zougla: Το κουτί

Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2016

Το κουτί

1967-the-box

—του Γιώργου Τσακνιά—

‘Εξω βρέχει. Ένας μουσάτος κάθεται σε ένα μπαρ κι έχει δίπλα του ένα κουτί. Διάφοροι προσπαθούν να μάθουν τι έχει μέσα (το κουτί, όχι ο μουσάτος). Έξω εξακολουθεί να βρέχει.

Αυτή είναι, πάνω κάτω, η υπόθεση (χωρίς βέβαια spoiler για το τι γίνεται στο τέλος). Πρόκειται για ένα οκτάλεπτο animation του Fred Wolf, σε παραγωγή του Jimmy Murakami, το οποίο πήρε το Όσκαρ για animation short το 1967 — η Murakami-Wolf Films με «Το κουτί» ήταν μια από τις λίγες ανεξάρτητες εταιρίες που έσπασαν το σερί των μεγάλων στούντιο (Disney, Paramount, Warner) στα βραβεία της Ακαδημίας Κινηματογράφου.

Το animation είναι του Wolf είναι λιτό, το σχέδιο γελοιογραφικό, η σκηνοθεσία minimal και καθόλου «καρτουνίστικη». Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στη μουσική (αποκλειστικά κρουστά) του Shelly Manne (1920-1984), του ιδιόρρυθμου πρωτοπόρου drummer της West Coast jazz. Ο Manne στις αρχές της δεκαετίας του ’50 και εγκαταστάθηκε στην περιοχή του Λος Άντζελες, στο ράντσο της γυναίκας του και στα επόμενα χρόνια συνέβαλε στη διαμόρφωση του jazz ιδιώματος της Δυτικής Ακτής και στις αναζητήσεις προς μια free jazz κατεύθυνση, before it was cool. (Αρκετές από τις δουλειές του Manne η κριτική τις απέρριψε ως «υπερβολικά εγκεφαλικές»).

shelly-manne-1

Shelly Manne

Η —χωρίς λόγια— ιστορία του «Κουτιού» είναι αφαιρετική, συμβολική και ελαφρώς ακατανόητη — αλλά, είπαμε: «Το κουτί» είναι ταινία των sixties. Συνεπώς, δεν πειράζει αν δεν καταλάβετε ακριβώς γιατί συμβαίνει ό,τι συμβαίνει: η δεκαετία του ’60 «δεν είναι εποχή του πώς, αλλά εποχή του τι», όπως έγραψε ο Robert Hunter στους στίχους του τραγουδιού The Eleven των Grateful Dead.

* Τέσσερα παλιότερα ποστ της στήλης για αουτσάιντερ στην κατηγορία animation short, και μάλιστα τα τρία από την Ανατολική Ευρώπη: Ερζάτς (Όσκαρ 1962), Σίσυφος (υποψηφιότητα για Όσκαρ 1976), Η Μύγα (Όσκαρ 1981) — και ένα από τη Γερμανία: Ισορροπία (Όσκαρ 1989).

* * *