zougla: Ήλιε, ήλιε αρχηγέ

Αυτό δεν είναι τραγούδι #771
Dj της ημέρας, η Νατάσσα Συλλιγνάκη

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου παρακολουθώ τις τελετές έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Όχι πως είμαι καμία φανατική του θεσμού — ζήτημα να δω έναν αγώνα μπάσκετ, λίγο τένις ή ενόργανη, κυρίως κοριτσιών. Όμως μ’ αρέσει το αυστηρό τελετουργικό της έναρξης, το πρωτόκολλο που τηρούν πάντα ευλαβικά, η παρουσίαση που κάνει κάθε διοργανώτρια χώρα σχετικά με την ιστορία και τον πολιτισμό της, η πολύχρωμη παρέλαση των αθλητών, ο Ολυμπιακός Ύμνος κάθε φορά σε άλλη γλώσσα, η αφή της Φλόγας. Κάθε χρόνο, ειδικά τα τελευταία (πολλά), την βλέπω με παρέα ό,τι ώρα και να είναι, και σχολιάζουμε τα δρώμενα, τις στολές των αθλητών («πάλι χάλια είναι οι Γερμανοί, σαν ταμένα, μόνο το σανδάλι με την κάλτσα τους λείπει!», «Μα τι κούκλος αυτός ο πρώτος αθλητής του Τάε Κβο Ντο των νήσων Τόνγκα, με τη φούστα!»), τις εκφράσεις τους — άσε που μαθαίνουμε και 2-3 καινούριες χώρες κάθε φορά. Δεν θα είχα ιδέα για το πού είναι (ή τι είναι) το Τουβαλού, το Μπουτάν ή το Ναουρού για παράδειγμα, από παρέλαση αθλητών κάποιας χρονιάς τα έμαθα!

Δεν έχω καθαρές μνήμες από την τελετή έναρξης του Μόντρεαλ το ’76, ήμουν πολύ μικρή — άλλωστε νομίζω το μόνο που θυμάται όλος ο κόσμος από κείνη την Ολυμπιάδα είναι το μποϊκοτάζ των αφρικανικών χωρών και τα επτά δεκάρια της Νάντιας Κομανέτσι. Το 1980 όμως θυμάμαι πολλά περισσότερα. Κυρίως τον Μίσα, την πιο πετυχημένη μασκώτ των αγώνων ως σήμερα, το γλυκό αρκουδάκι που θαρρείς ήταν βγαλμένο από παραμύθια για παιδιά, και που δάκρυσε από χαρά στο τέλος. Σε αντίθεση με τον Σαμ, τον αετό του Λος Άντζελες το 1984 που, παρ’ ότι ήταν σχεδιασμένο από τα στούντιο της Ντίσνεϊ, καθόλου δεν μου άρεσε! Θυμάμαι έντονα την υπέροχη έναρξη της Βαρκελώνης το 1992, με τα λουλούδια, την Μονσερά Καμπαγιέ και τον Χοσέ Καρρέρας, τους πίνακες του Πικάσο και του Νταλί, το φλεγόμενο βέλος που άναψε τον δικό τους βωμό. Θυμάμαι το αξεπέραστο κιτς της τελετής της Ατλάντα το 1996, με κείνα τα παιδάκια που τα είχαν ντύσει σαν διαστημάνθρωπους και χόρευαν, τον άνθρωπο που έκαναν να πετάει με jetpack και τον πιο κακόγουστο βωμό φλόγας που είδα ποτέ. Θυμάμαι την Κάθι Φρίμαν να ανάβει εντυπωσιακά τον βωμό στο Σίδνεϊ το 2000. Θυμάμαι την τελετή της Αθήνας το 2004, υπόδειγμα κομψότητας, χάρης, αρμονίας (και την αντίθεσή της, αυτή την αντίθεση που και σαν έθνος μας χαρακτηρίζει, με την μπουζουκοπόπ λήξη των αγώνων). Θυμάμαι την απίστευτα εντυπωσιακή, άρτια και με απόλυτο συγχρονισμό έναρξη της Κίνας το 2008, την έξοχη μουσικά, εντελώς «ευρωπαϊκή» του Λονδίνου το 2012, με την συμμετοχή του James Bond και της βασίλισσας.

Είχα αποφασίσει να μην δω φέτος τίποτα από το Ρίο. Για πολλούς λόγους — έχω απολύτως ξενερώσει με τη διοργάνωση, και από όσα διάβαζα όλες αυτές τις μέρες υπέθετα πως θα είναι κάτι σαν το καρναβάλι (αντιπαθώ τα καρναβάλια). Όμως τα χούγια μιας ζωής δεν κόβονται, κι έτσι άνοιξα το λινκ δύο παρά κάτι να δω τουλάχιστον την αρχή. Πολύ «αλουμινόχαρτο», πολύ γυαλιστερά και χρωματιστά όλα, πολύ φασαρία — οπτική και ακουστική. Σαν ένα πάρτι χωρίς θέμα μου φάνηκε — μόνο που αυτό το κάνουν στην Τελετή Λήξης, όχι Έναρξης! Μου άρεσαν ελάχιστα σημεία: οι αναφορές στην ιστορία της Βραζιλίας με τους άποικους από Ευρώπη και Αφρική, και όταν άρχισε να θυμίζει μεταμεσονύχτια ντοκιμαντέρ της Ερτ για την καταστροφή του περιβάλλοντος και τους πάγους που λιώνουν, τονίζοντας την οικολογική καταστροφή που έχουμε προκαλέσει. Μου άρεσε ακόμα η ιδέα με τους «σπόρους των αθλητών» Νύσταξα όταν άκουσα τον ύμνο της Βραζιλίας, και με το που είδα τους Έλληνες αθλητές να μπαίνουν στο στάδιο με πήρε ο ύπνος.

He lights the cauldron successfully, marking what will be one of the most iconic moments of the Games. AFP: Jewel Samad

Αλλά οι συνήθειες όλου του χρόνου δεν εξαφανίζονται σε πέντε μέρες άδειας, κι έτσι ξύπνησα αξημέρωτα όπως πάντα, με το λάπτοπ στο κομοδίνο δίπλα μου ανοιχτό. Ήταν ακριβώς τη στιγμή που έμπαινε ο αθλητής με τη φλόγα στο στάδιο, είπα ας δω το φινάλε. Κι εκεί που όλοι περίμεναν την φίρμα της χώρας, τον Πελέ, να ανάψει το βωμό μέσα στο Μαρακανά, το έκανε ο Βαλντερέι Κορντέιρο ντε Λίμα, ο μαραθωνοδρόμος που καθυστέρησε (γιατί ένας παλαβός πετάχτηκε μπροστά του και τον έσπρωξε) στην Αθήνα και τερμάτισε τρίτος αντί για πρώτος στον (αυθεντικό) Μαραθώνιο. Ανέβηκε λοιπόν μια σκάλα κι άναψε ένα «τσουκάλι’ — και πριν προλάβω να σκεφτώ «τι παράξενος βωμός» και «πού είναι ο δικός μας, κομψός σαν φύλλο ελιάς», το τσουκάλι ανέβηκε ψηλά και «μπήκε» στο κέντρο ενός γλυπτού, που έμοιαζε με ήλιο. Κι ήταν η υπέροχη, ευχάριστη έκπληξη της βραδιάς, όταν το γλυπτό άρχισε να κινείται και να αναδιπλώνεται, λάμποντας. Απίθανο! Πρόκειται για ένα γλυπτό με την μέθοδο Kinetic art (κινητική τέχνη), κι αν κατάλαβα καλά η κίνηση γίνεται με τον άνεμο. Η δε φλόγα θα είναι μικρότερη, καίγοντας λιγότερο αέριο από τις προηγούμενες χρονιές, απελευθερώνοντας λιγότερους ρύπους στην ατμόσφαιρα και ενισχύοντας έτσι τον «οικολογικό» χαρακτήρα που θέλησαν να δείξουν οι διοργανωτές. Πραγματικά όμορφο, συμβολικό, τρομερά έξυπνο με την κίνηση — εύγε στον Anthony Howe, που το έφτιαξε. Νομίζω ήταν το καλύτερο μέρος της τελετής, κι αυτό που την «έσωσε» στα δικά μου μάτια. Μου άρεσε τόσο που δεν σχολίασα τις (απαράδεκτες, ακόμα κι αν «δικαιολογούνται» από την οικονομική κρίση της χώρας) αποδοκιμασίες στον πρόεδρο την ώρα που κήρυξε την έναρξη των Αγώνων. Πρώτη φορά στα χρονικά συμβαίνει αυτό, από όσο μπορώ να θυμηθώ. Και σε συνδυασμό με την κακή γενικά (ως τώρα, από όσα ακούγονται) εικόνα της διοργάνωσης, αφήνει άσχημη γεύση.

Όταν ξύπνησα ξανά (γιατί φυσικά με πήρε πάλι ο ύπνος), στο μυαλό μου έπαιζε ένας άλλος ήλιος που αγαπώ:

* * *

Εξώφυλλο: The Olympic flame is lit and the cauldron is raised. Reuters: Lucy Nicholson

Κάθε βράδυ, ένας συνεργάτης ή φίλος του dim/art διαλέγει ένα τραγούδι — ή, μάλλον όχι· αυτό δεν είναι τραγούδι, ή δεν είναι μόνο ένα τραγούδι: είναι μια ιστορία για ένα τραγούδι. Στείλτε μας κι εσείς ένα τραγούδι που δεν είναι τραγούδι στο dimartblog@gmail.com.