zougla: Ο οργασμός του κυνηγού

—του Γιάννη Παπαθεοδώρου για τη στήλη Ανώμαλα Ρήματα—

Φαίνεται πως πέρασε πια ο καιρός που ακούγαμε διαρκώς για την επιδημία κατάθλιψης, για τις αυτοκτονίες και για τα καπνισμένα «μαγκάλια» των Μνημονίων. Η πρόσφατη είδηση για τις πολλαπλές επιδράσεις του Survivor στην καθημερινότητα ήταν αρκετά εύγλωττη, σε ό,τι αφορά τις σεξουαλικές συμπεριφορές των Ελλήνων τηλεθεατών. Σύμφωνα με την έρευνα, λοιπόν, του τελευταίου τριμήνου, στην οποία «συμμετείχαν 1.000 άνδρες ηλικίας από 20 έως 60 χρόνων, που επισκέφθηκαν το Ανδρολογικό Ινστιτούτο», παρατηρήθηκε ότι οκτώ στους δέκα διπλασίασαν τη συχνότητα των σεξουαλικών τους επαφών, ενώ μεταξύ εκείνων που δεν το έβλεπαν, η συχνότητα των επαφών παρέμεινε σταθερή.[1] Στην ανάλυση διάφορων «ειδικών», διαβάσαμε αρκετές κοινοτυπίες περί του «βασικού ενστίκτου». Στις αναλύσεις αυτές, οι ορμόνες της επιθυμίας συνδυάζονταν με τα εξωτικά νησιά και τα τροπικά σώματα, που «έκαναν για λίγες ώρες τα προβλήματα της καθημερινότητας να φαντάζουν μακρινά», με τις αφροδισιακές επιδράσεις της καρύδας. Σε τελευταία ανάλυση, και για να θυμηθούμε τον «υψηλό» τρόπο του Ανδρέα Εμπειρίκου, γιατί να μην «ημπορεί κανείς να απολαμβάνη πάντοτε τον έρωτα σαν μίαν ωραίαν οπώραν;»

Ανώνυμο-1

Στη μελέτη του για τα επιβιωτικά «Παιχνίδια Πείνας», ο Tom Henthorne[2] έχει δείξει ότι η επιτυχία τους οφείλεται σε μια σύζευξη ιδιωτικών και συλλογικών αξιακών συστημάτων, στο επίκεντρο των οποίων βρίσκεται η αθλητικά «εμπόλεμη» ανταγωνιστικότητα, η περιβαλλοντική και κλιματική δυστοπία, ο κοινωνικός έλεγχος της στέρησης, η ιεράρχηση των συναισθημάτων, η πειθάρχηση των ορμών, η επίδειξη του πόνου καθώς και η παραδειγματική αποκατάσταση τραυμάτων, που επενδύονται με ένα λιμπιντικό αφήγημα απόδρασης από την πραγματικότητα. Ο νικητής που επιβιώνει, ο πραγματικός survivor, είναι, τελικά, εκείνος που, μετρώντας τις πληγές του, φτιάχνει έναν καλύτερο κόσμο όχι μόνο για τον εαυτό του αλλά κυρίως για τους θεατές του. Η δοκιμασία είναι και αυτή μέρος μιας απόλαυσης που επιβραβεύεται, επειδή ακριβώς ο νικητής διαφοροποιείται από όσους έχουν δημόσια «ηττηθεί». Για αυτό και ο νικητής τα παίρνει όλα: τη δόξα, τα χρήματα, την υποστηρικτική συμμετοχή του κοινού. Ας μην το ξεχνάμε αυτό∙ στον αγώνα ανάμεσα στους «Μαχητές» και τους «Διάσημους», ο τελικός νικητής δεν ήταν η μία από τις δύο ομάδες αλλά ο Ντάνος.

ntanos-survivor-nikhths

Το πραγματικό ενδιαφέρον του φετινού τηλεοπτικού Survivor δεν ήταν ωστόσο η επιφανειακή του επιτυχία ως αθλητικού reality show αλλά η ολική επαναφορά του ανανεωμένου ελληνικού μελοδράματος ως καθημερινής τηλεοπτικής τελετουργίας, σε ζώνη υψηλής τηλεθέασης. Η άμεση συναισθηματική ανταπόκριση του κοινού απέναντι σε αυτούς που υποφέρουν επειδή «χάνουν», η αγωνία της επιβίωσης στο μακρινό Άγιο Δομήνικο, τα σκληρά αθλητικά παιχνίδια, η βιαστική και αδέξια προσευχή του Ντάνου, το νυχτερινό συμβούλιο των ποινών, η Λάουρα «με τον κώλον τον τόσον» (όπως έλεγε, με χαρακτηριστική κυπριακή αγανάκτηση, ο Μάριος), το ζουμ στα ημίγυμνα ταλαιπωρημένα σώματα, κάθε τι που έκανε το κοινό να γελάει, να συγκινείται ή να διεγείρεται, ήταν τελικά και αυτό μέρος μιας άλλης «Μεγάλης Πείνας», που συνδέεται με τη μάλλον «μελοδραματική σεξουαλικότητα» των παιχνιδιών επιβίωσης.

Ο Φρόιντ στο κλασικό έργο του «Πέραν της αρχής της ηδονής» είχε δώσει ιδιαίτερη έμφαση στη συμπληρωματική σχέση της απόλαυσης με τον πόνο, εγκαινιάζοντας μια νέα «σεξουαλική πλοκή» της νεωτερικότητας που, εμμέσως πλην σαφώς, αποτυπώθηκε και στην «κουλτούρα του μελοδράματος». Οι πρωτεϊκές μεταλλάξεις του μελοδράματος, ως νεωτερικές αφηγήσεις αγωνιστικών δραμάτων ανδρείας και τιμής, ήταν εκείνες που προσέφεραν ηθική νομιμοποίηση σε ένα συλλογικό φαντασιακό, στο οποίο «οι απλές αλήθειες και σχέσεις» έγιναν ταυτόχρονα ένα στοίχημα απώλειας αλλά και επιθυμίας. Στην εποχή μας, σε μια εποχή, δηλαδή, «μετά τα δάκρυα»[3] —«ποιος θα γράψει την ιστορία των δακρύων;» ρωτούσε κάποτε ο Ρολάν Μπαρτ—, το μελόδραμα διαμόρφωσε το δικό του μοντέλο σεξουαλικότητας. Πρόκειται για ένα θυματικό μοντέλο που, ωστόσο, διατρανώνει την επιτυχία του μέσα από δημόσιες τελετουργίες πόνου, πείνας, ταπείνωσης, κυριαρχίας, επιβίωσης και τελικής υπεροχής.

maxresdefault

Αυτή η «μελοδραματική σεξουαλικότητα», στη σύγχρονη μιντιακή της εκδοχή, αποτελεί ίσως την πιο χαρακτηριστική πρόκληση για την ταύτιση πολλών ανδρών τηλεθεατών με τους παίκτες του Survivor. Στα δικά τους μάτια άλλωστε, η οθόνη της τηλεόρασης δεν προβάλλει απλώς τον Ντάνο ως έναν «μεταμοντέρνο» λαϊκό ήρωα (π.χ. ένα Νίκο Ξανθόπουλο της σύγχρονης εποχής) αλλά μετατρέπει τον αρχετυπικό «οργασμό του κυνηγού» σε μια ασύγχρονη εκδοχή σεξουαλικής τηλε-εκπαίδευσης. Κάπως έτσι, η «σεξουαλική απογείωση» του Survivor επέτρεψε στον «άνδρα- κυνηγό» της βραδινής ζώνης να ζήσει τη δική του «ερασιτεχνική» ημι-πορνογραφική φαντασίωση, μέσα από την εικονική ταύτισή του με τον τηλεοπτικό πρωτόπλαστο-μονομάχο της επιβίωσης. Στη «χρυσή εποχή» των οργασμών, (που ωστόσο καταλαμβάνουν ελάχιστες ώρες του ανθρώπινου βίου), το ελληνικό Survivor έδειξε πως με μια καρύδα όλα διορθώνονται∙ ή, έστω, ανορθώνονται με ελληνοπρεπή τρόπο. Το χαρμόσυνο νέο περιγράφεται ωραία και από την χαρακτηριστική διαφήμιση της νέας παραγωγής Survival Secrets στην εξωτική… Κουρούτα του Ν. Ηλείας: «Το μυστικό της επιβίωσης κρύβεται στην Ελλάδα! Σε μια από τις αμέτρητες όμορφες τοποθεσίες που διαθέτει η χώρα μας, δυο ομάδες δοκιμάζουν τις αντοχές τους, αλλά… και τις δικές σας»![4] Για όσους μάταια ψάχνουν ακόμη το «σημείο G» των ερωτικών συντρόφων τους, η μικρή οθόνη υπόσχεται πως, στη νέα τηλεοπτική σεζόν, θα αντικαταστήσει με επάρκεια την άπιαστη ερωτογενή ζώνη της δικής τους καθημερινής επιβίωσης.

SURVIVAL-SECRET5-1024x1024