zougla: Ο τρόμος και η τρυφερότητα

Αυτό δεν είναι τραγούδι #783
Dj της ημέρας, η Βυζαντία Πυριόχου-Γκυ

Το 2007 η συγκλονιστική Σαββίνα Γιαννάτου μαζί με αρκετούς εξαιρετικά ταλαντούχους μουσικούς και συνθέτες ηχογραφούν ένα άλμπουμ με τίλο Μουσική δωματίων. Στο δίσκο αυτό μελοποιούν ποιητές με έναν μοναδικό, τρυφερό και τρομακτικό τρόπο. Μελοποιούν, ναι – δεν δημιουργούν όμως τραγούδια. Πρόκειται για ένα παράξενο κράμα μουσικής, απαγγελίας και φωνητικής διακόσμησης. Η απαγγελία σαν λέξη είναι φτωχή για το εν λόγω αποτέλεσμα. Άλλωστε, η φωνή της Σαββίνας, ακόμα κι όταν απλώς μιλά, διαθέτει τέτοια μουσικότητα, που την απομακρύνει αυτόματα από μια ξερή απαγγελία. Δεν ξέρω άλλη τέτοια φωνή στην Ελλάδα, γλυκιά, βαθιά, μαλακιά και σκληρή ταυτόχρονα. Κατ’ εμέ, ο δίσκος αυτός αριστούργημα.

Οι ποιητές που μελοποιήθηκαν: Τάκης Σινόπουλος, Γιώργης Παυλόπουλος, Χόρχε Λούις Μπόρχες, Γιάννης Αγγελάκας, Τάσος Λειβαδίτης, Ομάρ Καγιάμ, ενώ υπάρχει και μια ωραιότατη απόδοση του Άσματος Ασμάτων του Σολομώντα και μια πανέμορφη διασκευή του Κάποιου Δειλινού του Γιώργου Μουζάκη, αλλά και του λιγότερο γνωστού Κύριε, του Μάνου Χατζιδάκι, από τον μεταθανάτιο δίσκο του “2000 Μ.Χ.”. Το άλμπουμ διασχίζει, αγγίζει και ξεπερνά πολλά είδη μουσικής, όπως η τζαζ, η φολκ, η έθνικ, η κάντρυ και μας αφήνει με μια ανατριχίλα που αντέχουμε, μερικές στιγμές, δύσκολα.

Ένα από τα πιο “δύσκολα” κομμάτια του δίσκου είναι Το Παιδί και οι Ληστές, σε ποίηση Γιώργη Παυλόπουλου και σε μουσική σύνθεση της ίδιας της Σαββίνας και του θαυμάσιου (προσωπική λατρεία) Μιχάλη Σιγανίδη, ο οποίος ταχυδακτυλουργεί σε αυτό το κομμάτι με ένα μαγεμένο κοντραμπάσο (δεν το εξηγώ αλλιώς). Η δεξιοτεχνία όμως του όλου κομματιού γίνεται αντιληπτή μόνο ίσως μετά από μερικές ακροάσεις, αν ανήκετε στη δική μου κατηγορία, που άκουγα πραγματικά σοκαρισμένη και τρομαγμένη και μαγεμένη τους στίχους και την αλλούτερη ερμηνεία της Σαββίνας, και ξεπάγωνα μόνο για να ψελλίσω “πάλι” και να πατήσω το play ξανά. Και ξανά.
Το όλο σύμπαν του Παιδιού και των Ληστών πρόκειται για έναν παιδικό εφιάλτη – λαβύρινθο. Πρόκειται για μια δίνη που το Παιδί πέφτει, για να ξαναγυρίσει στα μαχαίρια των Ληστών, στα σκοτεινά τους λόγια. Εδώ η μάνα (;) είναι παρήγορη, αλλά σε τούτον τον εφιάλτη δεν είναι αρκετή. Νομίζω πως όλοι οι συντελεστές του κομματιού εμπνεύστηκαν για να εκφράσουν, μέσα σε κάτι λιγότερο από τέσσερα λεπτά, τον τρόμο του να είσαι παιδί και τα μυστικά σύμπαντα από τα οποία, άγνωστο πώς, επιβιώνεις και οδεύεις προς την ενηλικίωση αμείλικτα και παραδόξως σχετικά αναίμακτα.

Το ποίημα:

Ήτανε ένα παιδί και κάτω από το κρεββάτι του πλαγιάζανε τις νύχτες δυο ληστές
Άκουγε κάθε νύχτα τα μαχαίρια τους άκουγε τα σκοτεινά τους λόγια
Κι έλεγε ο ένας: «Να τον πάμε στα βουνά, να τον κάνουμε ληστή»
Κι έλεγε ο άλλος: «Να του βγάλουμε τα μάτια, να τον κάνουμε τσιγγάνο βιολιτζή»
Κάθε νύχτα το παιδί, τρελλό απ το φόβο του, μες από κάμαρες και σκάλες και διαδρόμους
τους ξέφευγε για να χωθεί στην αγκαλιά της.
Κι εκείνη το παιρνε, και το χάιδευε, το κοίμιζε πάντα με το ίδιο παραμύθι:
Ήτανε ένα παιδί και κάτω από το κρεββάτι του πλαγιάζανε τις νύχτες δυο ληστές…

* * *

Κάθε βράδυ, ένας συνεργάτης ή φίλος του dim/art διαλέγει ένα τραγούδι — ή, μάλλον όχι· αυτό δεν είναι τραγούδι, ή δεν είναι μόνο ένα τραγούδι: είναι μια ιστορία για ένα τραγούδι. Στείλτε μας κι εσείς ένα τραγούδι που δεν είναι τραγούδι στο dimartblog@gmail.com.