zougla: Μούσα καρβουναρού

karvounarou cover

—του Γιάννη Παπαθεοδώρου για τη στήλη Ανώμαλα Ρήματα—

Ο Διονύσης Σαββόπουλος δεν χρειάζεται υπεράσπιση – πόσο μάλλον όταν η χυδαία επίθεση για τον δήθεν «αμοράλ της κλοπής τραγουδιών» έρχεται από τον γραφικό κ. Καρανίκα, μερικές μέρες μετά την επιτυχημένη συναυλία του Σαββόπουλου στο Καλλιμάρμαρο. Η μακρά του διαδρομή στο ελληνικό τραγούδι και η πλατιά του απήχηση σε ένα ευρύτατο ακροατήριο, (που ευτυχώς δεν επιλέγει τραγούδια με βάση το τι ψήφισε στο δημοψήφισμα-παρωδία του 2015), είναι εύγλωττες ενδείξεις για το συμβολικό κεφάλαιο της καλλιτεχνικής του πορείας. Δεν είναι τυχαίο πως η μουσική και οι στίχοι του ήδη μελετώνται στα Πανεπιστήμια, ενώ η συνομιλία του με τους άλλους ευρωπαίους και αμερικάνους «τροβαδούρους» της εποχής του έχει διευρύνει τον συγκριτικό πολιτισμικό ορίζοντα της ελληνικής μουσικής μέσα στη «μακρά δεκαετία του ‘60».[1] Προφανώς, λοιπόν, ο Σαββόπουλος δεν απειλείται από κανέναν Καρανίκα, ούτε από τα συριζοτρόλ του διαδικτύου, που, για άλλη μια φορά, βρήκαν ευκαιρία να γεμίσουν τα άδεια βράδια τους με χολερικά σχόλια. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, αν κάποιος απειλείται από τις αναρτήσεις του Καρανίκα είναι η ίδια η Αριστερά, ως αξιακό και ιστορικό φορτίο που ρευστοποιείται καθημερινά, μέσα από τις ατυχείς επιλογές του ίδιου του πρωθυπουργού.

Για αυτό ίσως έχει περισσότερη σημασία να σταθούμε στη δεύτερη ανάρτηση του περίφημου «συμβούλου», στην οποία η «μουσικολογική» ανάλυση αποκτά ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Παραθέτω: «Συγνώμη αν στεναχώρησα την αριστερά των συναισθημάτων και της μνήμης των γλεντιών, αλλά αυτό δεν τους δικαιολογεί ώστε να αντιδράσουν με τον τρόπο που αντέδρασαν εναντίον μου. Θα τους πρότεινα να το ξαναδιαβάσουν προσεκτικά και να καταλάβουν ότι είναι αριστεροί σε περίοδο πολέμου και όχι ορτινάτζες της αριστεράς της ρετσίνας και της μνήμης των αγώνων που κάποτε έδωσαν τραγουδώντας Νιόνιο και τώρα έπιασαν στασίδι στα ποστ του fb βρίζοντας και μπλοκάροντας εμένα ή γράφοντας γενικά και αόριστα για ιδέες της αριστεράς με ένσημα από την γενιά του 1960 ή το editorial κάποιας εφημερίδας της αριστεράς του 1990.

Ευτυχώς όμως υπάρχει και η αριστερά με συνείδηση, μνήμη, ήθος και λαϊκή καταγωγή που συνεχίζει να αγωνίζεται και γιαυτό είναι στο πλευρό αυτής της κυβέρνησης διαχωρίζοντας την θέση της από τις γλίτσες του παρελθόντος. Προχωράμε»[2]

Στην απλοϊκή σκέψη του Καρανίκα, υπάρχει πάντα το αφελές και επικίνδυνο σχήμα μιας Αριστεράς που πολεμάει στο πλευρό της κυβέρνησης, και μιας άλλης «Αριστεράς της ρετσίνας», που αντλεί τίτλους τιμής από κάτι ταβέρνες του ’60 και τους παλιούς αγώνες της. Είναι μια «εσωτερική» μεταφορά του γνωστού πολωτικού σχήματος «ή εμείς ή αυτοί», διανθισμένη με το δίπολο «νοσταλγία-μέλλον» και τα τιμητικά παράσημα της μνήμης, του ήθους και της λαϊκής καταγωγής! Μέσα σε αυτό το χωνευτήρι στερεοτύπων εκμηδενίζεται ολόκληρη η πολιτική κουλτούρα της Ανανεωτικής Αριστεράς καθώς και συμπεριφορές ανθρώπων, που έμαθαν να κάνουν δικό τους κτήμα το καλό τραγούδι, ακόμα κι όταν οι τραγουδιστές δεν συμμορφώθηκαν με τις στενές κομματικές επιλογές των ψηφοφόρων. Για τον Καρανίκα όμως, η κυβερνητική Αριστερά είναι αυτή που κρατάει το αριστερόμετρο ακόμα και στις παρτιτούρες. Το πείραμα, άλλωστε, δοκιμάστηκε τόσο στις προηγούμενες εκλογές όσο και στο δημοψήφισμα. Μια σειρά από καλλιτέχνες τάχθηκαν υπέρ των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, διατρανώνοντας το περήφανο Όχι τους στα Μνημόνια και στο «σύστημα». Εδώ και αρκετό καιρό, πολλοί από αυτούς δηλώνουν «κοψοχέρηδες», ενώ μερικοί έτρεξαν στο Καλλιμάρμαρο αναζητώντας μια κολυμβήθρα εξιλέωσης για την προηγούμενη κομματική επιλογή τους. Με τον ίδιο ανόητο (και ίσως ιδιοτελή) τρόπο που έπλεκαν ύμνους στην κυβέρνηση, τώρα πηδάνε γρήγορα από το πλοίο, όχι μόνο επειδή το πλοίο βουλιάζει, αλλά επειδή στην πραγματικότητα το ίδιο το λιμάνι φεύγει.

Ο Καρανίκας και οι σύντροφοί του βλέπουν ότι ξεμένουν πια από καλλιτεχνικό πλήρωμα. Για αυτό και δεν ενοχοποιούν μόνο τον Σαββόπουλο αλλά τους ίδιους τους τραγουδιστές και τους πολίτες που βρέθηκαν στο Καλλιμάρμαρο. Τους ενοχοποιούν, μάλιστα, κατηγορώντας τους για έλλειψη αριστερής συνείδησης, αφού τόλμησαν να τραγουδήσουν υπό την αιγίδα του ΣΚΑΙ και της διοργάνωσης «Όλοι μαζί μπορούμε». Προτείνοντας μια νέα τομή στο νεοελληνικό τραγούδι, ο Καρανίκας υπονοεί πως ο Σαββόπουλος —πιθανώς μαζί με τον Αλαφούζο— στήνουν τη σκηνή της επόμενης καλλιτεχνικής και πολιτικής μάχης. Για αυτό και η συναυλία στο Καλλιμάρμαρο δεν θεωρήθηκε απλώς ως ένα μουσικό δρώμενο αλλά ως η πρώτη προεκλογική εκδήλωση (ή μήπως η πρώτη αντικυβερνητική διαδήλωση;) που «έκλεψε κόσμο» από τα άδεια, πλέον, γήπεδα του ΣΥΡΙΖΑ.

Ωστόσο ο Καρανίκας δεν πρέπει να ανησυχεί. Όλο και κάποιος «αγανακτισμένος συνθέτης» θα βρεθεί για να μελοποιήσει τις μαντινάδες του Πολάκη, έτσι ώστε να διασωθεί κάτι από την κυβερνητική μούσα. Ευτυχώς ο Διονύσης Σαββόπουλος είχε φροντίσει από νωρίς να στείλει το αριστοφανικό μήνυμά του στους ακοίμητους φρουρούς του Μαξίμου: Τώρα με χειρουργεί / μια αλλήθωρη νεολαία / μια τσογλανοπαρέα / που κάνει κριτική.