zougla: Ποια Στικούδη;

—του Γιάννη Παπαθεοδώρου για τη στήλη Ανώμαλα Ρήματα—

Δύο νέοι πασχίζουν να φτιάξουν μια νέα μπύρα στο σπίτι τους: τη «δικιά τους beer». Κατεβάζουν ιδέες και κυρίως φαντάζονται τα νέα τηλεοπτικά σποτάκια της προώθησής της, με πρωταγωνίστρια την Κατερίνα Στικούδη. «Ποια Στικούδη;» αναφωνεί, αίφνης ο ένας από αυτούς, προτείνοντας ως εναλλακτική πρωταγωνίστρια την «Τούλα». Μετά τη νέα έξυπνη διαφήμιση της Amstel[1], η ατάκα ακούγεται παντού στα θερινά στέκια. Η διαφήμιση είχε πολλαπλές αναγνώσεις. Είναι άραγε ένα περιπαικτικό και αυτό-σαρκαστικό σχόλιο για την κρυφή γοητεία των ειδώλων; Είναι μια πρόταση τελικής συμφιλίωσης με το ισχυρό brand name της αγοράς; Είναι αυτό-τρολάρισμα της ίδιας της Amstel; Είναι ένα επιθετικά ειρωνικό σχόλιο απέναντι στην ελληνική οικιακή μικροζυθοποιία, που δεν μπορεί ακόμη να γίνει ανταγωνιστική; Είναι μια πλάγια παρότρυνση στη νεανική επιχειρηματικότητα; Οι πρωταγωνιστές της διαφήμισης δίνουν τη δική τους εκδοχή, θεωρώντας ότι ενσαρκώνουν πραγματικά πρόσωπα από την Ελλάδα του 2016. Παραθέτω από το σχετικό ρεπορτάζ για την ταύτιση των πρωταγωνιστών με το ρόλο τους:

«Είναι δύο νέοι που σε πείσμα των καιρών προσπαθούν με τα μέσα που διαθέτουν να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους και τους στόχους τους, χωρίς να απογοητεύονται από τις δυσκολίες που προκύπτουν. Όπως κάνω κι εγώ, και όλοι μας υποθέτω» σχολιάζει ο Παπανικολάου – Γκιωνάκης. «Αναγνωρίζω τους νέους που θέλουν να δημιουργήσουν κάτι δικό τους, που οραματίζονται και τολμάνε. Ο «Μπίλι» και ο «Μάνος» είναι δύο νέοι που ζουν και εργάζονται στη σημερινή Ελλάδα. Τους αρέσει πολύ η μπύρα και, τις ελεύθερες ώρες τους, προσπαθούν να φτιάξουν τη δική τους. Η μπύρα, στην προκειμένη περίπτωση, είναι η αφορμή για να κυνηγούν τα όνειρα και τις επιθυμίες τους» σημειώνει εν συνεχεία ο Πανταζάρας. Στο όνειρο των δύο φίλων συμμετέχει και η Κατερίνα Στικούδη, πότε σαν pin-up girl, πότε σαν barwoman από τη Βαυαρία με τη δίδυμη αδελφή της και πότε σαν πρωταγωνίστρια σε ταινίας δράσης. «Στον δρόμο ακούω συχνά τις ατάκες «ποια Amstel» και «ποια Στικούδη». Έχουν αρχίσει να γίνονται σλόγκαν και, επειδή έπονται κι άλλα σποτ, θεωρώ ότι θα δυναμώσει όλο αυτό το επόμενο διάστημα» αναφέρει ο Λευτέρης. «Έχει γίνει σλόγκαν γενικότερα το «ποια, ποιος… οτιδήποτε». Αυτό είναι τέλειο» συμπληρώνει ο Αργύρης.[2]

Προφανώς δεν θέλω να προσθέσω μια δήθεν έγκυρη ερμηνεία της διαφήμισης αλλά η αγωνία να βρεθεί η «Τούλα» στη θέση της Στικούδη, η αγωνία να βρεθεί η no name μπύρα στη θέση της Amstel (την ώρα μάλιστα που οι νέοι πρωταγωνιστές πίνουν Amstel) η αγωνία, δηλαδή, να βρεθεί το φτηνό υποκατάστατο στο «pop υψηλό» είναι ενδεικτική για την πολιτισμική ιεραρχία των προϊόντων. Η μίμηση, ως κωμική καρικατούρα πολλαπλασιάζει το συμβολικό κύρος του πρωτοτύπου, εκφράζοντας παράλληλα την αμφίσημη υπονόμευσή του. Η αρχική κοροϊδία της Amstel μετατρέπεται σταδιακά σε θαυμασμό. Το σλόγκαν, ωστόσο, δεν ειρωνεύεται τη νεανική επιχειρηματικότητα αλλά τον ερασιτεχνισμό της δημιουργίας από τους «μαθητευόμενους μάγους».

Η διαφήμιση έχει την αξία της και ως γενικευμένη πολιτική μεταφορά. Πριν από ένα χρόνο, παραμονές Δεκαπενταύγουστου, η χώρα μπήκε σε ένα νέο σκληρό πρόγραμμα δημοσιονομικής επιτήρησης με τα γνωστά αποτελέσματα: ύφεση, ανεργία, υπερφορολόγηση, νέα φτωχοποίηση. Σύμφωνα μάλιστα με όλες τις έρευνες, η νεανική ανεργία στην Ελλάδα διεκδικεί την πιο δυσάρεστη πρωτιά σε όλη την Ευρώπη, συνοδευμένη από συμπτώματα ευρωσκεπτικισμού, από τη μαζική φυγή και τη μετανάστευση στο εξωτερικό, από την απώλεια ανθρώπινου κεφαλαίου που θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο για την πιθανή ανάκαμψη της χώρας. Με ένα βραβείο νεανικής ανεργίας στην τσέπη, και με χιλιάδες επιχειρήσεις να μεταφέρουν την έδρα τους στο εξωτερικό, το ελληνικό πολιτικό σύστημα εξακολουθεί, εδώ και έξι χρόνια, να ψάχνει την δική του «Τούλα»: μια εύκολη «άλλη λύση», που θα αντικαταστήσει το Μνημόνιο. Η «Τούλα» δεν έχει βρεθεί ακόμη αλλά αναμένεται να εμφανιστεί και πάλι το Σεπτέμβριο στη ΔΕΘ, όταν όλοι χειροκροτώντας το νέο κυβερνητικό «παράλληλο πρόγραμμα» θα φωνάζουν: «Ποια Στικούδη;»

beer-stikoudi