του, τελικά ο Μάριος την περνάει την Τιτίκα, ο Αγιάννης παίρνει την ηθική ικανοποίηση της αναγνώρισης των προσπαθειών του και περνάει στον άλλον κόσμο και ζουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Δηλαδή ο Μάριος κι η Τιτίκα περνούν καλά, από τους υπόλοιπους δεν μένει ρουθούνι.

Πόλεμος και Ειρήνη

Ξανά οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι, από την άλλη μεριά. Ρωσία, όλη η αριστοκρατία της μιλάει Γαλλικά, τα ρωσικά είναι για την πλέμπα, αλλά όταν τους έρχονται οι Γάλλοι αυτοπροσώπως καθόλου δεν τους αρέσει, ο Αντρέι ερωτεύεται την Νατάσσα, η Νατάσσα ερωτεύεται ό,τι βρει μπροστά της, ο Πιερ είναι ο συμπαθής αμπλαούμπλας που περιφέρεται στην εγκαταλειμμένη Μόσχα (από τις ωραιότερες σελίδες του βιβλίου), η Νατάσσα ξαναβρίσκει τον Αντρέι αλλά είναι στο μαύρο του το χάλι, τον ξαναερωτεύεται ή έχει τύψεις, δεν είμαι σίγουρη, ο Τολστόι τρώει δύο τόμους να περιγράφει μάχες, ο Αντρέι πεθαίνει, εγώ κλαίω και μετά η Νατάσσα παντρεύεται τον Πιέρ, κάνει παιδιά και γίνεται χοντρέλα. Επιμύθιο: αφού έκανε κρύο και το χιόνι που στους άλλους έφτανε στο γόνατο, εσένα —γιατί δεν ήσουν και πρώτο μπόι— σου έφτανε στην κοιλιά, που ξεκίναγες να πας, οι άλλοι ήταν μαθημένοι, εσύ κι ο στρατός σου ξυλιάσατε. Καλά να πάθετε.

Ο Ηλίθιος

Ή πώς μπορούν να τραμπουκίσουν έναν καλοσυνάτο πρίγκιπα. Αν δε στο δρόμο του του πέσουν ένας τσαντίλας όπως ο Ραγκόζιν, μια με τα νεύρα χάλια αλλά πουτανίτσα όπως η Ναστάσια Φιλίποβνα, που ερωτεύονται μεταξύ τους αλλά άκρη δεν βγάζουν, ένας Λέμπεντεβ που θα σε εκμεταλλευτεί, ο Κόλια σε ρόλο πιτσιρίκι-ανακατώστρα, ένας Ιππόλυτος που παρότι τον ευεργετείς και είναι στα πρόθυρα του θανάτου επί έναν τόμο, δεν λέει να πεθάνει και σε γεμίζει με τύψεις και κατηγόριες, η οικογένεια Επάντσιν σύσσωμη να μην σε αφήνει σε ησυχία, ε, σε καλό δεν θα σου βγει. Και δεν βγήκε. Ο Ιππόλυτος τελικά πεθαίνει, ο Μίσκιν ετοιμάζεται να παντρευτεί την Νατάσσα ή λέγε με «ξέρω τι μου γίνεται και τι θέλω», τελικά κρασάρει και το σκάει με τον τσαντίλα, ο τσαντίλας την μαχαιρώνει και μετά θέλει να την κρατήσει ως μούμια, ο ίδιος δεν πεθαίνει αλλά η πολύ παρέα με το πτώμα τον λωλαίνει, ούτε ο πρίγκιπας πεθαίνει αλλά τον ξαναστέλνουν στην Ελβετία με άσπρη μπλουζίτσα και τα χεράκια πίσω. Τέλος. Α, ξέχασα, λεπτομέρεια, στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου εμφανίζεται ακουμπισμένο σε ένα τραπέζι ένα αντίγραφο της Μποβαρύ, οπότε ήταν ηλίου φαεινότερο ότι κανείς δεν θα είχε καλά ξεμπερδέματα.

Έγκλημα και τιμωρία

Αφού δεν το άντεχες, γιατί την έφαγες την γριά και την αδελφή της; Τις έφαγε που τις έφαγε, μετά άρχισε τα γιατί το έκανα, και ωχούμου τώρα και λάθη, λάθη συνεχόμενα, να καρφώνεται από μόνος του. Διαλύει τον αρραβώνα της αδελφής του, τα μπλέκει με μια πόρνη, τον καταδιώκει για το έγκλημα ο Πέτροβιτς, τον εκβιάζει ο Σβιντριγκάιλωφ, ο οποίος παρατρίχα να του βιάσει και την αδελφή, δεν την βιάζει, αυτοκτονεί (ο Σβιντ-τέτοιος), γενικά περνάει χάλια, εξομολογείτε το έγκλημα στην πόρνη, ομολογεί, τον στέλνουν εξορία στην Σιβηρία όπου τον ακολουθεί κι η Σόνια, η πόρνη ντε, πόρνη μεν αλλά χρυσό κορίτσι, κι εκεί συνέρχεται πια από το κρύο που τρώει και ετοιμάζεται να ξεκινήσει την ζωή του ξανά.

Αδελφοί Καραμάζοφ

Ή ποιος έφαγε λάχανο τον μπαμπά. Μια απίστευτη πολυλογία για τα θεία και τα μη θεία. Μην αγχώνεστε, ο μεγάλος τον έφαγε τον μπαμπά αλλά θα σε περάσει σελίδες επί σελίδων μέχρι να σ’ το πει.

Η Αλίκη στην χώρα των θαυμάτων

Ή μια μου χωράν τα ρούχα μου και μια μου πλέουν. Ή θα γεμίσω ραγάδες από το μια γίνομαι νταρντάνα και μια τοσοδούλα. Ή να σταματήσεις να τρως ό,τι κεκάκι βρίσκεις μπροστά σου. Ή να κόψω τους μαραθώνιους μπιρίμπας γιατί βλέπω εφιάλτες με τραπουλόχαρτα. Ή να κοιτάω που βαδίζω και να μην πέφτω στις τρύπες. Ή να φτιάξω κάνα λαγό στιφάδο. Ή πόσες γάτες έχει περάσει ο γάτος κι όλο χασκογελάει. Ή τι το ήθελα να φτιάξω καινούργιο καπέλο. Ή κύριε Λούις Κάρολ μου με το μαλακό τα ντραγκς, δεν είναι και για χόρταση μάνα μου.

Ο θρύλος των Φορσάϊτ

Ένα βράδυ ο Σομς Φορσάϊτ είχε κέφια για αγαπούλες. Η σύζυγός του Ειρήνη δεν είχε. Παρ’ όλα αυτά το κάνουν. Τον κατηγορεί για αυτό σε 920 σελίδες. Με περίγυρο της ιστορίας κι όλο το σόι για το οποίο υπάρχει γενεαλογικός χάρτης μεγέθους Α5. Κι επειδή μάλλον ήταν λίγα τα επακόλουθα του «κάτσε μου λίγο ζαργάνα μου παρότι δεν πολυθές», οι συνέπειες επεκτείνονται και στους απογόνους του ζεύγους από τους δεύτερους γάμους τους στο βιβλίο Σύγχρονη Κωμωδία για άλλες 765 σελίδες. Τι το ‘θελες αγόρι μου, εσύ το πλήρωσες ακριβά κι εμείς χάσαμε δυο μήνες απ την ζωή μας με την άλλη να κλαίγεται.

Περί Φωτίσεως

Πάρτε αναπνοή. Πάμε: Σε κάποια χώρα γίνονται εκλογές όπου βγαίνει πρώτη δύναμη το λευκό ξαναγίνονται εκλογές πάλι τα ίδια ξαναβγαίνει το λευκό τα δύο μεγάλα κόμματα σε συνεργασία με τον κρατικό μηχανισμό και τις δημόσιες υπηρεσίες ψάχνουν να βρουν τον υποκινητή αλλά υποκινητή δεν βρίσκουν οπότε μαζεύουν τα μπογαλάκια τους και φεύγουν από την πόλη αλλά βάζουν σπιούνους ενώ οι κάτοικοι της πόλης αρχίζουν να έχουν αλληλεγγύη βοηθιούνται μεταξύ τους και αναλαμβάνουν τις προσωπικές τους ευθύνες οι σπιούνοι ψάχνουν τους αίτιους αλλά δεν τους βρίσκουν γιατί ο λαός από μόνος του κατάφερε να αποδομήσει τα πάντα κοάλα δεν παίζουν στο έργο και να αυτοδιοργανωθεί αλλά το Κράτος αντεπιτίθεται δηλαδή η εξουσία κάνει ρελάνς και τους παίρνει φαλάγγι και δεν έχουν και πολύ καλό τέλος και το σκυλί που ήταν και στην πέτρινη σχεδία αλλά είχε γλυτώσει από το πήγαινε έλα της Ιβηρικής χερσονήσου και στο περί τυφλότητας που είχε όμως μάτια κι έβλεπε εδώ τελικά δεν την σκαπούλαρε και μαζί με την κυρά του πεθαίνουν ομού κι αντάμα. Αναπνοή.

Οι τρεις αδελφές

Τρία κοριτσάκια ήμασταν
Εκεί στην επαρχία
Βαριόμασταν και πλήτταμε
Και βγάλαμε ιστορία
Να φύγουμε απ την χωριατιά
Πες αγωγιάτη πόσα
Θες να σου δώσουμε λεφτά
Για να μας πας στην Μόσχα;

[Όπως τα λέω, χωρίς τον αγωγιάτη]

Στον δρόμο

Ότι λέει ο τίτλος. Δύο συνοδοιπόροι πάνε πάνω κάτω τους μεγάλους δρόμους της Αμερικής, κάνοντας ωτοστόπ και τρώγοντας μηλόπιτες και παγωτό. Ένα ατέλειωτο σύρε κι έλα, μέχρι που τον έναν τον πιάνει κόψιμο στο Μεξικό και ο άλλος τον εγκαταλείπει. Αναρρώνει, ξαναβρίσκονται, ετοιμάζουν κι άλλο ταξίδι το οποίο όμως δεν πραγματοποιούν ποτέ. Από τότε η μισή Αμερική βγήκε και πιλάλαγε στους δρόμους και η route 66 έγινε τραγούδι με μεγάλη επιτυχία.

Ζερμινάλ

Ή όχι άλλο κάρβουνο. Οι αγώνες και η απεργία των ανθρακωρύχων της Βόρειας Γαλλίας. Γαλαρίες που γίνονται τάφοι, πείνα κι ένας Ετιέν που αφού τους ξεσήκωσε όλους μετά πήρε το καπέλο του κι έφυγε. Απίστευτης δύναμης σκηνή ο εξαθλιωμένος γέρος που πνίγει το καλοντυμένο πλούσιο κοριτσάκι. Τι; Δηλαδή αυτό είναι όλο το βιβλίο; Όχι βέβαια. Εμένα μου έχει μείνει αυτό. Και κάποια ακόμα. Ε, δεν θα σας τα πω κι όλα.