Ζήτω η παρακμιακή τέχνη!

Art et Liberté: η ιστορία του σουρεαλισμού στην Αίγυπτο

—της Aimee Dawson / The art newspaper | Μετάφραση για το dim/art: Γιώργος Τσακνιάς—

Η ομάδα των Αιγύπτιων σουρεαλιστών Art et Liberté επέλεξε τη Γκερνίκα του Πικάσο (1937) για να εικονογραφήσει το πρώτο της μανιφέστο, που δημοσιεύτηκε το 1938 με τίτλο: Vive l’art dégénéré (Ζήτω η παρακμιακή τέχνη). Αυτές τις μέρες, 79 χρόνια αργότερα, το μανιφέστο εκτίθεται στην Ισπανία, στο Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía της Μαδρίτης, στο πλαίσιο της έκθεσης: «Art et Liberté: Ρήξη, Πόλεμος και Σουρεαλισμός στην Αίγυπτο (1938-48)».

Οργανωμένη από τους ανεξάρτητους curators Till Fellrath and Sam Bardaouil, η έκθεση ανασυνθέτει για πρώτη φορά την ιστορία και το έργο μιας όχι ιδιαίτερα γνωστής ομάδας καλλιτεχνών, που εμπνεύστηκαν από τον Σουρεαλισμό. Το Art et Liberté εξέφρασε μια γενιά νέων καλλιτεχνών, διανοουμένων και ακτιβιστών σε μια εποχή μεγάλων πολιτικών και πολιτισμικών αλλαγών στην Αίγυπτο και υπήρξε τμήμα ενός παγκόσμιου κινήματος που αντιτάχθηκε στον φασισμό, στον εθνικισμό και στην αποικιοκρατία.

Η έκθεση αρχικά φιλοξενήθηκε στο Pompidou, στο Παρίσι, από τις 20 Οκτωβρίου 2016 (προς τιμήν των 50 χρόνων από τον θάνατο του André Breton) μέχρι τις 16 Ιανουαρίου του 2017. Στη Μαδρίτη τα εγκαίνια έγιναν εχθές, 14 Φεβρουαρίου, και η έκθεση, που θα διαρκέσει μέχρι τις 11 Ιουνίου, περιλαμβάνει περίπου το 70% των εκθεμάτων του Πομπιντού, δηλαδή γύρω στους 200 πίνακες, χαρακτικά και σχέδια, φωτογραφίες και αρχειακό υλικό, από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Τα εκθέματα είναι δανεικά από 42 δημόσιους φορείς και ιδιωτικές συλλογές που βρίσκονται σε δέκα διαφορετικές χώρες.

Η έκθεση θα μεταφερθεί στο Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen, Düsseldorf (15 Ιουλίου-15 Οκτωβρίου) και στην Tate Liverpool (17 Νοεμβρίου-18 Μαρτίου 2018). Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα του Σεΐχη Dr Hassan bin Mohammed bin Ali Al Thani και του Montblanc Cultural Foundation.

* * *

Ζήτω η παρακμιακή τέχνη!

Ακολουθεί το μανιφέστο της ομάδας Art et Liberté στα γαλλικά και στα αγγλικά. Μεταξύ των υπογραφόντων, και τρεις Έλληνες αιγυπτιώτες (αν και, τουλάχιστον οι δύο πρώτοι, ήταν γεννημένοι στην Ελλάδα): ο ζωγράφος Αριστομένης Αγγελόπουλος, ο ποιητής και συγγραφέας Τίμος Μαλάνος και ο ιστορικός της ελληνικής κοινότητας της Αιγύπτου Αθανάσιος Πολίτης.

Άλλη μια αιγυπτιώτικη ελληνική «συμμετοχή» στην έκθεση είναι τα έργα του Mayo. Ο Αντώνης Μαλλιαράκης Mayo (1905-1990) γεννήθηκε στο Πορτ Σάιντ από πατέρα Έλληνα και μητέρα Γαλλίδα. Έζησε κυρίως στη Γαλλία, συνδέθηκε με τους σουρεαλιστές, ιδίως με τον Tzara και τον Picabiα και αργότερα με τον Desnos και τον Prévert, εικονογράφησε βιβλία του Camus και του Prévert και δημιούργησε κοστούμια και σκηνικά για το θέατρο και τον κινηματογράφο.

Vive l’art dégénéré

On sait avec quelle hostilité la société actuelle regarde toute création littéraire ou artistique menaçant plus ou moins directement les disciplines intellectuelles et les valeurs morales du maintien desquelles dépendent pour une large part sa propre durée, – sa survie.

Cette hostilité se manifeste aujourd’hui dans les pays totalitaires, – dans l’Allemagne hitlérienne en particulier, par la plus abjecte agression contre un art que des brutes galonnées promues au rang d’arbitres omniscients, qualifient de » dégénéré».

Depuis Cézanne jusqu’à Picasso (et sur le plan littéraire depuis Henri Heine jusqu’à Thomas Mann) tout ce que le génie artistique contemporain a donné de meilleur, tout ce que l’artiste moderne a crée de plus libre et de plus humainement valable est insulté, proscrit.

Nous tenons pour absurdes et justiciables du plus parfait mépris les préjugés religieux, racistes et nationalistes à la tyrannie desquels certains individus ivres de leur toute puissance provisoire prétendent asservir le destin de l’oeuvre d’art.

Nous refusons de voir dans ces mythes régressifs autre chose que de véritables camps de concentration de la pensée.

L’Art, – en tant qu’échange spirituel et effectif permanent auquel participe l’entière humanité, ne peut plus connaître d’aussi arbitraire limites.

Dans Vienne livrée aux barbares, on lacère les toiles de Renoir, on brûle les ouvrages de Freud sur les places publiques. Les plus brillantes réussites des grands artistes allemands tels que Max Ernst, Paul Klee, Kokoschka, George Grosz, Kandinsky, Karl Hofer (Prix Carnegie, 1938) sont mises à l’index et doivent céder la place à la platitude de l’art national-socialiste.

A Rome une commission dite de «bonification littéraire» vient d’achever sa malpropre besogne en concluant à la nécessité de retirer de la circulation «tout ce qui est anti-italien, anti-raciste, immoral et dépressif».

Intellectuels, écrivains, artistes ! Relevons ensemble le défi. Cet art dégénéré, nous en sommes absolument solidaires. En lui résident toutes les chances de l’avenir. Travaillons à sa victoire sur le nouveau Moyen-Âge qui se lève en plein coeur de l’Occident.

Ont signé le présent manifeste les artistes, écrivains, journalistes et avocats dont les noms suivent :

A. Angelopoulo, Armand antebi, Abd-el-Khalek el Azzouni, Zakaria el Azzouni (membre du Conseil de l’Ordre du Barreau d’Alexandrie), Marcelle Biagini, Albert Cossery, Henri Dumani, Ahmed Fahmy, Annette Fedida, L. Galanti, Samy Hanoka, Hassia, Georges Henein, Albert Israel, Germaine Israel, Anouar Kamel, Fouad Kamel, Edouard Levy, Malanos, Alexandra Metchcouevska, Marcel Nada, Fatma Nimet-Rachid, Mohammed Nour, A. Politis, Edouard Pollack, Angelo de Riz, A. Revaux, Sami Riad, Mohammed Seif-el-Dine, Hassan Sobhy, Laurent Salinas, Emile Simon, Scalet, Telmissany, Nadave Siber, Kamal William, Ibrahim Wassily.

Le Caire, le 22 Décembre 1938.

Long live degenerate art

We know with what hostility current society looks upon any new literary or artistic creation that directly or indirectly threatens the intellectual disciplines and moral values of behaviour on which it depends for a large part of its own life – its survival.

This hostility is appearing today in totalitarian countries, especially in Hitler’s Germany, through the most despicable attacks against an art that these tasselled brutes, promoted to the rank of omniscient judges, qualify as degenerate.

All the achievements of contemporary artistic genius from Cézanne to Picasso – the product of the ultimate in freedom, strength and human feeling – have been received with insults and repression. We believe that it is mere idiocy and folly to reduce modern art, as some desire, to a fanaticism for any particular religion, race or nation.

Along these lines we see only the imprisonment of thought, whereas art is known to be an exchange of thought and emotions shared by all humanity, one that knows not these artificial boundaries.

Vienna has been left to a rabble that has torn Renoir’s paintings and burned the writings of Freud in public places. The best works by great German painters such as Max Ernst, Paul Klee, Karl Hoffer, Kokoschka, George Grosz and Kandinsky have been confiscated and replaced by Nazi art of no value. The same recently took place in Rome where a committee was formed to purge literature, and, performing its duties, decided to eliminate works that went against nationalism and race, as well as any work raising pessimism.

O men of art, men of letters! Let us take up the challenge together! We stand absolutely as one with this degenerate art. In it resides all the hopes of the future. Let us work for its victory over the new Middle Ages that are rising in the heart of Europe.

The following artists, writers, journalists and lawyers have signed this manifesto:

Ibrahim Wassily, Ahmed Fahmy, Edouard Pollack, Edouard Levy, Armand Antis, Albert Israel, Albert Koseiry, Telmessany, Alexandra Mitchkowivska, Emile Simon, Angelo Paulo, Angelo De Riz, Anwar Kamel, Annette Fadida, A. Paulitz, L. Galenti, Germain Israel, George Henein, Hassan Sobhi, A. Rafo, Zakaria AL Azouny, Samy Riad, Samy Hanouka, Escalette, Abd El Din, Mohamed Nour, Nadaf Selair, Hassia, Henry Domani.

Cairo, December 22, 1938.

Σημείωση του dim/art: βρήκαμε το γαλλικό και το αγγλικό κείμενο εδώ. Δεν κατορθώσαμε να τα διασταυρώσουμε. Τα ονόματα των καλλιτεχνών και διανοουμένων που υπογράφουν το μανιφέστο διαφέρουν στις δύο εκδοχές, με αυτά που βρίσκονται κάτω από την αγγλική να έχουν σίγουρα πολλά λάθη — π.χ. ο Αριστομένης Αγγελόπουλος γράφεται κάτω από το γαλλικό σωστά «A. Angelopoulo» ενώ κάτω από το αγγλικό το επώνυμό του έχει σπάσει στα δύο και έχει ιταλοποιηθεί: «Angelo Paulo».

Στο 19ο τεύχος του περιοδικού Dada/Surrealism μπορείτε να διαβάσετε ένα καλό και αναλυτικό χρονολόγιο του κινήματος Art et Liberté στα αγγλικά (ηλεκτρονικά εδώ).

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Εικαστικά

 

Στο:Εικαστικά Tagged: σουρεαλισμός, Αριστομένης Αγγελόπουλος, Αίγυπτος, Αθανάσιος Πολίτης, Αντώνης Μαλλιαράκης Mayo, Γαλλία, Τίμος Μαλάνος

from dimart http://ift.tt/2kKxGkc
via IFTTT