zougla: Γιατί φιλάμε;

Τρίτη 23 Αυγούστου 2016

Γιατί φιλάμε;

14054153_1105242036231853_957125808197990562_n

—του Σάκη Κουρουζίδη—

Τι επιδιώκουν οι άνθρωποι μέσω του φιλιού;

Πέρα από την υλική διάσταση του φιλιού, που είναι προφανές ότι δεν εξαντλεί το θέμα, το «όργανο» του φιλιού, τα χείλη, η γλώσσα -ή η μύτη- μπορούν να πετύχουν την «πλήρη κτήση» του άλλου ή έχει πεπερασμένες δυνατότητες λόγω του ότι δεν μας επιτρέπει «να γευτούμε και ν΄ απολαύσουμε όχι μόνο ένα στόμα αλλά ολόκληρο το προσφιλές πρόσωπο», …«να επιτύχουμε την υψηλότερη μορφή κτήσης» του;

rodin

Ο Αλαίν ντε Μποττόν, εμπνέεται από τον Προυστ και μας δίνει μια εκδοχή του:

Στον άνθρωπο, ον φανερά λιγότερο ατελές από τον αχινό ή και τη φάλαινα, λείπουν ακόμη ορισμένα βασικά όργανα, και συγκεκριμένα δεν διαθέτει κανένα για το φιλί. Την έλλειψη αυτή την αντικαθιστά με τα χείλη και ίσως έτσι να εξασφαλίζει ένα αποτέλεσμμα πιο ικανοποιητικό παρά αν ήταν αναγκασμένος να χαϊδεύει την αγαπημένη του με χαυλιόδοντες. Τα χείλη όμως, φτιαγμένα για να φέρνουν στον ουρανίσκο τη γεύση από ότι δελεάζει, πρέπει να περιορίζονται, δίχως να καταλαβαίνουν το λάθος τους και δίχως να ομολογούν την απογοήτευσή τους, σε περιδιαβάσεις επιφανειακές και να προσκρούουν στο περιτείχισμα του αδιαπέραστου και ποθητού μάγουλου.

Γιατί φιλάμε; Σ’ ένα επίπεδο, απλώς για να προκαλέσουμε ένα ευχάριστο ερέθισμα τρίβοντας μια περιοχή νευρικών απολήξεων σε μια αντίστοιχη επιφάνεια απαλού, σαρκώδους, υγρού ιστού. Κατά κανόνα, όμως, οι προσδοκίες με τις οποίες προσεγγίζουμε την προοπτική ενός αρχικού φιλιού δεν περιορίζονται σ’ αυτό. Επιχειρούμε να γευτούμε και ν΄ απολαύσουμε όχι μόνο ένα στόμα αλλά ολόκληρο το προσφιλές πρόσωπο. Με το φιλί ελπίζουμε νε επιτύχουμε την υψηλότερη μορφή κτήσης. Ο πόθος που μας εμπνέεται από το άτομο αυτό υπόσχεται να τερματιστεί, όταν επιτραπεί στα χείλη μας να πλανηθούν ελεύθερα πάνω στα δικά του […] Η τριβή των χειλιών του στα δικά της (σσ. της Αλμπερτίν) δεν του επιτρέπει να νιώσει τίποτε περισσότερο από αυτά που θα ένιωθε αν την άγγιζε με κεράτινο χαυλιόδοντα. Λόγω της θέσης που έχουν πάρει για να φιληθούν, δεν μπορεί καν να τη δει, κι επιπλέον η μύτη πιέζεται, εμποδίζοντάς τον ν’ αναπνεύσει. […] …καθώς ο Προυστ αφηγείται πόσο απογοητευτικό αποδεικνύεται, υποδηλώνει και την ευρύτερη δυσκολία που συναντάμε όταν επιχειρούμε να αξιολογήσουμε εμμένοντας στην υλική διάσταση. […] Απογοητευμένοι από το φιλί, διατρέχουμε τον κίνδυνο να προσάψουμε την απογοήτευσή μας στην πληκτικότητα του ατόμου που φιλάμε αντί να την αποδώσουμε στους περιορισμούς της ενέργειάς μας.

Αλαίν ντε Μποττόν, Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου, μετάφραση: Γιάννης Ανδρέου, Εκδόσεις Πατάκη, 2006