zougla: Η απάντηση του MoMA στον Trump

Τρίτη 7 Φεβρουαρίου 2017

Η απάντηση του MoMA στον Trump

—της Claire Voon. | Μετάφραση για το dim/art: Γιώργος Θεοχάρης—

Αντιδρώντας στο διάταγμα του Προέδρου Trump περί προσωρινής απαγόρευσης της μετανάστευσης πολιτών από εφτά μουσουλμανικές χώρες, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη αντικατέστησε τα έργα της μόνιμης έκθεσής του με οχτώ έργα καλλιτεχνών προερχόμενων από τις χώρες που μπήκαν στο στόχαστρο του Trump. Μολονότι η πράξη αυτή ακούγεται ασήμαντη, η αντικατάσταση των έργων τέχνης είναι μια κίνηση χωρίς προηγούμενο στην ιστορία του μουσείου. Η ιδέα ξεκίνησε και εκτελέστηκε από το προσωπικό του μουσείου, το οποίο θέλησε να αντιδράσει σε αυτή την ανησυχητική πολιτική πρωτοβουλία.

Η νέα έκθεση, η οποία οργανώθηκε από μια ομάδα επιμελητών από διάφορα τμήματα του μουσείου, έγινε στις αρχές Φεβρουαρίου, αφού πρώτα είχε προηγηθεί μία σχετική συζήτηση δύο μόλις μέρες μετά την έκδοση του διατάγματος (27 Ιανουαρίου). Τα νέα έργα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα εκφραστικών μέσων, από έναν πίνακα του γεννημένου στο Σουδάν Ibrahim El-Salahi μέχρι μια κατασκευή από χώμα του γεννημένου στο Ιράν Marcos Grigorian και ένα βίντεο της Ιρανής Tala Madani. Υπάρχουν επίσης γλυπτά των γεννημένων στο Ιράν καλλιτεχνών Parviz Tanavoli and Siah Armajani, καθώς και έργα σε χαρτί της γεννημένης στο Ιράκ Zaha Hadid και των γεννημένων στο Ιράν Shirana Shahbazi and Charles Hossein Zenderoudi.

in2371_27_cccr-720x480

Siah Armajani, “Elements Number 30” (1990) (φωτό: Robert Gerhardt)

Οι επιμελητές επέλεξαν έργα που αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της σύγχρονης τέχνης στις περιοχές αυτές. Καθώς η νέα έκθεση έπρεπε να στηθεί σε μικρό χρονικό διάστημα, ήταν απαραίτητο να επιλεγούν έργα των οποίων η εγκατάσταση δεν θα παρουσίαζε δυσκολίες και ταυτόχρονα θα έδεναν καλά μεταξύ τους στο πλαίσιο μιας μόνιμης έκθεσης του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης. Για τους λόγους αυτούς, απουσιάζουν έργα καλλιτεχνών από τη Λιβύη, τη Σομαλία, τη Συρία και την Υεμένη και συνεπώς αυτές οι χώρες δεν εκπροσωπούνται στη συγκεκριμένη προσπάθεια. Παρ’ όλα αυτά, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης ανακοίνωσε ότι αργότερα μέσα στον τρέχοντα μήνα θα προβληθούν διάφορες ταινίες καλλιτεχνών από τις χώρες που περιλαμβάνονται στην απαγόρευση. Επίσης, οι έφοροι οργανώνουν μια άλλη νέα έκθεση που θα εγκαινιαστεί την επόμενη εβδομάδα, όταν στο μουσείο θα επαναλειτουργήσει οι εκθεσιακοί χώροι του πέμπτου ορόφου, οι οποίοι επί του παρόντος ανακαινίζονται.

«Θέλουμε η γκαλερί να γίνει ένας χώρος ελευθερίας, όπου οι επισκέπτες θα βρίσκουν ένα ασφαλές καταφύγιο», δήλωσε ο Christophe Cherix, ο επικεφαλής επιμελητής του τμήματος σχεδίων και χαρακτικών. «Πολλά έργα της συλλογής μας από τις δεκαετίες του’20, του ’30 και του ’40 προέρχονται από το εξωτερικό. Το διάταγμα ήταν μια αφορμή να σκεφτούμε την ιστορία σε σχέση με το σήμερα και να προβάλουμε στους εκθεσιακούς χώρους σημαντικά έργα καλλιτεχνών από τις χώρες που περιλαμβάνονται στην πρόσφατη απαγόρευση».

Αυτά τα έργα, τα οποίο δεν εκτίθενται συχνά, αντικατέστησαν έργα της δυτικής τέχνης καλλιτεχνών όπως οι Picasso, Matisse, James Ensor, Francis Picabia, Umberto Boccioni, Oskar Kokoschka και Alberto Burri. Αντί να εκθέσουν όλα τα έργα σε μία μόνο αίθουσα, τα έχουν διασκορπίσει σε πολλές αίθουσες, ενώ το καθένα συνοδεύεται από μία δήλωση η οποία εκφράζει ξεκάθαρα την πρόθεση του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης «να επιβεβαιώσει τα ιδανικά της φιλοξενίας και της ελευθερίας ως ζωτικής σημασίας στοιχεία τόσο για το Μουσείο όσο και για τις Ηνωμένες Πολιτείες».

moma_grigorian_untitled-720x771

Marcos Grigorian, «Άτιτλο» (1963)

«Η ιδέα ήταν η έκθεση να είναι ανοιχτή σε όλους, αλλά όχι άτακτη», είπε ο Cherix. «Θέλαμε να έχουμε από ένα έργο σε κάθε αίθουσα έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένας ρυθμός. Η ιδέα έχει περισσότερο να κάνει με ότι υποδεχόμαστε αυτά τα έργα τέχνης μέσα στη δική μας παράδοση, μέσα στο αφήγημα της δικής μας συλλογής, μέσα στις αξίες μας.

»Οι εκθεσιακοί μας χώροι αποτελούν επίσης μια πλατφόρμα όπου οι επισκέπτες μπορούν πραγματικά να σκεφτούν τον ρόλο των καλλιτεχνών από όλες αυτές τις χώρες μέσα στη δική μας πολιτισμική παράδοση. Θα θέλαμε η συλλογή αυτή να αντανακλά αυτό που συμβαίνει γύρω μας».