zougla: Μουσική: η αέναη επιστροφή του χρόνου

Σάββατο 2 Ιουλίου 2016

Μουσική: η αέναη επιστροφή του χρόνου

1971, Montreux, Switzerland — Singer Ian Gillan of Playing Guitar — Image by © Shepard Sherbell/CORBIS

Αυτό δεν είναι τραγούδι #736
Dj της ημέρας, η Νάση Αναγνωστοπούλου

Τί λέτε καλέ που ο χρόνος δε γυρίζει πίσω…
Γυρίζει και παραγυρίζει.
Αρκεί ν’ακουστεί η φωνή του Ίαν Γκίλαν να αφηγείται με τον δικό του μοναδικό τρόπο τη ζωή και την πορεία του Ιησού.
Αρκεί ν’ακουστεί μία νότα και το ταξίδι προς τα πίσω αρχίζει, μέχρι να διασκορπιστεί στις χαραμάδες της διαδρομής και να χαθεί. Αλλά θα εμφανιστεί ξανά και ξανά ώσπου να ενσωματωθεί, αυτή η νότα και η παρέα της, και να γραφτεί ανεξίτηλα στην καρδιά και στη μνήμη μας.
Γυρίζει λοιπόν πίσω ο χρόνος; Γυρίζει. Αλλά γυρίζει μόνος του, χωρίς να μας παίρνει μαζί του, μοναχικός ταξιδιώτης πάνω στο χρυσό του άρμα, το φως. Μας στέλνει όμως το σινιάλο του με χρυσές γραμμές επικοινωνίας, τη μουσική.
Ταξιδευτή Χρόνε, εκεί που βρίσκεσαι, λέγε τι βλέπεις…

‘Ηταν το 1970 όταν ο Andrew Lloyd Webber έγραψε θεία ροκ μουσική και κορυφαίοι ερμηνευτές τραγούδησαν λόγια που έγραψε ο Tim Rice. Τότε που τα τραγούδια γράφτηκαν κι ερμηνεύτηκαν αλλά η δύναμή τους τόση που δεν τους έφτανε αυτή η μορφή απόδοσης κι έτσι αναγεννήθηκαν και απογειώθηκαν χάρη στη μιμητική τέχνη των ανθρώπων και ανέβηκαν στη θεατρική σκηνή ως μιούζικαλ.

Ήταν η ροκ όπερα Jesus Christ Superstar που ξεκίνησε το ταξίδι της στο μέλλον κι εκεί γύρω στο 1971 έκανε μια στάση στο Broadway για να ξαποστάσει αλλά κυρίως για ν’ αφήσει και στο θεατρικό σανίδι το σημάδι της.

Όλοι ξέρουμε πια αυτήν τη μουσική δημιουργία. Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, έχουμε δει την κινηματογραφική εκδοχή της ροκ όπερας. Αριστουργηματική εκδοχή, ομολογουμένως.

Και πάρα πολλοί ίσως ν’ αξιώθηκαν να τη δουν να αναπτύσσεται εκεί που ανήκει. Στη μήτρα της: στο θεατρικό σανίδι.

(Η γράφουσα αξιώθηκε να δει την ταινία όταν πρωτοπαίχθηκε στην Ελλάδα αλλά και το θεατρικό πολύ πολύ αργότερα με ζωντανά παιγμένη επί σκηνής τη μουσική. Πώς αλλιώς άλλωστε…)

Όταν λοιπόν προχθές άκουσα για μια ακόμη φορά αυτό το άλμπουμ, συνειδητοποιώντας πως η μουσική, οι στίχοι και η ερμηνεία από τον Ίαν Γκίλαν και άλλους ερμηνευτές προηγήθηκαν του «ανεβάσματος» στο Broadway, η φωνή του Γκίλαν, ως δια μαγείας, έγινε όχημα για ένα υπέροχο ταξίδι πίσω στο χρόνο. Στο χρόνο που στην υφή του κρύβονται πολλαπλά σημεία έναρξης, αενάως.

Ιμάντας ατέρμων ο χρόνος που πάνω του ταξιδεύει ύλη και κάποιες φορές (ή όλες τις φορές;) το παρόν δεν είναι τίποτα περισσότερο από replay του παρελθόντος σε άλλη βάση, πότε ανοδική, πότε καθοδική. Σε άλλο επίπεδο πότε άνωθεν, πότε κάτωθεν. Σε άλλη συνειδητότητα πότε ενεργή, πότε καθεύδουσα.

Ο χρόνος άπειρος, η ύλη πεπερασμένη. Ανακυκλούμενη.

Χρόνο έχουμε, εμείς «δεν θα υπάρχουμε» με τη γνωστή μορφή μας.

Χρόνος υπάρχει για τα εμπρός – πίσω ταξίδια της ύλης μας σε όποια μορφή της, τυχαία, εγκλωβιστούμε ξανά και ξανά.

Γι’ αυτό θα ‘θελα να μπορώ να μην ξαναζώ αυτά που δεν θέλω και να ζω ξανά και ξανά αυτά που θέλω, αφού δεν γνωρίζω πόσες φορές και με ποια μορφή θα επιστρέψω στην εμβιότητα.

Αυτή είναι η ιδέα που έχω εγώ για την «αιώνια επιστροφή».

Αισιόδοξος κατά Κούντερα είναι εκείνος που πιστεύει ότι η ιστορία της ανθρωπότητας θα είναι λιγότερο αιματηρή κατά την επανάληψή της σε μια ανώτερη βαθμίδα. Απαισιόδοξος είναι εκείνος που δεν το πιστεύει.

Ώριμος όμως είναι εκείνος που αποδέχεται πως δεύτερη (ίδια) ζωή δεν έχει και πως η ιστορία της ανθρωπότητας θα έχει ένα τέλος που δεν θα ταυτίζεται όμως με το τέλος του κόσμου γενικά, παρά μόνο με το τέλος του «κόσμου» όπως τον γνωρίζουμε· που πιστεύει, ωστόσο, πως μερικά πράγματα μπορούν και πρέπει να γίνουν… χθες σ’ αυτόν εδώ ακριβώς τον πλανήτη και πιο συγκεκριμένα σε αυτήν εδώ τη γωνιά του. Και η ωριμότητά του αυτή τον οδηγεί στην πεποίθηση πως έχει χρέος ν’ ανέβει όσες περισσότερες βαθμίδες μπορεί στην κλίμακα της ωριμότητας, σε αυτήν τη μία και μοναδική ζωή, με την ελπίδα να δει τον κόσμο όπως ακριβώς είναι έστω και για μια στιγμή πριν κλείσει τα μάτια του. Και όσο πιο πολλές βαθμίδες θα έχει ανέβει σε τόσο περισσότερα σημεία του χώρου και του χρόνου θα δει πως έχει αφήσει το σημάδι του.

Με τη βοήθεια του Ίαν Γκίλαν και όχι μόνο…