zougla: Plastic Jesus

Αυτό δεν είναι τραγούδι #1079
DJ της ημέρας, ο Γιώργος Θεοχάρης

Τραγούδια που να κάνουν πλάκα χρησιμοποιώντας το όνομα του Κυρίου (επί ματαίω) δεν υπάρχουν πολλά, πόσο μάλλον folk τραγούδια. Υπάρχουν πάντως. Το “Plastic Jesus” είναι ένα τραγουδάκι που έγραψαν οι Ed Rush και George Cromarty το 1957. Το ηχογράφησαν ως The Goldcoast Singers στον δίσκο Here They Are! (1962) σαν χιουμοριστική παρωδία ραδιοφωνικής διαφήμισης. Το θέμα του τραγουδιού είναι κάτι «φυλαχτά» που υποτίθεται ότι έχουν μαγικές ιδιότητες. Κατά δήλωση του Rush, πήραν την ιδέα από έναν θρησκευτικό ραδιοφωνικό σταθμό που διαφήμιζε (και πουλούσε) τέτοια αντικείμενα στους εύπιστους ακροατές. Η πρώτη στροφή λέει:

“I don’t care if it / Rains or freezes / As long as I’ve got my / Plastic Jesus / Ridin’ on the dashboard / Of my car”.

Περίπου έτσι πάει όλο – να μην το κουράσω. Με δυο λόγια: ένας πλαστικός Χριστός (ή ένα μαγνητάκι με την Παρθένα Μαρία, όπως λέει παρακάτω) στο ταμπλό του αυτοκινήτου σε προστατεύει από τα ατυχήματα, από πάσα νόσον κ.λπ. Συνεπώς, οι δημιουργοί δεν κοροϊδεύουν τον χριστιανισμό, αλλά τη συγκεκριμένη εκμετάλλευση των αφελών. Αθώοι οι κατηγορούμενοι.

Αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Πριν συνεχίσω, αν έχετε την περιέργεια, μπορείτε να ακούσετε την πρώτη εκτέλεση στο γιουτουμπάκι που ακολουθεί (από το 2΄15΄΄ και πέρα, γιατί στην αρχή έχει μια παρλάτα-φύρα):

Το τραγούδι έχει διασκευαστεί αρκετές φορές, αλλά δεν είναι και κανένα αριστούργημα για να κάτσουμε να συγκρίνουμε τις διασκευές. Εντούτοις, μία από αυτές αξίζει την κόπο, γιατί φέρνει το τραγούδι σε άλλο επίπεδο.

Σε μια σκηνή της καλής ταινίας Cool Hand Luke (1967) του Stuart Rosenberg, ο Paul Newman, ο οποίος υποδύεται τον κεντρικό χαρακτήρα, τον Lucas «Luke» Jackson, τραγουδάει και παίζει στο μπάντζο το “Plastic Jesus”. Μόνο που δεν το τραγουδάει ως παρωδία, αλλά πολύ σοβαρά. Η σκηνή είναι συγκινητική: ο Luke, όντας στη φυλακή (η ταινία είναι ένα από τα κλασικά δράματα φυλακής), έχει μόλις πληροφορηθεί τον θάνατο της αγαπημένης του μητέρας.

Η σκηνή ήταν προγραμματισμένη να γυριστεί σε μία από τις πρώτες μέρες της παραγωγής, αλλά ο Newman έπεισε τον Rosenberg να την γυρίσουν αργότερα, έτσι ώστε να προλάβει να μάθει να το παίζει ο ίδιος στο μπάντζο. Δεν είχε ιδέα από μπάντζο, αλλά του Rosenberg του άρεσε η ιδέα και συμφώνησε. Όσο προχωρούσαν τα γυρίσματα ο Newman μάθαινε να παίζει το τραγούδι στο μπάντζο. Δάσκαλος του, ο Harry Dean Stanton, ο οποίος επίσης έπαιζε στην ταινία (και προφανώς ήξερε να παίζει μπάντζο). Όταν έφτασε η καθορισμένη μέρα να γυριστεί η σκηνή, ο Newman δεν αισθανόταν ακόμα άνετος με το όργανο, γι’ αυτό ζήτησε να μετατεθεί το γύρισμα ακριβώς στην τελευταία ημέρα. Έτσι κι έγινε. Παρ’ όλα αυτά, όταν προσπάθησαν να γυρίσουν επιτέλους τη σκηνή, ο Newman είχε προβλήματα: το πάλεψε, αλλά χάλασε κάμποσες λήψεις γιατί δεν μπορούσε να παίξει το μπάντζο όπως ήθελε. (Εντάξει, δεν είναι κι εύκολο.) Το αποτέλεσμα ήταν να εκνευριστεί ο Rosenberg και να ακολουθήσει καυγάς με εκατέρωθεν ανταλλαγή «γαλλικών». Ο σκηνοθέτης είχε τα δίκια του, εδώ που τα λέμε. Περίμενε τον Newman βδομάδες: η σκηνή έπρεπε να γυριστεί. Μετά τον καυγά, στο πλατό επικρατούσε ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα, οι πάντες κρατούσαν την αναπνοή τους. Μέσα σ’ αυτή τη βουβή ένταση, ο Newman ξαναπροσπάθησε. Κι αυτή τη φορά τα κατάφερε. Μόλις τελείωσε το τραγούδι, ο Rosenberg φώναξε: «Τυπώστε την!» – δηλαδή, η σκηνή του άρεσε, άρα τέλος τα γυρίσματα. Ο Newman τον παρακάλεσε να την ξαναγυρίσουν γιατί πίστευε ότι μπορούσε να τα πάει καλύτερα (για το μπάντζο μιλούσε, γιατί κατά τα άλλα ήταν άψογος), αλλά ο σκηνοθέτης ούτε που να τ’ ακούσει: «Κανένας δεν θα μπορούσε να τα πάει καλύτερα».

Έτσι έχουμε αυτή την ωραία σκηνή, όπου ο σπουδαίος Paul Newman τραγουδάει (και παίζει μπάντζο – ίσως όχι με δεξιοτεχνία, αλλά μάλλον καλύτερα έτσι: δεν θα ταίριαζε στη συγκεκριμένη σκηνή να ακούγαμε κάποιον επαγγελματία μουσικό να παίζει παπάδες) ένα χιουμοριστικό τραγούδι με τρόπο συγκλονιστικό. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι εδώ το τραγούδι άλλαξε χρήση.

* * *

Κάθε βράδυ, ένας συνεργάτης ή φίλος του dim/art διαλέγει ένα τραγούδι — ή, μάλλον όχι• αυτό δεν είναι τραγούδι, ή δεν είναι μόνο ένα τραγούδι: είναι μια ιστορία για ένα τραγούδι. Στείλτε μας κι εσείς ένα τραγούδι που δεν είναι τραγούδι στο dimartblog@gmail.com.

* * *