zougla: Φώτα και φωτισμοί

Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2017

Φώτα και φωτισμοί

Αυτό δεν είναι τραγούδι #907
Dj της ημέρας, ο Γιώργος Τσακνιάς

Ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός εν ω ευδόκησα. Φωνή Κυρίου το είπε αυτό, καθώς ο Ιωάννης ο Πρόδρομος βάφτιζε τον Ιησού στον Ιορδάνη. Την ίδια στιγμή, το Άγιο Πνεύμα εμφανίστηκε κλασικά, σαν περιστέρι. Και μπορεί μεν το Πνεύμα να έχει ξανακάνει φτερωτές τσάρκες, εκείνη όμως είναι η μοναδική φορά που εμφανίστηκε η θεότητα πλήρης, και με τις τρεις μορφές της — η Αγία Τριάδα, δηλαδή. Εξ ου και Θεοφάνεια. Σα να λέμε, ολομέλεια του Πολιτμπιρό.

Από τα Θεοφάνεια στα Φώτα, δυο τρεις αιώνες δρόμος. Ο χριστιανισμός επικρατεί και πλέον η εμφάνιση του Θεού γίνεται Φώτιση του κόσμου όλου (χάρη στην εμφάνιση του Θεού).

Για να είμαστε δίκαιοι, και ο Βούδας φωτίστηκε. Και μάλιστα, ετοιμαζόταν λέει χρόνια να φωτιστεί και κάποια στιγμή το πήρε απόφαση, βρήκε το κατάλληλο δέντρο, κάθισε από κάτω και ορκίστηκε να μη σηκωθεί αν δεν φωτιστεί. Ε, και φωτίστηκε.

Το Keep your lamps trimmed and burning το έχει φιλοξενήσει ξανά η στήλη, αλλά χωρίς να το εξαντλήσει. Ως εκ τούτου, επανερχόμεθα. Το λοιπόν, το κομμάτι είναι παλιό gospel. Για τον συνθέτη του υπάρχουν τρεις εκδοχές: αποδίδεται είτε στον Blind Willie Johnson, που το ηχογράφησε το 1928, είτε στον Mississippi Fred McDowell, που το ηχογράφησε το 1959, είτε, τέλος, στον Reverend Gary Davis, που το ηχογράφησε λίγο πριν το 1961. Πιθανότατα από αυτόν το ήξεραν οι Hot Tuna (βασικός τους πυρήνας, οι Jorma Kaukonen και Jack Casady, δηλαδή ο κιθαρίστας και ο μπασίστας των Jefferson Airplane), μιας και ο Reverend Gary Davis ήταν κάτι σαν γκουρού-μπλούζμαν της Δυτικής Ακτής για τους χίπις.

Το τραγούδι μιλάει και πάλι για φως. Αναφέρεται στην παραβολή των μωρών παρθένων, που ξέχασαν να πάρουν λάδι για τις λάμπες τους κι έτσι έχασαν τον γάμο γιατί την κρίσιμη στιγμή ψάχνανε λαδέμπορα και, όταν εμφανίστηκαν κατόπιν εορτής, ο νυμφίος (ο γαμπρός) το έπαιζε τύπου συγγνώμη, κυρία μου, ποια είστε; Ιδού, τα έγραψε αναλυτικά ο Ματθαίος (25, 1-13):

1 Τότε ὁμοιωθήσεται ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν δέκα παρθένοις, αἵτινες λαβοῦσαι τὰς λαμπάδας αὐτῶν ἐξῆλθον εἰς ἀπάντησιν τοῦ νυμφίου. 2 πέντε δὲ ἦσαν ἐξ αὐτῶν φρόνιμοι καὶ αἱ πέντε μωραί. 3 αἵτινες μωραὶ λαβοῦσαι τὰς λαμπάδας ἑαυτῶν οὐκ ἔλαβον μεθ᾿ ἑαυτῶν ἔλαιον· 4 αἱ δὲ φρόνιμοι ἔλαβον ἔλαιον ἐν τοῖς ἀγγείοις αὐτῶν μετὰ τῶν λαμπάδων αὐτῶν. 5 χρονίζοντος δὲ τοῦ νυμφίου ἐνύσταξαν πᾶσαι καὶ ἐκάθευδον. 6 μέσης δὲ νυκτὸς κραυγὴ γέγονεν· ἰδοὺ ὁ νυμφίος ἔρχεται, ἐξέρχεσθε εἰς ἀπάντησιν αὐτοῦ. 7 τότε ἠγέρθησαν πᾶσαι αἱ παρθένοι ἐκεῖναι καὶ ἐκόσμησαν τὰς λαμπάδας αὐτῶν. 8 αἱ δὲ μωραὶ ταῖς φρονίμοις εἶπον· δότε ἡμῖν ἐκ τοῦ ἐλαίου ὑμῶν, ὅτι αἱ λαμπάδες ἡμῶν σβέννυνται. 9 ἀπεκρίθησαν δὲ αἱ φρόνιμοι λέγουσαι· μήποτε οὐκ ἀρκέσει ἡμῖν καὶ ὑμῖν· πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τοὺς πωλοῦντας καὶ ἀγοράσατε ἑαυταῖς. 10 ἀπερχομένων δὲ αὐτῶν ἀγοράσαι ἦλθεν ὁ νυμφίος καὶ αἱ ἕτοιμοι εἰσῆλθον μετ᾿ αὐτοῦ εἰς τοὺς γάμους, καὶ ἐκλείσθη ἡ θύρα. 11 ὕστερον δὲ ἔρχονται καὶ αἱ λοιπαὶ παρθένοι λέγουσαι· κύριε κύριε, ἄνοιξον ἡμῖν. 12 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐκ οἶδα ὑμᾶς. 13 γρηγορεῖτε οὖν, ὅτι οὐκ οἴδατε τὴν ἡμέραν οὐδὲ τὴν ὥραν ἐν ᾗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται.

Το νόημα της παραβολής είναι εσχατολογικό: οι χριστιανοί οφείλουν να είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμοι για την Ημέρα της Κρίσεως (να μια διαφορά με τους κομμουνιστές: ο Κύριος μπορεί να αιφνιδιάσει, ρίχνοντας απροειδοποίητα μια Δευτέρα Παρουσία, ενώ η Επανάσταση δεν θα έρθει έτσι ουρανοκατέβατη, θα έχει προηγηθεί ανάλυση των αντικειμενικών και των υποκειμενικών συνθηκών από το Κόμμα). Πέρα από τη χριστιανική παραβολή, το τραγούδι μιλάει για ετοιμότητα, οξυμένες αισθήσεις, αντανακλαστικά. Και πέρα από όοοοολα αυτά, είναι κομματάρα.

Ο Βούδας μπορεί να είδε το φως κάτω από το δέντρο, ο John Fogerty όμως θέλει να είναι το κερί στο παράθυρο (και μάλιστα να μην το βάλει εκεί ο ίδιος, αλλά κάποια ταλαίπωρη Πηνελόπη), ούτως ώστε να φύγει για λίγο και να περιπλανηθεί — αλλά εκ του ασφαλούς: σκοπεύει να επιστρέψει, αρκεί να μπορεί να δει το φως.

Επιστρέφοντας στο αμιγώς χριστιανικό φως, ας μην ξεχάσουμε τον Hank Williams, που ζούσε λέει μέσα στην αμαρτία αλλά είδε το φως το αληθινό:

Κι ένα κομμάτι γενικής στοχοπροσήλωσης και θετικής ενέργειας από τους Traveling Wilburys.

Και, επιτέλους, ένα κομμάτι ερωτικό: Turn on your lovelight, ένα R&B χιτάκι που ηχογράφησε πρώτος το 1961 ο Bobby Bland. Αγαπήθηκε και το διασκεύασαν αρκετοί, μεταξύ των οποίων οι Them του Van Morrison το 1964. Δύο χρόνια αργότερα έγινε σταθερό κομμάτι στα live των Grateful Dead. Εδώ από μια συναυλία του 1970, με τη φωνή του Pigpen σε καλή μέρα και τους δύο ντράμερ (Bill Kreutzman και Mickey Hart) σε ντελίριο.

* * *

Κάθε βράδυ, ένας συνεργάτης ή φίλος του dim/art διαλέγει ένα τραγούδι — ή, μάλλον όχι· αυτό δεν είναι τραγούδι, ή δεν είναι μόνο ένα τραγούδι: είναι μια ιστορία για ένα τραγούδι. Στείλτε μας κι εσείς ένα τραγούδι που δεν είναι τραγούδι στο dimartblog@gmail.com.