zougla: Ένα μίνι Ερμιτάζ στο Βυζαντινό Μουσείο

—της Γιώτας Συκκά—

Οι θησαυροί των ρωσικών μουσείων και των αποθηκών τους δύσκολα βγαίνουν από τη χώρα τους. Όμως η εικόνα «Ανάληψη» του Αντρέι Ρουμπλιόφ από την Πινακοθήκη Τρετιακόφ στη Μόσχα, που παρουσιάζεται στην ειδικά διαμορφωμένη προθήκη στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών, κατάλληλα φωτισμένη για να θαυμάζει ο επισκέπτης τις αναλογίες των μορφών, τις φωτοσκιάσεις στα πρόσωπά τους και κάθε λεπτομέρεια, είναι ένα αριστούργημα που ακόμη δεν έχει προσέξει η καλοκαιρινή Αθήνα. Φιλοτεχνήθηκε στις αρχές του 15ου αιώνα για να διακοσμήσει μαζί με άλλες εικόνες Δωδεκαόρτου το τέμπλο του Καθεδρικού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Βλαντιμίρ.

Ανάληψη, Αντρέι Ρουμπλιόφ

Αυτό το χαρακτηριστικό έργο της τέχνης του Ρουμπλιόφ, στο οποίο διακρίνεται η «αίσθηση της αρμονίας και της ισορροπίας», όπως είπε ο Βλαντιμίρ Πούτιν κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Βυζαντινό Μουσείο τον περασμένο Μάιο, στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων του αφιερωματικού έτους «Ρωσία – Ελλάδα 2016», οι επισκέπτες άρχισαν να το ανακαλύπτουν αυγουστιάτικα. Μαζί με την εικόνα της Ανάληψης έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν πέντε εκκλησιαστικά σκεύη και τετραευάγγελα του 18ου αιώνα, αφιερώματα της Αικατερίνης Β΄ της Ρωσίας στην ελληνική κοινότητα του Λιβόρνο. Ομως περισσότερα για το έργο του οσίου Αντρέι Ρουμπλιόφ, μοναχού, θεόπνευστου αγιογράφου (τέλη 14ου αι.-περί το 1430) και συμβόλου για την ορθόδοξη ρωσική τέχνη, που αγιοποιήθηκε με απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας το 1988, θα έχει την ευκαιρία να μάθει το κοινό από το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου, οπότε θα προβάλλεται η συγκινητική ταινία που γύρισε ο Ταρκόφσκι για αυτόν.

Η εικόνα στο Βυζαντινό Μουσείο, της οποίας η παραμονή παρατείνεται, είναι από τα πιο λαμπρά δείγματα της ρωσικής αγιογραφίας και αποτελεί πρόδρομο των δύο εκθέσεων με αντικείμενα από την Πινακοθήκη Τρετιακόφ και το Μουσείο Ερμιτάζ που θα παρουσιάζονται από τον ερχόμενο μήνα. Πρώτα θα δούμε τα αντικείμενα που θα έρθουν από την Τρετιακόφ, 20 επιπλέον έργα, ανάμεσά τους εικόνες της ρωσικής θρησκευτικής τέχνης από τον 15ο έως τον 18 αιώνα. Θα φιλοξενηθούν στο κτίριο της Δούκισσας της Πλακεντίας και θα παραμείνουν εκεί για δύο μήνες. Επίσης στις 2 Νοεμβρίου ξεκινάει η μεγάλη έκθεση με τους θησαυρούς από όλες τις συλλογές του Ερμιτάζ, ανταποδοτική της έκθεσης που στείλαμε στην Αγία Πετρούπολη. Η διοργάνωση στο ΒΧΜ θα διαρκέσει έως το τέλος Φεβρουαρίου του 2017 και θεωρείται από τα πολιτιστικά γεγονότα της χρονιάς.

Περισσότερα από 100 αντικείμενα θα παρουσιαστούν στη μεγάλη αίθουσα του υπογείου του μουσείου αλλά και στους χώρους της Villa Ilissia. Ανάμεσά τους είναι έργα του Ντελακρουά και του Ρούμπενς, τα περίφημα σκυθικά του Ερμιτάζ, αντιπροσωπευτικά έργα απ’ όλες τις περιόδους της ευρωπαϊκής τέχνης και βέβαια αντικείμενα της αυτοκρατορικής ζωής που αφορούν την Αικατερίνη Β΄, τον Μεγάλο Πέτρο κ.ά. Όπως λέει στην «Κ» η διευθύντρια του Βυζαντινού Μουσείου δρ Αικατερίνη Δελλαπόρτα, «θα παρουσιάσουμε μια μίνι εικόνα από τον πλούτο του Ερμιτάζ».

byzmus2

Ο κήπος

Όμως το ΒΧΜ ανοίγει και τον κήπο του. Τμηματικά και ελεγχόμενα, αφού, όπως λέει η κ. Δελλαπόρτα, «δεν έχει ολοκληρωθεί η διοικητική του παράδοση». Έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί οι εργασίες, απομένουν κάποιες λεπτομέρειες, αλλά αυτό δεν εμποδίζει τη διεύθυνση του μουσείου να τον χρησιμοποιήσει τμηματικά, καλώντας το κοινό σε σειρά εκδηλώσεων. Μια καλή αφορμή για γνωριμία με τους υπαίθριους χώρους που σχηματίζουν μια μεγάλη εστία πρασίνου στην πόλη, ανάμεσα στο Σαρόγλειο, το Λύκειο του Αριστοτέλη και το πάρκο Ριζάρη.

kontoglou-1 Τον επόμενο μήνα σχεδιάζονται μουσικές εκδηλώσεις που θα πλαισιώσουν την έκθεση με τα έργα από την Πινακοθήκη Τρετιακόφ. Επίσης, η γιορτή του μουσείου για τον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς που είναι αφιερωμένες στο δίπολο βία και ανεκτικότητα. Με αυτή την αφορμή, το Θέατρο Τέχνης θα επαναλάβει το αφιέρωμα που παρουσίασε με μαθητές της δραματικής σχολής του και την καθοδήγηση του Κωστή Καπελώνη στο πλαίσιο της αναδρομικής έκθεσης «Φωτίου Κόντογλου Κυδωνιέως. Φαντασία και χειρ».

Μουσικό αφιέρωμα ετοιμάζει και ο Λάμπρος Λιάβας, ενώ σχεδιάζεται πολυθέαμα για τα 400 χρόνια από τον θάνατο του Σαίξπηρ με την υποστήριξη της βρετανικής πρεσβείας, στο θέατρο και αλλά και όλους τους χώρους του ΒΧΜ. Στο μεταξύ, το κοινό μπορεί να επισκεφθεί την έκθεση «Ιερά Γεωγραφία. Προσκυνητάρια των Αγίων Τόπων (17ος – 19ος αι.)». Τα ζωγραφικά προσκυνητάρια-μαρτυρίες από τα ταξίδια στους Αγίους Τόπους, ενθυμήματα που αφηγούνται ωραίες ιστορίες.

Πηγή: Η Καθημερινή

* * *