zougla: Gotta catch ‘em all!

—της Νατάσσας Συλλιγνάκη—

Ήταν θέμα (ελάχιστου) χρόνου: το #pokémonGO έχει ξετρελάνει εκατομμύρια παίκτες ήδη σε όλον τον κόσμο, που τριγυρίζουν για να «πιάσουν» τα μικρά εικονικά τερατάκια τσέπης (pocket monster-pokemon) με τα κινητά τους. Με πρώτη μέρα κυκλοφορίας την 6η Ιουλίου του 2016, μετράμε λιγότερο από μήνα — κι όμως! Σε 10 μέρες και σε 3 μόνο χώρες ξεπέρασε η εφαρμογή τα 15 εκατομμύρια downloads. Ακολούθησε φρενίτιδα σε Αμερική, Ευρώπη και Αυστραλία. Στη Niantic, την εταιρία που έφτιαξε το παιχνίδι, τρίβουν τα χέρια τους.

Ας το πάρουμε από την αρχή.

Τα πόκεμον εμφανίστηκαν το 1995 πρώτη φορά, στα Game Boy, τις φορητές παιχνιδοσυσκευές της γιαπωνέζικης εταιρίας Nintendo. Πολύ σύντομα εξαπλώθηκαν σε όλον τον κόσμο, απέκτησαν φαν και δική τους τηλεοπτική σειρά, το 1997. Σ’ αυτήν, ο Ας Κέτσαμ, ένας δεκάχρονος εκπαιδευτής από την πόλη Πάλετ, ξεκινάει το ταξίδι του στον κόσμο με σκοπό να γίνει ο Αφέντης των Πόκεμον. Ο Ας ταξιδεύει με την Μίστυ και τον Μπροκ (τον οποίο αργότερα αντικαθιστά ο Τρέισι). Το πρώτο του πόκεμον είναι ο Πίκατσου (Pikachu), ένα γλυκό κίτρινο ηλεκτροφόρο πλασματάκι που μοιάζει με ποντίκι. Περιοδεύει σε διάφορα γυμναστήρια και μέρη για να κερδίσει εμβλήματα και να πιάσει καινούρια Πόκεμον – υπάρχουν, αρχικά, 151, μοιάζουν με ζωάκια και έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά το καθένα. Το ταξίδι του όμως δεν είναι εύκολο. Ο Ας πρέπει να αντιμετωπίσει την ομάδα «Πύραυλος»: την Τζέσυ, τον Τζέημς και τον Μιάουθ, ένα παμπόνηρο πόκεμον-γάτα που στο παρελθόν έμαθε να μιλάει ανθρώπινα. Η ομάδα Πύραυλος κάνει διαρκώς σχέδια προσπαθώντας να κλέψει τον Πίκατσου, και όχι μόνο — δεν τα καταφέρνουν ποτέ. Η σειρά γνώρισε τεράστια επιτυχία, ακολούθησαν ταινίες, ο Πίκατσου είναι ποπ-σύμβολο, τα πόκεμον είναι αναγνωρίσιμα ακόμα κι από ανθρώπους που δεν τα παρακολούθησαν ποτέ. Έγιναν κουκλάκια, επιτραπέζια και παιχνίδια με κάρτες και «τάπες», είδη γραφείου και ρουχισμού — γέμισαν σπίτια.

Όταν πρωτοεμφανίστηκαν στην Ελλάδα εγώ δεν είχα δικό μου παιδί — είχα όμως βαφτιστήρι. Έχω ακόμα το Pokédex, την «εγκυκλοπαίδεια» των πόκεμον που του είχα κατεβάσει κι εκτυπώσει στη δουλειά σε δύο αντίτυπα, ένα για κείνον κι ένα για μένα, και μαθαίναμε παρέα τα ονόματα και τα χαρακτηριστικά τους, τον τρόπο που έκαναν επίθεση και πώς εξελίσσονταν. Ακολούθησε ο γιος μου, φυσικά — κάρτες, τάπες, κουκλάκια, όλο το σετ. Και ατέλειωτες ώρες παρακολούθησης της σειράς και των ταινιών – και βέβαια, με τσιριχτή φωνή το τραγούδι των τίτλων, που μιλάει για τις περιπέτειες του Ας που «θα πιάσει όλα τα πόκεμον του κόσμου»: Το «Pokémon Theme» για την πρώτη σεζόν της αγγλικής παραγωγής του anime Pokémon (επίσης γνωστό ως «Gotta Catch ‘Em All«) είναι ένα τραγούδι γραμμένο από τον John Siegler και τον John Loeffler και το τραγούδησε ο Jason Paige.

Σε συνέντευξή του στο New York Post το 2016, ο Jason Paige περιγράφει το ιστορικό του τραγουδιού. Δεν περίμενε το τραγούδι για να γίνει δημοφιλές. Στην πραγματικότητα, είπε ότι «δεν ήξερα πραγματικά πολλά για τα Pokémon όταν έκανα το demo, εκτός από το ότι μια σκηνή στα κινούμενα σχέδια προκάλεσε μια σειρά επιληπτικών κρίσεων στην Ιαπωνία». Παρά το γεγονός ότι ο Paige ηχογράφησε το τραγούδι σε τέσσερις ώρες, πληρώθηκε υπερβολικά καλά το 2000. Κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, το τραγούδι έφτασε στον αριθμό τρία στο «Hot Dance Singles Sales» του Billboard.

Πέρασαν κάμποσα χρόνια και ομολογώ πως εκτός από τον γλυκούλη Πίκατσου (που υπάρχει ακόμα σε κουκλάκι στο γραφείο μου) είχα ξεχάσει τα πόκεμον. Φαίνεται όμως πως είναι πολλοί αυτοί που τα θυμούνται —ο γιος μου ανάμεσά τους— και πάρα πολλοί οι πρόθυμοι να τα μάθουν από την αρχή. Το καινούριο παιχνίδι, το Pokémon Go, είναι εφαρμογή (app) επαυξημένης (όχι απλά εικονικής) πραγματικότητας (Augmented reality) για έξυπνες συσκευές (κινητά και τάμπλετ). Δίνει τη δυνατότητα στους παίκτες να «πιάνουν», να προπονούν και να να μονομαχούν εικονικά με Pokémon που εμφανίζονται μέσω του app στην οθόνη, η οποία αποτυπώνει μέσω κάμερας τον πραγματικό κόσμο. Συνδέει, δηλαδή, κατά έναν τρόπο, την εικονική με την «πραγματική» πραγματικότητα. Η εφαρμογή χρησιμοποιεί το GPS, τους χάρτες της Google και την κάμερα της συσκευής — και, βέβαια, είναι δωρεάν. Είναι ένα βήμα παραπέρα από το παλιό παιχνίδι, μια και σε παρακινεί να σηκωθείς, να βγεις έξω και να ψάξεις για πόκεμον, άλλους εκπαιδευτές, «γυμναστήρια». Σύντομα άρχισαν να κυκλοφορούν άνθρωποι με τα μάτια κολλημένα στην οθόνη του κινητού, όχι γιατί περιμένουν μήνυμα, όχι για να μπουν στο facebook ή το twitter, αλλά περιμένοντας να εμφανιστεί το εικονικό τερατάκι.

Pub στο Portsmouth, στην Αγγλία.

Έχουν κρατήσει τα αρχικά πόκμον της σειράς, πατώντας στη νοσταλγία των τότε παιδιών — που σήμερα είναι από 16 μέχρι 30 – και, ας μην το κρύβουμε, και των λίγο μεγαλύτερων που ήταν τότε γονείς και «υποχρεωτικά» σχεδόν παρακολουθούσαν μαζί με τα πιτσιρίκια τους (εντάξει, κι εγώ παίζω). Ψάχνοντας, διάβασα πως πίσω από την εταιρία Niantic¹ είναι ο John Hanke, ο άνθρωπος που έφτιαξε για την Google το (αγαπημένο μου) Google Earth και τα Google Maps. Και του πήρε 20 χρόνια προετοιμασίας, για να κάνει το παιχνίδι επιτυχία από την πρώτη μέρα (υποκλίνομαι). Και βέβαια, την επιτυχία ακολούθησε αστραπιαία η εμπορική εκμετάλλευση: εκτός από ό,τι υπήρχε από παλιά σε πόκεμον και ξεθάφτηκε, έχουμε αξεσουάρ για τα κινητά, φορητούς φορτιστές μπαταρίας (γιατί η εφαρμογή την εξαντλεί γρήγορα), καπέλα και σακίδια για τους παίκτες. Και καταστήματα που, θέλοντας να κερδίσουν κάτι από την καινούρια μανία, πληρώνουν στην εταιρία για να γίνουν PokéStop, μέρη δηλαδή που μαζεύονται πόκεμον — κι έτσι προσελκύουν παίκτες, που θα μπουν να ψάξουν και ίσως πιουν έναν καφέ ή ένα ποτό, ίσως αγοράσουν κάτι.

Σύντομα εμφανίστηκαν και οι γκρίνιες, ειδικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Άνθρωποι που μένουν κολλημένοι όλη μέρα στην οθόνη του κινητού ή του υπολογιστή, εξοργίζονται τώρα με κείνους που βγαίνουν και ψάχνουν για εικονικά πλάσματα. Είναι οι ίδιοι που κατηγορούσαν τα παιδιά τους πως δεν βγαίνουν έξω να παίξουν («εγώ στην ηλικία σου έπαιζα ποδόσφαιρο στις αλάνες»), αλλά ξεχνάνε πως δεν έχει μείνει αλάνα ούτε για δείγμα — άσε που, ποιος γονιός σήμερα θα άφηνε το παιδί του μόνο του εκεί έξω; Είναι κι αυτοί που ανησυχούν μήπως γίνουν ατυχήματα, γιατί όσοι παίζον «δεν βλέπουν μπροστά τους» — η αλήθεια είναι πως κάθε τι καινούριο σε απορροφά, και τις πρώτες μέρες όντως υπήρχαν pokelawn περίεργες συμπεριφορές. Είναι μέχρι να το μάθουν οι παίκτες, να ενημερωθούν πως δεν χρειάζεται να κοιτάζουν την οθόνη διαρκώς (μπορεί να τους ειδοποιεί η δόνηση του κινητού όταν εμφανίζεται πόκεμον κοντά). Κάποιοι άλλοι μιλούν για «εξάρτηση» — άλλος μύθος, έχω βαρεθεί να το ακούω /διαβάζω τόσα χρόνια. Η αλήθεια είναι πάντα κάπου στη μέση: καμιά υπερβολή δεν είναι καλή. Ούτε, προφανώς, το υπερβολικό κόλλημα με το παιχνίδι (που μπορεί να συμβεί με οτιδήποτε όμως), ούτε οι υστερικές αντιδράσεις (σαν αυτού του τύπου, που, προκειμένου να μην κυνηγάνε πόκεμον στην αυλή του, προτρέπει τους ανθρώπους «Get a life«— μα πόσο κλισέ!). Υπομονή, μόδα είναι (είναι;), θα περάσει! Και ας βλέπουμε κάπου κάπου και την καλή πλευρά:, όπως σ’ αυτό το νοσοκομείο παιδιών, που τα έπεισαν να ξεκολλήσουν από τα δωμάτιά τους για να παίξουν:

Ή αυτόν τον πατέρα, που δηλώνει πως ευχαριστεί το παιχνίδι που ένωσε την οικογένειά του:

Όπως και να ‘χει, ψυχραιμία! Και χιούμορ – δεν έβλαψε ποτέ κανέναν:

I wanna play the very best
App that ever was
To swipe them, is my real test
Even if i lose my job.
I will travel with phone in hand
Searching the neighbor’s yard
People don’t seem to understand
When i pull over in my car

Pokemon Go!
It’s you and me
I just ran into a tree
Oh, i met new friends
In the park at 2am
Gotta catch ‘em all!

* * *

1«Niantic είναι το όνομα ενός φαλαινοθηρικού πλοίου που κατά τη διάρκεια του Gold Rush, και μέσα από διάφορες περιστάσεις, προσάραξε στην ακτή. Αυτό συνέβη και με πολλά άλλα πλοία. Το Σαν Φρανσίσκο βασικά χτίστηκε πάνω στα κουφάρια αυτών των πλοίων. Στεκόμαστε πάνω σε αυτά τώρα, απλά δεν το ξέρουμε. Αυτή είναι και η ιδέα, ότι υπάρχουν εκπληκτικά πράγματα στον κόσμο, αλλά ακόμα κι αν είναι στο διαδίκτυο, είναι δύσκολο να τα γνωρίζουμε.»