14 Χρόνια Facebook

Χρηστικό Γλωσσάρι_v.4

–του Γιώργου Θεοχάρη–

Εισαγωγή

Στις 4 Φεβρουαρίου 2004, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, με τη βοήθεια τεσσάρων φίλων και συμφοιτητών του στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ίδρυσε το Facebook, το οποίο μέσα σ’ αυτά τα 14 χρόνια εδραιώθηκε, γιγαντώθηκε και άλλαξε τα δεδομένα στην επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.

Μια εμπεριστατωμένη μελέτη του αντίκτυπου των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) στην καθημερινότητα των ανθρώπων του 21^ου αιώνα πρέπει να έχει αναγκαστικά διεπιστημονικό χαρακτήρα, καθώς είναι πολλοί οι παράγοντες που χρήζουν ανάλυσης. Ένας από αυτούς (και όχι ο λιγότερο σημαντικός) είναι αναμφίβολα η γλώσσα.

Όπως είναι απολύτως φυσικό, οι χρήστες των ΜΚΔ έχουν αναπτύξει τον δικό τους επικοινωνιακό κώδικα. Στην ιστορία της υποκουλτούρας έχει παρατηρηθεί, χωρίς εξαιρέσεις, ότι κάθε ειδικό υποσύνολο ανθρώπων για να καλύψει τις ανάγκες τις ενδοεπικοινωνίας αναπτύσσει ένα ιδιόλεκτο, το οποίο εξελίσσεται διαρκώς, όπως άλλωστε κάθε γλωσσική οντότητα. Εξαιτίας της εντυπωσιακής εξάπλωσης των ΜΚΔ, το δικό τους ιδιόλεκτο έχει αναλογικά πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στη γλώσσα εν γένει, απ’ ό,τι άλλες –λίγο-πολύ περιθωριακές– υποκουλτούρες.

Η διείσδυση του ιδιόλεκτου των ΜΚΔ στον δημόσιο λόγο αποτελεί ερευνητικό αντικείμενο της κοινωνιογλωσσολογίας. Το Χρηστικό Γλωσσάρι που ακολουθεί δεν έχει υψιπετείς ερευνητικές φιλοδοξίες. Πρόκειται απλώς για μια απόπειρα καταγραφής λέξεων και εκφράσεων οι οποίες επαναλαμβάνονται στο FB τόσο συχνά που είναι αδύνατον (και δεν πρέπει) να αγνοηθούν. Πολλές από αυτές κάνουν τον (σύντομο) κύκλο τους και χάνονται· άλλες αποδεικνύονται πιο επίμονες, ιδίως όταν περνούν στον προφορικό λόγο (ή όταν προέρχονται από αυτόν – η σχέση είναι συχνά αμφίδρομη). Σε κάθε περίπτωση, η καταγραφή τους έχει την αξία της, γιατί η κοινωνία καθρεφτίζεται, μεταξύ άλλων, και στις γλωσσικές εξελίξεις.

Επί της διαδικασίας

Όπως υπονοεί και ο υπότιτλος («Χρηστικό Γλωσσάρι_v.4»), αυτή είναι η τέταρτη απόπειρα αποτύπωσης της γλώσσας του FB που δημοσιεύεται στο dim/art: η πρώτη δημοσιεύτηκε το 2014 (29 λήμματα), η δεύτερη το 2015 (29 + 12 νέα λήμματα) και η τρίτη το 2016 (29 + 12 + 16 νέα λήμματα). Στην παρούσα εκδοχή στα 57 (αναθεωρημένα, όπου χρειάστηκε) παλιότερα λήμματα έχουν προστεθεί 44 νέα, με το σύνολο να ανέρχεται πλέον στα 101.

Η παράθεση ακολουθεί αλφαβητική σειρά. Για την εκάστοτε φράση / λέξη δίνεται η ερμηνεία, η προέλευση (όπου αυτή έχει ανιχνευτεί) και η χρήση της στο FB. Τα νέα λήμματα σημειώνονται με αστερίσκο (*) και συνοδεύονται από παράδειγμα χρήσης. (Για όποιον ενδιαφέρεται, στις τρεις παλαιότερες εκδοχές, οι οποίες προαναφέρθηκαν, υπάρχουν αντίστοιχα παραδείγματα χρήσης για τα κατά έτος νέα λήμματα.) Οι λέξεις και εκφράσεις που έχουν περιπέσει σχεδόν σε αχρησία περιλαμβάνονται μεν στο Γλωσσάρι για ιστορικούς λόγους, αλλά συνοδεύονται από την ένδειξη «παλ.».

Χρηστικό Γλωσσάρι του Facebook_v.4

αααυτά είναι! = ωραία πράματα!

Χρήση: επιδοκιμαστική. Συνήθως σε σχόλιο κάτω από φωτογραφίες φαγητών, διακοπών, γλεντιών κ.ο.κ. Γενικά δηλώνει την ευαρέσκεια του σχολιαστή.

αγάπη μόνο / ολούθε = προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός;

Χρήση: κατευναστική. Φράση που χρησιμοποιούν μετριοπαθείς χρήστες που έχουν μπουχτίσει από το σύνηθες πολεμικό κλίμα στο FB και θέλουν να δώσουν μια νότα αισιοδοξίας, τονίζοντας την καλή πλευρά των πραγμάτων.

* αγαπώ [Χ]! = μου αρέσει [ο/η/το Χ]

Προέλευση: Από τον προφορικό λόγο. Ακουγόταν ήδη κατά τη δεκαετία του ’80. Διαδόθηκε από εκπομπές ψυχαγωγίας στα ιδιωτικά ΜΜΕ.

Χρήση: ενημερωτική / επιδοκιμαστική. Πρόκειται για δήλωση συμπάθειας (σε χαλαρά συμφραζόμενα). Η διάκριση από την τυπική χρήση του ρήματος «αγαπώ» εξασφαλίζεται με την απουσία άρθρου στο κατηγόρημα.

Παράδειγμα:
Αγαπώ Καρανίκα!

αμένσιοτο = δεν χρειάζεται να σας πω σε ποιον αναφέρομαι, καταλαβαίνετε

Προέλευση: από την αγγλική μετοχή «unmentioned» (= «μη αναφερόμενο»).

Χρήση: απαξιωτική. Το χρησιμοποιεί ο χρήστης για να δηλώσει με μία και μόνη λέξη ότι «δεν κάνω tag αυτόν στον οποίο αναφέρομαι, ονόματα δε λέμε, υπολήψεις δε θίγουμε, αλλά όλοι ξέρετε για ποιον καραγκιόζη μιλάω». Ο στόχος είναι συνήθως κάποιο δημόσιο πρόσωπο.

* από τα Λιντλ = για τα μπάζα

Χρήση: απαξιωτική. Δηλώνει την ευτελή ποιότητα, τη φτηνή απομίμηση του αυθεντικού.

Παράδειγμα:
Από πού ψωνίζει σύμβουλους ο Αλέκσης, από τα Λιντλ;

άσε μας, κουκλίτσα μου (παλ.) = δεν αξίζει να συνεχίσω ν’ ασχολούμαι μαζί σου

Χρήση: προσβλητική / απαξιωτική. Χρησιμοποιείται για να σχολιάσει δηλώσεις ή πράξεις δημοσίων προσώπων, αλλά και μεταξύ χρηστών (οπότε και ακολουθεί καυγάς, όταν δεν υπάρχει οικειότητα μεταξύ των σχολιστών). Ιδιαίτερα αποτελεσματική (δηλαδή, εκνευριστική) όταν απευθύνεται σε άντρα. Ενίοτε, σε ανταλλαγή σχολίων με άντρα ή σε σχολιασμό άντρα, χρησιμοποιείται και το άσε μας, κουκλίτσε μου.

αυτά ζούμε! = μπλέξαμε!

Χρήση: χιουμοριστική. Φράση που συνήθως κλείνει αναρτήσεις όπου λέει κανείς τον πόνο του και προσπαθεί να τον ξορκίσει κάνοντας πλάκα. (Βλ. και έλεος κάπου! & τι φάση;)

[Χ,] αυτή η μάστιγα = πολύ με χαλάει [ο/η/το Χ]

Χρήση: χιουμοριστική. Για να πει ο χρήστης τον πόνο του, ο οποίος μπορεί να είναι οτιδήποτε, από τα μνημόνια μέχρι τον Τραμπ, κι από το σταμναγκάθι μέχρι το παγωμένο γιαούρτι.

[μπλα-μπλα-μπλα.] Αυτό = τελεία και παύλα / ο.ε.δ.

Προέλευση: Ίσως από την ανάρτηση της Δέσποινας Βανδή για τη λύση της συνεργασίας της με τον Νότη Σφακιανάκη μετά από τις φιλο-νεοναζιστικές δηλώσεις του τελευταίου, η οποία τελείωνε με ένα τελεσίδικο «Αυτό».

Χρήση: Σοβαροφανώς καταδεικτική. Δηλώνει ότι ο χρήστης είναι απόλυτος για όσα έχει μόλις γράψει. Συνήθως συνοδεύει κοινοτοπίες ή πράγματα απολύτως αυτονόητα (ή κάτι που ο χρήστης –ενίοτε δε, μόνον αυτός– θεωρεί αυτονόητο).

αυτό που [μπλα-μπλα-μπλα] δεν το λες και [Χ] = δεν είναι [Χ] αυτό το πράμα

Χρήση: ειρωνική / χιουμοριστική. Όταν κάποιος θέλει να πει κάτι που κατά τη γνώμη του είναι πρωτότυπο, σοβαρό και σημαντικό, αλλά δεν θέλει να του δώσει το αντίστοιχο βάρος, φοβούμενος μήπως κατηγορηθεί για σοβαροφάνεια, χρησιμοποιεί αυτή την περίεργη σύνταξη για να ρίξει μόνος του τον τόνο. Συναντάται και η καταφατική παραλλαγή της (αυτό που [μπλα-μπλα-μπλα] το λες και [Χ] = αυτό το πράμα είναι [Χ]).

* αυτό που [μπλα-μπλα-μπλα] να το δούμε λιγάκι = κάνεις λάθος και δεν εννοείς να το καταλάβεις

Χρήση: ειρωνική / παραινετική. Εδώ ο στόχος είναι οι Άλλοι που πάντα έχουν άδικο ή κάνουν κάτι λάθος και πρέπει κάποιος να τους το πει με τρόπο. Νεότερη παραλλαγή της φράσης αυτό που [μπλα-μπλα-μπλα] (δεν) το λες και [Χ] (βλ. προηγούμενο λήμμα).

Παράδειγμα:
Αυτό που σας ενοχλεί το ότι ο Πρωθυπουργός διορίζει τους φίλους τους και όχι το ότι ο Πρωθυπουργός έχει φίλο τον Καρανίκα να το δούμε λιγάκι.

* αφήνω εδώ αυτό να βρίσκεται = επισυνάπτω κάτι (κατά τη γνώμη μου) σημαντικό (ή αστείο), αλλά δεν θέλω να το κάνω θέμα

Χρήση: περιπαικτική / ενημερωτική.

Παράδειγμα:

Αφήνω εδώ αυτό να βρίσκεται.

* αφού [στο τέλος της πρότασης]

Προέλευση: Ίσως από τον Τζίμη στην τηλεοπτική σειρά του Λάκη Λαζόπουλου Δέκα Μικροί Μήτσοι.

Χρήση: ειρωνική / χιουμοριστική.

Παράδειγμα:
Η καριέρα είναι χολέρα αφού!

* αχ νε = αχ, ναι

Χρήση: ειρωνική ή θαυμαστική. Συναντάται και ως μία λέξη (αχνέ). Έκφραση που συνηθίζουν χρήστες νεαρής ηλικίας.

Παράδειγμα:
Α: «Αυτή η μουλάρα η Ελένη δεν πρέπει κανονικά να του στείλει τα μποτάκια της του Νικολάκη; Έτσι, τιμής ένεκεν! Δεν το λυπάται που έχει πέσει στα πατώματα το παλουκάρι;»
Β: «αχ νε»

* βρες το λάθος = απίστευτο!

Χρήση: ειρωνική / καταδεικτική παράλογης κατάστασης.

Παράδειγμα:
Ο μπαρμπΑλέκος χρειάζεται μάνιουαλ για να βγάλει το καλαμάκι από την ατομική συσκευασία και είναι ο εξ απορρήτων του Μεγάλου. Βρες το λάθος.

γατάκια! = κορόιδα!

Προέλευση: Από τη «γάτα» με την έννοια του «ατσίδα», του «γνώστη», του «καταφερτζή». Το «γατάκι» είναι το αντίθετο της «γάτας».

Χρήση: απαξιωτική / προειδοποιητική. Ένας χρήστης, που βέβαια ο ίδιος είναι «γάτα», αποκαλεί όλους όσοι διαφωνούν μαζί του «γατάκια» για να τους ανακαλέσει στην τάξη. (Βλ. και γίδια!)

γενικά μιλάω = μην το πάρεις προσωπικά (αλλά και ακριβώς το αντίθετο: ξέρεις πολύ καλά τι εννοώ)

Χρήση: κατευναστική / ειρωνική. Το γράφει ο χρήστης για να μαζέψει μια χοντράδα ή, από την άλλη, για να τη χοντρύνει κι άλλο.

* γι’ αυτό φτάσαμε εδώ (που φτάσαμε) = να τα αίτια της κρίσης

Χρήση: διδακτική ή ειρωνική / χιουμοριστική. Όταν χρησιμοποιείται σοβαρά, είναι συνήθως η κατακλείδα στην αναφορά ενός από τα αίτια της κρίσης, τα οποία είναι άπειρα: όλοι οι Άλλοι! Από την άλλη, όταν χρησιμοποιείται για πλάκα, ειρωνεύεται ακριβώς την τάση κατάδειξης των ίδιων αυτών αιτίων της κρίσης. Τα όρια μεταξύ κυριολεξίας και πλάκας είναι δυσδιάκριτα. (Βλ. και εκεί μας κατάντησαν οι αλήτες! & μνημόνια μέχρι να σβήσει ο ήλιος.)

Παράδειγμα:
Ποιος παραγωγικός άνθρωπος κάθεται και βλέπει Μενεγάκη πρωινιάτικα; Γι’ αυτό φτάσαμε εδώ που φτάσαμε.

* γιατί, οι άλλοι ήταν καλύτεροι; = οι Άλλοι είναι ΠΑΝΤΑ χειρότεροι

Χρήση: ειρωνική. Η φράση προφανώς αρχικά χρησιμοποιήθηκε (και ακόμα χρησιμοποιείται) κυριολεκτικά: οι προηγούμενοι ήταν χειρότεροι.

Παράδειγμα:
Α: «Φαγωθήκανε πια με τον σφο Καρανίκα. Τι τους έκανε πια, τη μάνα τούς έβρισε;»
Β: «Γιατί, οι άλλοι ήταν καλύτεροι;»

Στην πορεία όμως απόκτησε άλλη έννοια, αναλόγως τον χρήστη. Οι προηγούμενοι, δηλαδή οι «Άλλοι», την χρησιμοποιούν ειρωνικά για να τονίσουν το ανάποδο: ναι, οι προηγούμενοι ήταν όντως καλύτεροι.

Παράδειγμα:
Α: «Ρε συ, αυτός ο Καρανίκας είχε άγιο – όχι τον Άι-Κιου, άλλον».
Β: «Γιατί, οι άλλοι ήταν καλύτεροι;»

Από την άλλη μεριά, οι υπερασπιζόμενοι την «Πρώτη Φορά Αριστερά» χρησιμοποιούν τη φράση ειρωνικά, επαναφέροντάς την (με κόντρα ρελάνς) στην κυριολεκτική της σημασία.

Παράδειγμα:
Α: «Ο Κούλης έπαθε Άδωνι».
Β: «Γιατί, οι άλλοι ήταν καλύτεροι;»

γίδια! = ζωντόβολα!

Χρήση: υβριστική / χλευαστική. Χρησιμοποιείται περίπου όπως το παλιότερο γατάκια! (βλ. λήμμα).

γιόλο! / yolo! (παλ.) = μια ζωή την έχουμε

Προέλευση: Αρκτικόλεξο της αγγλικής φράσης “You Only Live Once”.

Χρήση: χιουμοριστική / ειρωνική. Περιγράφει μονολεκτικά μια δραστηριότητα που (υποτίθεται πως) προσφέρει χαρά στον χρήστη. Σχεδόν πάντα υποδηλώνει αυτοσαρκασμό.

γίνε σαν τον [Χ] (παλ.) = μακριά από τον [Χ] πάση θυσία

Προέλευση: από το μιμίδιο «Be like Bill».

Χρήση: χιουμοριστική / χλευαστική. Ο χρήστης λέει κάτι απαξιωτικό για ένα δημόσιο πρόσωπο και καταλήγει με τη φράση αυτή, η οποία σημαίνει ακριβώς το αντίθετο από αυτό που λέει.

Συναντάται και στην άρνηση (Μην γίνεις σαν τον [Χ]), οπότε είναι σαφέστερο:

γνώμη μου (πάντα) = εγώ αυτό πιστεύω, δικαίωμά μου· μην πέσετε να με φάτε

Χρήση: κατευναστική. Ο χρήστης γράφει σε σχόλιο κάτι διαφορετικό από αυτό που λέει η ανάρτηση, ή κάποιος άλλος σχολιαστής, και προκειμένου να αποφύγει τον καυγά καταλήγει με τη φράση αυτή, δηλώνοντας ότι αυτό που έγραψε δεν είναι θέσφατο, ότι μπορεί να κάνει και λάθος (αν και μάλλον χλωμό το κόβει αυτό το τελευταίο). (Βλ. και δεν κρίνω.)

* δείτε το πριν το κατεβάσουν / διαγράψουν = ακολουθεί σούπερ παπαριά

Προέλευση: Από το κλισέ ανυπόληπτων ειδησεογραφικών ιστοσελίδων.

Χρήση: χιουμοριστική. Ο χρήστης χρησιμοποιεί τη φράση που συνηθίζεται σε σκουπιδοσάιτ (όπου φυσικά ουδείς διαγράφει / κατεβάζει τις τερατολογίες που δημοσιεύουν, αλλά ντόρος να γίνεται) για να προϊδεάσει τους φίλους του ότι αυτό που ακολουθεί είναι για γέλια (ή για κλάματα, αναλόγως). (Βλ. και διεδώστε.)

Παράδειγμα:
Δείτε το πριν το κατεβάσουν! Το υπουργικό συμβούλιο κάνει συγχρονισμένη κυβίστηση, διπλό λουπ και τριπλό άξελ! Περιγράφει ο Αλέξης. (Ο Κωστάλας, όχι ο άλλος.)

* δεν κρίνω = ασφαλώς και κρίνω!

Χρήση: ειρωνική. Φράση που τείνει να αντικαταστήσει την παλιότερη γνώμη μου (βλ. λήμμα). Κατά κανόνα, στο τέλος ανάρτησης / σχολίου, για έμφαση. Ενίοτε συναντώνται μαζί και οι δύο φράσεις: «δεν κρίνω, γνώμη μου».

Παράδειγμα:
Ξέρετε τι κάνει ο Καρανίκας για να τον πάρει ο ύπνος; Μετράει γίδια! Δεν κρίνω.

* δεν το μάθατε από μένα = ο κόσμος το ’χει τούμπανο

Χρήση: ειρωνική.

Παράδειγμα:
Τώρα που προσέλαβαν ειδικό σύμβουλο στο γραφείο του πρωθυπουργού, ψάχνουν να προσλάβουν και σχεδιασμό και στρατηγική, για να έχει αντικείμενο ο άθρωπας. Δεν το μάθατε από μένα.

* δεν υπάρχει = δεν παίζεται [κάποιος ή κάτι]

Χρήση: θαυμαστική ή (σπανιότερα) ειρωνική.

Παράδειγμα:
Έχεις πιει φρεντουτσίνο στο Μαξίμου; Δεν υπάρχει!

δηλαδή, [μπλα-μπλα-μπλα,] ναι; = θέλεις και τα λες ή σου ξεφεύγουν;

Χρήση: ειρωνική / συγκαταβατική / απαξιωτική. Χρησιμοποιείται αποκλειστικά σε σχόλια. Ο χρήστης στο «μπλα-μπλα-μπλα» επαναδιατυπώνει κατά πώς θέλει ο ίδιος κάτι που έχει γράψει προηγουμένως κάποιος άλλος και με το οποίο ο ίδιος ασφαλώς διαφωνεί, και κλείνει με ένα συγκαταβατικό «ναι;» για να κάνει τον αντίπαλο σχολιαστή ν’ αφρίσει.

διεδώστε = αυτό που λέω είναι καταγέλαστο (ή μούφα)

Προέλευση: Από τη γραμματικά σωστή προστακτική «διαδώστε», που χρησιμοποιείται στο Διαδίκτυο κατ’ αντιστοιχία με το αγγλικό «share», σε συνδυασμό με τον αντίκτυπο που είχε το λανθασμένο νεοναζιστικό «εγέρθητου» σε κείνη τη διαβόητη μετεκλογική συνέντευξη τύπου. Συναντάται και με άλλα λάθη, (π.χ., διαδόσται) ή με κεφαλαία (ΔΙΕΔΩΣΤΕ). (Βλ. και δείτε το πριν το κατεβάσουν.)

Χρήση: ειρωνική / χιουμοριστική. Η βάρβαρη χρονική αύξηση στην προστακτική υπονομεύει αυτό που έχει προηγηθεί και το οποίο ο χρήστης θεωρεί αστείο. Υποτίθεται ότι σατιρίζει τους «αμόρφωτους χρυσαυγίτες», αλλά η σάτιρα μάλλον δεν βρίσκει τον στόχο της: για να καταλάβεις ότι σε σατιρίζουν πρέπει πρώτα να βρεις το λάθος, αλλά πώς να βρεις το λάθος όταν το θεωρείς σωστό; Είναι σαν να προσπαθείς να σβήσεις μια φωτιά με βόμβες μολότοφ.

δώσε πόνο! = χώσε!

Χρήση: χιουμοριστική / ενθαρρυντική / επιβραβευτική. Χρησιμοποιείται σε διάφορα συμφραζόμενα. Συνήθως ως σχόλιο σε κάποιον που τα χώνει ή που έχει αναρτήσει κάτι ζηλευτό (λ.χ., φωτογραφία από διακοπές).

ε, ρε, κάτι μηgnύσεις! (παλ.) = ωραία πλάκα!

Προέλευση: Από την ατάκα της Αμαλίας στην τηλεοπτική σειρά Στο Παραπέντε.

Χρήση: χιουμοριστική. Συνήθως εκφράζει ευαρέσκεια για κάτι που ειπώθηκε / έγινε. Το «gn» παραπέμπει στην χαρακτηριστική (πελοποννησιακή) προφορά του «νι».

έλα σε πρκλ πολύ! (παλ.) = σοβαρέψου!

Χρήση: προκλητική. Χρησιμοποιείται σε ανταλλαγή επιχειρημάτων από κάποιον που θεωρεί ότι ο συνομιλητής του παρεκτρέπεται ή τερατολογεί. Συνήθως ακολουθεί καυγάς. (Η συντομογραφία τού «παρακαλώ» είναι δάνειο από τα sms. Στο FB συνήθως χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει ταραχή κι ένα ζωνάρι λυμένο δια παν ενδεχόμενο, αλλά και για πλάκα – όπως τα πάντα, τελικά.)

έλεος κάπου! = αν είναι δυνατόν!

Προέλευση: Tο παλιό επιφωνηματικό «έλεος» με την απροσδόκητη προσθήκη τού «κάπου», για τον σουρεαλισμό του πράγματος.

Χρήση: ειρωνική / σκωπτική. Άλλη μια φράση που χρησιμοποιείται αποκλειστικά για να κλείσει αναρτήσεις και σχόλια. Ο χρήστης αναφέρεται σε κάτι κατά τη γνώμη του απίστευτο (συνήθως σε κάποια μνημειώδη ανθρώπινη ανοησία) και κλείνει με τη φράση αυτή, με το «κάπου» να λειτουργεί υπονομευτικά όχι μόνο για τη σχολιαζόμενη αρλούμπα, αλλά και για τον ίδιο τον χρήστη που ασχολήθηκε μαζί της. Ακόμα καλύτερα λειτουργεί όταν γράφεται με κεφαλαία ή/και με λατινικούς χαρακτήρες, και με το κλασικό τυπογραφικό λάθος του τελικού “ς”: ELEOW KAPOU! Επίσης, συναντάται και ως έλεος κάποτε! (Βλ. και αυτά ζούμε! & τι φάση;)

* είμαι καλά, γιατρέ μου; = δεν πάω καλά

Χρήση: (αυτό)σαρκαστική.

Παράδειγμα:
Είδα στον ύπνο μου τον Καρανίκα να φοράει μπλουζάκι που έγραφε «Πρώτη Φορά Καριέρα». Είμαι καλά, γιατρέ μου;

είμαστε καθόλου με τα καλά μας; = έχουμε ξεφύγει

Χρήση: σαρκαστική / προειδοποιητική. Φράση που χρησιμοποιούν κυρίως χρήστες νεαρότερης ηλικίας.

* εκατό-μηδέν = έχεις απόλυτο δίκιο

Προέλευση: Σκορ αθλητικής συνάντησης, στην υπερβολή του.

Χρήση: επιβραβευτική. Χρησιμοποιείται για να υπερθεματίσει, δίνοντας απόλυτο δίκιο σε ανάρτηση ή προηγούμενο σχόλιο.

Παράδειγμα:
Α: «Τι να σου κάνει κι ο Καρανίκας; Σου λέει, παραλάβαμε καμ(μ)ένο μΠάνο».
Β: «Εκατό-μηδέν».

* εκεί μας κατάντησαν οι αλήτες = για όλους φταίνε όλοι οι Άλλοι

Χρήση: καταγγελτική / ειρωνική. Άλλη μία φράση απότοκο της κρίσης. Συνήθως κλείνει αναρτήσεις / σχόλια όπου ο χρήστης γράφει τον οικονομικό, κοινωνικό ή πολιτικό του πόνο. (Βλ. και γι’ αυτό φτάσαμε εδώ & μνημόνια μέχρι να σβήσει ο ήλιος.)

Παράδειγμα:
Μάθαν’ ότι πηδιόμαστε, πλακώσανε κι οι γυφτοσκοπιανοί. Εκεί μας κατάντησαν οι αλήτες.

Από την άλλη, οι χρήστες που δεν βλέπουν καμία κατάντια (αυτοί που η άλλη μεριά αποκαλεί συριζοτρόλ και συριζογραμμιτζήδες) τη χρησιμοποιούν σε παράπλευρα συμφραζόμενα για να πικάρουν τους παντός είδους διαμαρτυρόμενους.

Παράδειγμα:
Κατάστρεψαν την πόλη οι μπαχαλάκηδες και δεν έχουν πού ν’ ακουμπήσουν τα Aperol Spritz οι μενουμευρώπηδες στα συλλαλητήρια. Εκεί μας κατάντησαν οι αλήτες.

* ένα τσιγάρο δρόμος = η σύνδεση αίτιου και αιτιατού είναι προφανής

Προέλευση: Η φράση είναι πολύ παλιά και δηλώνει τη μικρή απόσταση που χωρίζει δύο σημεία, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Στο FB έχει αλλάξει η χρήση της σε καθαρά μεταφορική και δηλωτική της συγγένειας μεταξύ δύο καταστάσεων, εκ των οποίων η δεύτερη είναι απότοκο της πρώτης.

Χρήση: καταδεικτική / διδακτική ή ειρωνική.

Παράδειγμα:
Από την ονομασία στον αλυτρωτισμό, ένα τσιγάρο δρόμος.

Χρησιμοποιείται και για πλάκα, βέβαια.

Παράδειγμα:
Από τον Πασκάλ στον Μπρικνέρ, ένα τσιγάρο δρόμος.

* [ο Χ] έπαθε [Ψ] = [ο Χ] έχει ξεφύγει [με τον τρόπο που χαρακτηρίζει τον Ψ]

Προέλευση: Ίσως από το τραγούδι των Μικρούτσικου-Νικολακοπούλου «Θα πάθεις έρωτα» (1990).

Χρήση: ειρωνική. Από τη στιγμή που το ρήμα «παθαίνω» απόκτησε άλλη μία χρήση, προσφέρεται για κάθε είδους «παθήσεις». («Έχω πάθει ποιότητα» τραγουδάει ο Δημήτρης Σταρόβας.) Σε μια εποχή όπου οι πάντες βάλλουν κατά πάντων και οι εχθροί αφθονούν (αλλιώς, εφευρίσκονται), είναι φυσικό να περισσεύουν οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί. Οι χρήστες γράφουν για κάποιον ότι «έπαθε σύριζα» ή «έπαθε πασόκ» κ.ο.κ. για να καταδείξουν συγκεκριμένες συμπεριφορές, μεμπτές κατά τη γνώμη τους. Οι εκάστοτε χαρακτηρισμοί δεν έχουν ιδεολογικό πρόσημο – ή, τουλάχιστον, δεν είναι αυτό το κύριο θέμα· σε αυτά τα συμφραζόμενα, η αποδοκιμασία στρέφεται σε στερεοτυπικές (παραπολιτικές) συμπεριφορές.

Παράδειγμα:
Κάτω από ανάρτηση γραμμένη με κεφαλαία γράμματα (πράγμα που στη σύμβαση των ΜΚΔ σημαίνει «φωνάζω»), ένας χρήστης σχολιάζει: «Τι γκαρίζεις, παιδάκι μου; Έπαθες Άδωνη;»

ερωτηματικά… = έπαιξα με την επικαιρότητα (ή με μια γελοία θεωρία συνομωσίας) και σας έδωσα μούφα τροφή για σκέψη

Χρήση: χιουμοριστική. Πάντα στο τέλος μιας ανάρτησης.

* εσείς, τι άλλα; = δεν το πιστεύω αυτό που ζούμε!

Χρήση: ειρωνική.

Παράδειγμα:
«Μου βγάζουν το σπίτι στο σφυρί. Κανένα σπίτι σε χέρια ιδιοκτήτη. Ήταν δίκαιο, έγινε πράξη. Εσείς, τι άλλα;»

είστε κι εσείς που [Χ] και είμαστε κι εμείς που [Ψ] = ας γίνουμε από δυο χωριά χωριάτες

Χρήση: περιπαικτική / χιουμοριστική. Φράση που συχνά αποτελεί από μόνη της ανάρτηση. Ανήκει στην κατηγορία των αμφιλεγόμενων εξυπνάδων που κατακλύζουν καθημερινά το FB. Σπανίως προκαλεί καυγάδες γιατί είναι προφανές ότι πρόκειται για χιούμορ (ασχέτως ποιότητας).

έτσι, για την αλητεία = κάνω (ή θα κάνω) κάτι που δεν συνηθίζω

Χρήση: ειρωνική / αυτοσαρκαστική. Φράση που σαρκάζει μια πράξη καταγέλαστη, που όμως ο ίδιος ο πράτων τη θεωρεί αντιθέτως πολύ προχωρημένη (έστω και για να αυτοσαρκαστεί). Μπορεί βέβαια η πράξη να είναι φανταστική, για να γίνει πλάκα διά της υπερβολής. Ενίοτε αναφέρεται και σε πράξη του ίδιου του χρήστη, αυτοσαρκαστικά.

* ζακέτα να πάρει(ς) = σιγά μη σκίσει(ς) κάνα καλσόν

Προέλευση: Από την κλασική ατάκα της Ελληνίδας –υπερπροστατευτικής– μάνας.

Χρήση: ειρωνική.

Παράδειγμα:
Α: «Ο Καρανίκας, λέει, θα μεταναστεύσει στη Βολιβία που είναι ο παράδεισος του ριζοσπάστη».
Β: «Ζακέτα να πάρει, πες του».

* ζουν ανάμεσά μας = η βλακεία είναι ανίκητη

Προέλευση: Ίσως από την ταινία «They Live» (1988) του Τζον Κάρπεντερ, η οποία παίχτηκε στην Ελλάδα με τον τίτλο «Ζουν ανάμεσά μας». Καθώς στην ταινία εκείνοι που «ζουν ανάμεσά μας» είναι εξωγήινοι, η φράση υπονοεί ότι περιτριγυριζόμαστε από ούφα.

Χρήση: ειρωνική / σκωπτική.

Παράδειγμα:
Εμ Πασκάλ, εμ Μπρικνέρ. Ζουν ανάμεσά μας, λέμε!

Κάποιοι, θεωρώντας ότι ανήκουν στη –συντριπτική– μειοψηφία εκείνων που δεν είναι ούφα, χρησιμοποιούν την παραλλαγή ζούμε ανάμεσά τους.

Παράδειγμα:
Γέμισε ο τόπος Καρανίκες, ρε! Ζούμε ανάμεσά τους.

ζωάρα! = περνάμε τέλειααα! / τι τέλεια που περνάτε, ζηλεύω! (ή τα χάλια μας δεν περιγράφονται)

Χρήση: θαυμαστική ή ειρωνική. Στην πρώτη περίπτωση, χρησιμοποιείται περίπου όπως το να, εδώ (βλ. λήμμα). Στη δεύτερη, ο χρήστης ανεβάζει μια φωτογραφία καταστροφής ή γράφει κάτι ζοφερό και σχολιάζει ειρωνικά τα χάλια του / μας.

θα έχετε [Χ] και θα είναι σαν να μην έχετε = άλλ’ αντ’ άλλων

Προέλευση: από τις προφητείες του Γέροντα Παΐσιου, ο οποίος έκανε σαφέστατες προφητείες, του τύπου «θα έχετε κυβέρνηση και θα είναι σαν μην έχετε».

Χρήση: χιουμοριστική. Ο χρήστης, στο πλαίσιο της παράδοσης των ψεκασμένων και μιας συγκεκριμένης εφημερίδας, φτιάχνει προφητείες τερατολογώντας για να κάνει την πλάκα του.

* θα σέβεστε! = όταν εγώ ερχόμουν, εσείς πηγαίνατε

Χρήση: ειρωνική / χιουμοριστική / αυτοσαρκαστική. Ο χρηστής απαιτεί τον σεβασμό των υπολοίπων γιατί εκείνος έκανε κάτι (συνήθως κουλό) από αρχαιοτάτων χρόνων.

Παράδειγμα:
Έβλεπα Μενεγάκη πριν εφευρεθούν τα μποτάκια. Θα σέβεστε!

[Χ] θεούλης = πολύ τον γουστάρω [τον Χ]

Χρήση: δηλώνει τη συμπάθεια του χρήστη προς ένα δημόσιο πρόσωπο (ή «γνωστό» χρήστη του FB), το οποίο όμως δεν έχει ακόμα την αναγνώριση που θα τον έφερνε στο στάτους ενός θεού ή, έστω, ημίθεου. (Δεν πρέπει να συγχέεται με το «θεά!» που απαντάται ως σχόλιο σχεδόν σε κάθε φωτογραφία χρήστριας με ναρκισσιστικές τάσεις.)

ινσέψιο = ζω / βλέπω κάτι αφάνταστο

Προέλευση: πρωτοεμφανίστηκε στο Twitter και αναφέρεται στην ταινία Inception (2010), όπου η κεντρική ιδέα ήταν όνειρο-μέσα-σε-όνειρο-μέσα-σε-άλλο-όνειρο-κ.ο.κ., για τη δημιουργία επάλληλων επιπέδων εικονικής πραγματικότητας.

Χρήση: χιουμοριστική. Ο χρήστης αναφέρει έναν συνειρμό κατά τη γνώμη του αστείο ή εντυπωσιακό και καταλήγει γράφοντας «ινσέψιο» ή «ινσέψιο φάση».

* ισχύει = έτσι είναι, συμφωνώ

Προέλευση: Από τον προφορικό λόγο των νέων.

Χρήση: τελεσίδικη. Χρησιμοποιείται για να δηλώσει συμφωνία χωρίς πολλά λόγια και να κλείσει έτσι η συζήτηση. Έκφραση που συνηθίζουν οι νεαρότεροι σε ηλικία χρήστες.

Παράδειγμα:
Α: Σε κάθε δοσμένο σύνολο ανθρώπων υπάρχει εξ ορισμού ένας Καρανίκας. Νόμος.
Β: Ισχύει.

και κάτι τελευταίο (παλ.) = ακολουθεί παπαριά, σας προειδοποίησα

Χρήση: ειρωνική / σκωπτική / χιουμοριστική. Καταρχάς, το «και κάτι τελευταίο» δεν έρχεται πάντα να κλείσει μία σειρά επιχειρημάτων που έχει ξεκινήσει παραπάνω, έτσι ώστε να δικαιολογείται η ύπαρξή του· συχνά στέκει έτσι, μόνο του. Καλό είναι, δε, να γίνονται απανωτές αναρτήσεις που ξεκινούν όλες με αυτή τη φράση, για μεγαλύτερο εφέ. Γράφεται με κεφαλαία και με αναγραμματισμούς, κατά μίμηση του στιλ γραφής ψεκασμένων και ακροδεξιών. Ακολουθείται από μία τερατολογία, του είδους των ποικίλων ιστοσελίδων της συμφοράς, απαραιτήτως ανορθόγραφη.

κάποιος έπρεπε να το πει = καλά που έχετε κι εμένα που το ξέρω το θέμα

Χρήση: ειρωνική / αυτοσαρκαστική. Χρησιμοποιείται πάλι στο τέλος ανάρτησης ή σχολίου και θέλει να δώσει οριστικό τέλος σε κάποιο θέμα, γιατί μόνο ο συγκεκριμένος χρήστης είδε την ουσία του θέματος με τρόπο που οι υπόλοιποι ούτε να διανοηθούν δεν μπορούν. (Βλ. και όλα εγώ πια; & συνεχίστε.)

* καραλάικ = λάικ εμφατικό

Χρήση: επιβραβευτική. Όταν δεν φτάνει ένα απλό κλικ στο «λάικ» για να δηλωθεί η ευαρέσκειά του, ο χρήστης γράφει σε σχόλιο: «καραλάικ».

Παράδειγμα:
Α: «Ο Καρανίκας έπαθε ηθικό πλεονέκτημα».
Β: «Καραλάικ».

καταδικάζουμε το [Χ] απ’ όπου κι αν προέρχεται = δε μας παρατάς με το [Χ]!

Προέλευση: Από τη στερεότυπη πολιτική δήλωση «καταδικάζουμε τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται».

Χρήση: χιουμοριστική. Δηλώνει απαξίωση, αλλά σε χαλαρά συμφραζόμενα. Ακόμα κι έτσι, όμως, έχει πολιτική χροιά (υπό την έννοια ότι ο χρήστης χλευάζει την ξύλινη γλώσσα των πολιτικών).

* κάτι δεν κάνεις καλά = δεν έχουμε γλιτωμό

Χρήση: ειρωνική.

Παράδειγμα:
Α: «Το ’15 ήμουν γερμανοτσολιάς, δωσίλογος, προσκυνημένος, τσολάκογλου, νενέκος, μενουμευρωπαίος και το ’18 είμαι σταλεγάκιας. Δηλαδή, έχω-δεν έχω δίκιο, έχω άδικο. Έλεος κάπου!»
Β: «Κάτι δεν κάνεις καλά».

κλαίω = γελάω

Προέλευση: Από τη φράση «κλαίω από τα γέλια». Η σύντμηση της φράσης έδωσε στο ρήμα όχι μόνο νέο αλλά και διαμετρικά αντίθετο νόημα.

Χρήση: επιβραβευτική. Χρησιμοποιείται είτε σε ανάρτηση, για να προϊδεάσει τον αναγνώστη πως ό,τι ακολουθεί είναι ή πολύ αστείο ή πολύ γελοίο, είτε σε σχόλιο, για να επιβραβεύσει κάτι αστείο που γράφτηκε πριν ή να επικυρώσει τη γελοιότητα του θέματος (δηλαδή, σαν το παλιό «LOL»). (Βλ. και πνίγηκα.)

* μακράν, λέμε = δεν τίθεται θέμα σύγκρισης

Χρήση: επιβεβαιωτική ή ειρωνική.

Παράδειγμα:
Δύο είναι οι επιτυχημένοι Έλληνες της δεκαετίας, ο Αντετοκούνμπο και ο Καρανίκας. Μόνο που ο πρώτος δουλεύει, κι αυτό είναι μείον του. Χώρια που είναι και μαύρος ο μαύρος. Συνεπώς Καρανίκας, κύριοι. Μακράν, λέμε.

* μας ψεκάζουν = η βλακεία είναι ανίκητη (δις)

Χρήση: ειρωνική. Ξεκίνησε από τους συνωμοσιολόγους των αεροψεκασμών. Την εξόφθαλμα ψευδή θεωρία υιοθέτησαν ουκ ολίγοι Έλληνες (Ανεξάρτητοι και μη), οι αποκαλούμενοι «ψεκασμένοι». Στο FB χρησιμοποιείται ως ειρωνεία για τις ποικίλες παθογένειες της κοινωνίας εν μέσω κρίσης.

Παράδειγμα:
Εδώ βάλανε τον πατέρα της Βαρντάλος από τον «Γάμο αλά Ελληνικά» να κάνει σεμινάρια για τη γλώσσα στην ΕΣΗΕΑ. Η Ιαπωνία, σου λέει, προφέρεται «Νιχόν» στα γιαπωνέζικα, από το αρχαιοελληνικό ρήμα «νήχω» που σημαίνει «κολυμπάω». Στην ΕΣΗΕΑ, ρε φίλε! Πρώτοι Φορά Ελληνοβαρεμένοι. Μας ψεκάζουν, δεν υπάρχει περίπτωση.

* με [Χ] αμέσως καλύτερα = με [Χ] πουτάνα όλα

Προέλευση: Από το πολιτικό σύνθημα των υποστηρικτών της επιστροφής σε εθνικό νόμισμα «με δραχμή αμέσως καλύτερα».

Χρήση: ειρωνική. Το έντονα αμφιλεγόμενο περιεχόμενο του συνθήματος προκάλεσε άπειρες ειρωνικές παραλλαγές, όντας βούτυρο στο ψωμί των ΜΚΔ.

Παράδειγμα:
Μακαρόνια τέλος. Με λα(φα)ζάνια αμέσως καλύτερα.

* [Χ] με ΠΑΣΟΚ, [Χ] με ΣΥΡΙΖΑ = συγκρίνοντας το πριν (τότε που ζούσαμε) με το μετά (να ζήσουν να μας θυμούνται)

Χρήση: ειρωνική / χιουμοριστική. Επιτυχημένο μιμίδιο που προσφέρεται για αστείες συγκρίσεις. Τα περισσότερα αστεία είναι καλά ακριβώς επειδή το μιμίδιο έχει χτυπήσει φλέβα. Το χρησιμοποιούν οι πάντες, από τα συριζοτρόλ μέχρι τις νεοφιλελέρες, κι από τους κάγκουρες μέχρι τους χιπστεράδες.

Παράδειγμα:

* μνημόνια μέχρι να σβήσει ο ήλιος = τέτοιοι που είμαστε, καλά να πάθουμε

Χρήση: ειρωνική / απαξιωτική. Από την αρχή της κρίσης μέχρι τις πρώτες εκλογές του 2015, το χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά οι συριζαίοι· από τότε που ο Σύριζα έγινε κυβέρνηση (αλλά δεν κατέλαβε την εξουσία, να εξηγούμαστε) –με ολίγη από «ψεκασμένους» συγκυβερνήτες–, το χρησιμοποιούν όλοι οι υπόλοιποι. (Βλ. και γι’ αυτό φτάσαμε εδώ & εκεί μας κατάντησαν οι αλήτες!)

Παράδειγμα:
Κάθε κωλοτούμπα είναι στροφή 360 μοιρών. Κι όταν λέμε «όχι», δεν εννοούμε «ναι» αλλά «ίσως» – κι αυτό είναι οριστικό. Τι δεν καταλαβαίνεις; Μνημόνια μέχρι να σβήσει ο ήλιος, ρεεε!

mood of the day = έτσι αισθάνομαι σήμερα

Χρήση: ενημερωτική. Κάποιοι χρήστες αισθάνονται την ανάγκη να κοινοποιήσουν πώς αισθάνονται κάποια δεδομένη στιγμή. Προς τούτο, γράφουν «mood of the day» (ή «μουδ οβ δε δέι», στο πιο χαριτωμένο) και από κάτω ανεβάζουν φωτογραφία / τραγούδι / απόφθεγμα / παράθεμα.

μουάχαχαχα! = καλά να πάθει(ς)

Χρήση: περιπαικτική / αποδοκιμαστική. Πρόκειται για γέλιο τρόμου. Συναντάται και με λατινικούς χαρακτήρες (mwahahaha!).

μποοο! (παλ.) = έλα, μωρέ, τώρα, πώς κάνεις έτσι;

Χρήση: κατευναστική / συμφιλιωτική / χιουμοριστική. Αν κάποιος θεωρήσει ότι ένας διαδικτυακός φίλος υπερβάλει και δεν θέλει να του το πει ευθέως μήπως και τον προσβάλει, χρησιμοποιεί αυτό το επιφώνημα. Ενίοτε, χρησιμοποιείται και ως επιφώνημα που ενθαρρύνει την υπερβολή. Συναντάται και η γραφή μπωωω.

να, εδώ, [μπλα-μπλα-μπλα] = περνάμε τέλεια· ζηλέψτε, ρε! (ή, αυτά ζούμε!)

Χρήση: επιδεικτική ή ειρωνική / αυτοσαρκαστική. Στην πρώτη περίπτωση, ο χρήστης ενημερώνει τους φίλους του για το τι κάνει αυτή τη στιγμή (συνήθως περνάει τέλεια). Σχεδόν πάντα συνοδεύεται από φωτογραφία (λ.χ., καφέδες, γλυκά, φαγητά, κ.λπ.), και συχνά χρησιμοποιείται χιουμοριστικά. (Βλ. και ζωάρα!) Στη δεύτερη περίπτωση, ο χρήστης ενημερώνει τους φίλους του ότι έχει πιάσει πάτο.

να τα λέμε κι αυτά = υπάρχει κι αυτός ο τρόπος να το δούμε το ζήτημα

Χρήση: χιουμοριστική. Ο χρήστης προσθέτει κάτι (συνήθως αστείο ή ανατρεπτικό) και κλείνει με αυτή τη φράση για να δηλώσει ότι κάνει πλάκα (αν και όχι πάντα).

* ναι, αλλά για τη Μαρφίν δε λέτε τίποτα = δεν δικαιούστε δια [sic] να ομιλείτε

Χρήση: ειρωνική. Αρχικά το χρησιμοποιούσαν (σχεδόν όλοι) όσοι δεν ήταν συριζαίοι ή «αντιεξουσιαστές» (τα εισαγωγικά σωστά, στη θέση τους). Από την κυβέρνηση συριζανέλ και πέρα, το χρησιμοποιούν τα συριζοτρόλ όταν θέλουν να προβάλουν το έργο της κυβέρνησης που δέχεται τις άδικες (κατά τη γνώμη τους, πάντα) επιθέσεις όλων των υπολοίπων.

Παράδειγμα:
Α: «Μοιράζει λεφτά στους άνεργους η ΠΦΑ. Τι έχουν να πούνε τώρα οι φιλελέδες, ε;»
Β: «Ναι, αλλά για τη Μαρφίν δε λέτε τίποτα. Χαχαχα!»

* νε τι; = ναι, τι;

Χρήση: διερευνητική ή αποδοκιμαστική. Στην πρώτη περίπτωση, ο χρήστης κυριολεκτεί: ζητάει διευκρινίσεις. Στη δεύτερη όμως, που είναι και η συχνότερη, ετοιμάζεται για τσακωμό.

Παράδειγμα:
Α: «Ευτυχώς τώρα πια ούτε ο κοσμάκης αυτοκτονεί ούτε τα παιδάκια λιποθυμάνε από την πείνα στα σχολεία»
Β: «νε τι;»

(#not) / (#νοτ) = αναίρεση αυτού που μόλις έγραψα

Χρήση: ανατρεπτική. Πάντοτε έπεται μια δήλωσης / ενός χαρακτηρισμού που είναι φανερό ότι δεν ισχύει, αλλά δηλώνεται κιόλας για την άρση κάθε αμφιβολίας.

* ξερωγώ = κάπως έτσι

Προέλευση: Ίσως από έκφραση «το ’να, τ’ άλλο, ξέρω γω» που συνηθίζει να λέει ο Νίκος Αλέφαντος – και την οποία έβαλε στον προφορικό λόγο η σατιρική της χρήση από τον Γιώργο Μητσικώστα.

Χρήση: δήλωση δισταγμού / αμηχανίας, αληθούς ή μη. Σημαντικό για την αλλαγή χρήσης το γεγονός ότι συνήθως γράφεται ως μία λέξη.

Παράδειγμα:
Εντάξει, μωρέ, λύσσαξες με το καρανικάκι. Ενώ ο Κούλης θα σου ξαναφορτώσει παλαιάς κοπής αστροπελέκια, τη Βούλτεψη και το Γιακουμάτο, ξερωγώ.

* ξιδάκι = παρεξηγήσου ελεύθερα, αυτό θέλω!

Χρήση: επιβαρυντική μιας ήδη βαριάς ατμόσφαιρας. Συναντάται και με τη γραφή κσιδάκι.

Παράδειγμα:
Σε πείραξε που τώρα τρώνε μια μπουκιά ψωμί τα παιδιά που έχουνε δώσει το αίμα τους στους κοινωνικούς αγώνες. Που θα πιάσεις στο στόμα σου εσύ τον Καρανίκα! Πονάει, ε; Ξιδάκι!

όλα εγώ π(χ)ια; = τι είπα πάλι, ο ημίθεος;

Χρήση: αυτοσαρκαστική. Το χρησιμοποιεί ο χρήστης στο τέλος μιας ανάρτησης ή ενός σχολίου όπου έχει γράψει κάτι αυτονόητο, έτσι ώστε να δηλώσει ότι γνωρίζει το μάταιο του εγχειρήματος. (Βλ. και κάποιος έπρεπε να το πει & συνεχίστε.)

* ορέο! / ορέα! = χάλια!

Χρήση: ειρωνική / απαξιωτική. Η αντιστροφή της έννοιας δηλώνεται με το εσκεμμένο ορθογραφικό λάθος.

Παράδειγμα:
Α: «Και τώρα πώς του το λένε του Καρανίκαρου ότι οι Σέρβοι είναι Σλάβοι; Μήπως κινδυνεύει ο σχεδιασμός της στρατηγικής; Μήπως να πάρουμε τη χερσόνησο του Αίμου να την πάμε παρακάτω να μην τη βλέπει; Πες κάτι, αγωνιώ!
Β: «Οραίο! Άσε με, κουκλίτσα μου, τώρα διαβάζω Μαρή Κλερ».

* πάτα το, ρε Κιμ! = δεν έχουμε γλιτωμό

Χρήση: ειρωνική / απαξιωτική. Η κατάσταση είναι τόσο χάλια που ο χρήστης προτρέπει τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν να προκαλέσει πυρηνικό όλεθρο να τελειώνουμε επιτέλους.

Παράδειγμα:
Α: «Όταν ο Καρανίκ διάβαζε φιλοσοφία, εσύ έβλεπες Ερωτοδικείο, μωρή γαλότσα!»
Β: «Πάτα το, ρε Κιμ!»

πείτε μου τώρα ότι [μπλα-μπλα-μπλα], να δω κάτι που θέλω = αυτά που γράφετε είναι μπαρούφες

Χρήση: ειρωνική. Συνήθως σε σχόλια. Ο χρήστης θέλει να ειρωνευτεί εκείνους με τους οποίους διαφωνεί στο υπό συζήτηση θέμα. Δεν είναι εύκολη ατάκα, γιατί για να ειρωνευτείς με επιτυχία πρέπει να εντοπίσεις το αδύνατο σημείο των αντιπάλων σου και να πεις κάτι έξυπνο.

πέστε τώρα να με φάτε = περιμένω (αρνητικές) αντιδράσεις

Χρήση: προκλητική. Και πάλι φράση που κλείνει μια ανάρτηση ή ένα σχόλιο. Ο χρήστης θεωρεί ότι έχει εκφράσει μία αιρετική άποψη που θα προκαλέσει τους αναγνώστες του.

πιο [Χ] πεθαίνεις = το υπό συζήτηση πρόσωπο (ή κατάσταση) είναι το άκρον άωτον του [Χ]

Χρήση: χιουμοριστική. Ο διά της υπερβολής τονισμός ενός χαρακτηριστικού γνωρίσματος.

* πλοκ = σου κόβω την καλημέρα

Χρήση: χιουμοριστική. Όταν ο χρήστης Α λέει κάτι που δεν βρίσκει σύμφωνο τον χρήστη Β, ο δεύτερος του γράφει «πλοκ». Το ορθογραφικό λάθος (το σωστό είναι «μπλοκ» –από το «block»–, τη δυνατότητα που σου προσφέρει το FB να μην επιτρέπεις σε κάποιον άλλο χρήστη να βλέπει τις αναρτήσεις και τα σχόλιά σου) αναιρεί τη «σοβαρότητα» της απειλής. Η προϋπόθεση είναι οι δύο χρήστες να είναι καλοί φίλοι, οπότε δεν τίθεται θέμα παρεξήγησης. Συναντάται και ως ριπόρτ-πλοκ-διλίτ (report–block–delete), δηλαδή όλο το πακέτο των FB αντίποινων.

Παράδειγμα:
Α: «Και όμως, ο Καρανικούλης έχει κάτι».
Β: «Σαν τι, δηλαδή;»
Α: «Μαλλιά, ξερωγώ».
Β: «πλοκ»

πνίγηκα = γελάω

Προέλευση: Πιθανότατα ξεκίνησε από κάποιον χρήστη ο οποίος έπινε κάτι τη στιγμή που διάβαζε ένα σχόλιο (ή μια ανάρτηση) και δήλωσε μονολεκτικά ότι γέλασε τόσο που του βγήκε το ποτό από τη μύτη.

Χρήση: επιβραβευτική. Χρησιμοποιείται όπως το παλιότερο κλαίω (βλ. λήμμα).

* πόσο εγώ; = σαν να βλέπω τον εαυτό μου

Χρήση: θαυμαστική / αυτοαναφορική. Συνήθως κάτω από φωτογραφίες φίλων ή δημοσίων προσώπων. Ο χρήστης ταυτίζεται (κατά δήλωσή του).

Παράδειγμα:

Πόσο εγώ;

* σαν [το Χ] δεν έχει = ό,τι καλυτερότερο

Προέλευση: Από τη φράση των Βορειοελλαδιτών «σαν τη Χαλκιδική δεν έχει».

Χρήση: χιουμοριστική.

Παράδειγμα:
Α: «Και τι πήγε να κάνει ο Παππάς το 2013 στη Βενεζουέλα, ε;»
Β: «Διακοπές. Σαν τη Βενεζουέλα δεν έχει, σου λέει».

σανό = κουτόχορτο

Προέλευση: Επινοημένο αρκτικόλεξο. Τον Ιούνιο του 2015 ο Ευάγγελος Βενιζέλος είπε από το βήμα της Βουλής: «Ακόμη κι αν του αλλάξουν όνομα, μνημόνιο θα υπογράψουν. Απλώς, μπορεί να μετονομαστεί σε Σχέδιο Ανάπτυξης Νέας Οικονομίας. Δηλαδή, ΣΑΝΟ».

Χρήση: χλευαστική. Χρησιμοποιείται για να πικάρει όσους εξακολουθούν να πιστεύουν αυτά που λένε τα κυβερνητικά στελέχη, του Πρωθυπουργού προεξάρχοντος. Και όσοι τρώνε «σανό» είναι γατάκια και γίδια (βλ. λήμματα). Συναντάται και το υποκοριστικό σανούλι.

σαπέρα = ουστ, ρε!

Προέλευση: Από τη φράση «ίσα πέρα».

Χρήση: απαξιωτική. Συνήθως χρησιμοποιείται για κράξιμο δηλώσεων / πράξεων δημοσίων προσώπων ή για πρόγκα κατά άλλων χρηστών που εκθειάζουν τέτοιες (αμφιλεγόμενες) δηλώσεις / πράξεις. Συναντάται και το εμφατικότερο σαπαραπέρα.

* σε άλλα νέα = το άλλο το μάθατε;

Προέλευση: Κλισέ δάνειο από δελτία ειδήσεων.

Χρήση: κυριολεκτική / ειρωνική. Στην πρώτη περίπτωση, σημαίνει από το που λέει: αλλαγή θέματος. Στη δεύτερη, ο χρήστης είτε συνεχίζει με το ίδιο ακριβώς θέμα, για να τονίσει τον σουρεαλισμό της κατάστασης, είτε όντως αλλάζει θέμα για δεν το αντέχει το προηγούμενο.

Παράδειγμα:
Όταν ο Καρανίκας διάβαζε φιλοσοφία, οι δεξιοί διάβαζαν «4 Τροχούς» & «Moto». Έτσι εξηγείται το βαθύ του βάθος. Χαίρε, βάθος αμέτρητο. Σε άλλα νέα. Ο Καρανίκας, παρά τα όσα λέει, εξακολουθεί και έχει μαλλιά. Όχι, μπράβο του.

 

στο σημείο αυτό, [μπλα-μπλα-μπλα] = τώρα θα σας δώσω τα φώτα μου

Χρήση: αυτοσαρκαστική. Ο χρήστης, με αυτή την εισαγωγή, υπονομεύει την ίδια του την παρέμβαση. Βέβαια, αυτό που λέει μεταξύ αστείου και σοβαρού, το εννοεί.

* σταδ(γ)ιάλα = φτάνει πια!

Προέλευση: Από την ατάκα του Ζήκου στην ταινία Της Κακομοίρας (1963).

Χρήση: χιουμοριστική. Εύσχημος τρόπος για να βρίσει ο χρήστης χωρίς να προκαλέσει καυγά.

Παράδειγμα:
Α: «Πολύ μπερδεμένη αυτή η κωλοτούμπα στις Σκουριές. Αλλού ο κώλος, αλλού η τούμπα. Ο Καρανίκας είχε σχεδιάσει τη στρατηγική;»
Β: «Σταδιάλα!»

* συμβαίνει τώρα = ενημερώνω για κάτι σημαντικό (ή γελοίο)

Προέλευση: Κλισέ δάνειο από τα δελτία ειδήσεων, αλλά και από ανυπόληπτες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες.

Χρήση: χιουμοριστική ή απαξιωτική / καταγγελτική. Στην πρώτη περίπτωση, ο χρήστης μιμείται τους επαγγελματίες δημοσιογράφους για να κάνει πλάκα. Στη δεύτερη, πάλι τους μιμείται, αλλά στα σοβαρά. Τις περισσότερες φορές είναι δύσκολο να διασταυρωθεί η είδηση, οπότε τα fake news καλά κρατούν. Επίσης, αυτό που «συμβαίνει τώρα» μπερδεύει ακόμα περισσότερο την κατάσταση γιατί το «τώρα» είναι απολύτως σχετικό μέσα στη ροή των αναρτήσεων σε ένα μέσο όπως το FB.

Παράδειγμα (όπου αποδεικνύεται ότι «τώρα» από «τώρα» έχει διαφορά):
Α: «Συμβαίνει τώρα. [Μπλα-μπλα-μπλα.]»
Β: «Πωωω! Εγώ τώρα το είδα!»
Α: «Τώρα είν’ αργά».

συνεχίστε = σας ρούμπωσα

Χρήση: επιχαίρουσα. Χρησιμοποιείται πάντα ως τελευταία λέξη, συνήθως σε σχόλια όπου ανταλλάσσονται αντικρουόμενες απόψεις. Ο χρήστης που τη χρησιμοποιεί θεωρεί ότι η συνεισφορά του στον καυγά είναι τόσο καθοριστική που δεν έχει νόημα να συνεχιστεί η συζήτηση. (Βλ. και κάποιος έπρεπε να το πει & όλα εγώ πια;)

* σωραίος = είσαι ωραίος

Χρήση: επιβραβευτική. Ο χρήστης επιδοκιμάζει κάποιον άλλο χρήστη για κάτι που έγραψε. Συναντάται και ως σωρραίος, το οποίο παραπέμπει στον Αρτέμη Σώρρα, πράγμα που προσθέτει μια δόση γελοιότητας στην επιδοκιμασία.

Παράδειγμα:
Α: Τέρας μορφώσεως ο ειδικός σύμβουλος της καρδιάς μας. Όλα άριστα έπαιρνε. Ματσάγγου».
Β: «Σωραίος!»

* τα σπάει! = καταπληκτικός/ή/ό!

Προέλευση: Από τον προφορικό λόγο.

Χρήση: επιδοκιμαστική.

Παράδειγμα:
Α: «Κοιτάζω το μαλλί του Καρανίκα κι έχω πάθει, ρε φίλε. Τι φάση; Έχει βρει χώρο και φυτρώνει; Το κεφάλι απεχθάνεται το κενό, κι έτσι;
Β: «Ζηλεύεις επειδή εσύ είσαι κουρούπας. Το μαλλί του τα σπάει, ρεεε!»

τι, όχι; = όχι βέβαια, πλάκα κάνω (αλλά θα μπορούσε και να ’ναι αλήθεια, έτσι που γίναμε)

Χρήση: χιουμοριστική. Ο χρήστης γράφει κάτι αστείο (κατά τη γνώμη του, πάντα) και καταλήγει με αυτή τη φράση για να καταστήσει σαφές το ότι αστειεύεται.

τι είπες!!! = μεγάλε, έγραψες (ή είσαι ντιπ για ντιπ άσχετος)

Χρήση: επιδοκιμαστική / αποδοκιμαστική. Αμφίσημη φράση που χρησιμοποιούν κυρίως χρήστες νεαρής ηλικίας.

τι δεν καταλαβαίνεις; = αυτό που γράφω είναι εξόφθαλμα προφανές / αληθές (ή μας δουλεύουν μπροστά στα μάτια μας)

Προέλευση: Από τη διαφήμιση της Aegean Θεσσαλονικείς-Αθηναίοι.

Χρήση: ειρωνική. Η φράση έπεται του θέματος και πάντοτε κλείνει την ανάρτηση ή το σχόλιο. Ο χρήστης θεωρεί ότι αυτό που λέει δεν σηκώνει αμφισβήτηση.

τι σκαρώνουν πάλι; = η βλακεία είναι ανίκητη (τρις)

Χρήση: χιουμοριστική. Ξεκίνησε στα σοβαρά ως κατακλείδα σε απύθμενης βλακείας θεωρίες συνομωσίας από ψεκασμένους παντός καιρού. Τροφή για τα τρολ. Τώρα πλέον χρησιμοποιείται αποκλειστικά για πλάκα. (Βλ. και τυχαίο;)

τι φάση; = τι κουλό είναι τούτο πάλι;

Χρήση: απαξιωτική / χιουμοριστική. Άλλη μια φράση που κλείνει αναρτήσεις. Δηλώνει δυσάρεστη έκπληξη και απορία ή κάνει μαύρο χιούμορ. (Βλ. και αυτά ζούμε! & έλεος κάπου!)

το τερμάτισες = το παράκανες

Προέλευση: Από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια με επίπεδα – όταν φτάνεις στην τελευταία πίστα, το τερματίζεις.

Χρήση: σκωπτική. Την απευθύνεις σε κάποιον που θεωρείς ότι υπερβάλει. Συνήθως δεν εκλαμβάνεται ως προσβολή.

τυχαίο; (παλ.) = καθόλου τυχαίο

Προέλευση: Από το διαφημιστικό σλόγκαν «Τυχαίο; Δε νομίζω».

Χρήση: ειρωνική / αποκαλυπτική. Η λέξη έρχεται πάντα στο τέλος μιας ανάρτησης ή ενός σχολίου. Ο χρήστης θεωρεί ότι η σχέση που έχει ανακαλύψει (και αποκαλύψει) μεταξύ δύο καταστάσεων είναι στενή και προμελετημένη. Ιδανική για θεωρίες συνωμοσίας. Χρησιμοποιείται και για πλάκα. (Βλ. και τι σκαρώνουν πάλι;)

ψόφο! = π’ ανάθεμά τον/την/τους!

Χρήση: απαξιωτική / ξεκάθαρα εχθρική. Συνήθως συναντάται γραμμένο με κεφαλαία, για έμφαση, και ενίοτε ανορθόγραφο: ΠΣΟΦΟ! Πρόκειται για κατάρα που εμφανίζεται κατά κανόνα σε πολιτικά / κοινωνικά συμφραζόμενα. Το χειρότερο που μπορείς να ευχηθείς σε κάποιον που θεωρείς προσωπικό σου (κατά φαντασία ή πραγματικό) εχθρό.

* !!!1!111! = καταπληκτικό / απίστευτο

Προέλευση: Από λάθος στην πληκτρολόγηση πολλαπλών θαυμαστικών (το πλήκτρο του «!», χωρίς το shift πατημένο, δίνει «1»).

Χρήση: Το λάθος πλέον αναπαράγεται σκόπιμα για να δηλώσει ντεμέκ εντυπωσιασμό. Συχνά δεν συνοδεύεται από λέξεις. Λειτουργεί και ως επιτιμητικό σχόλιο για την τάση κάποιων χρηστών να χρησιμοποιούν πολλαπλά θαυμαστικά (και ερωτηματικά) χωρίς λόγο.

Παράδειγμα:
Α: «Μαλλί όμως αυτός ο Καρανίκας, μάγκα μου! Από τα φρύδια ξεκινάει».
Β: «Εμ. Οι τρίχες περνάνε καλά στο κεφάλι του κι αυτό βγαίνει προς τα έξω».
Α: «!!!1!111!»

… = δεν έχω λόγια

Χρήση: Δηλωτικό δυσάρεστης έκπληξης ή/και στενοχώριας. Συνήθως σε σχόλιο κάτω από ανάρτηση με στενάχωρο ή δυσάρεστα απίστευτο περιεχόμενο.

Επίλογος

Πολλά είναι τα συμπεράσματα που μπορεί να βγάλει από τα παραπάνω. Όμως η μόνη φιλοδοξία που έχει το παρόν Γλωσσάρι είναι να δικαιολογήσει τον χαρακτηρισμό «χρηστικό», συνεπώς θα αφήσω τα (δύσκολα) συμπεράσματα στον αναγνώστη και θα αρκεστώ σε τρεις μόνο επισημάνσεις που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση.

1. Τα περισσότερα κλισέ των ΜΚΔ έχουν, όπως είδατε, ειρωνική χρήση. Ενδεχομένως αυτό να οφείλεται στο ότι τα περισσότερα από τα 14 χρόνια του FB έχουν συμπέσει με την κρίση, δηλαδή με μια πολιτική, κοινωνική και οικονομική κατάσταση που έχει εξαγριώσει τη συντριπτική πλειοψηφία των χρηστών. Επίσης, είναι γεγονός ότι η εξ αποστάσεως ανταλλαγή απόψεων (ή/και η ψευδωνυμία κάποιων χρηστών) διευκολύνει και υποθάλπει τον εκτραχηλισμό. (Εδώ ανοίγω παρένθεση για να ομολογήσω ότι δεν βγάζω τον εαυτό απέξω: τα παραδείγματα στο Γλωσσάρι το αποδεικνύουν. Οφείλω, λοιπόν, να δηλώσω ότι δεν είναι στις προθέσεις μου να στοχοποιήσω τον Νίκο Καρανίκα. Δεν σατιρίζω το πρόσωπο, αλλά αυτό που αντιπροσωπεύει. Με άλλα λόγια, εκείνο που με χαλάει δεν είναι ο άνθρωπος, αλλά η ιδέα Καρανίκας, η οποία αποδεικνύεται διαχρονική και διατρέχουσα ολόκληρο το ιδεολογικό φάσμα. Κλείνει η παρένθεση.) Μένει να δούμε αν η κατάσταση θα βελτιωθεί όταν (ή μήπως αν βγούμε από την κρίση. Το σίγουρο είναι ότι επί του παρόντος η ατμόσφαιρα στα ΜΚΔ μυρίζει μπαρούτι. Ελπίζει κανείς ότι όταν με το καλό το FB βγει από την εφηβεία του, η κατάσταση θα εξομαλυνθεί. Αυτό όμως μένει να αποδειχτεί.

2. Μαζί με την ειρωνεία, το χιούμορ είναι το συνηθέστερο χαρακτηριστικό των κλισέ που γράφονται στα ΜΚΔ. Πρέπει, εντούτοις, να σημειωθεί το αυτονόητο: το χιούμορ δεν ταυτίζεται με την ειρωνεία· ίσως να επικαλύπτονται μερικώς, αλλά πρόκειται για διακριτά είδη λόγου. Η σύγχυση των ορίων μεταξύ τους δεν είναι ελληνικό φαινόμενο αλλά παγκόσμιο, οπότε είναι άδικο να ρίξουμε βιαστικά το φταίξιμο στα «εγγενή ελαττώματα της φυλής». Τα αίτια είναι βαθύτερα και παράλληλα καλύπτουν πολύ μεγαλύτερη επιφάνεια. Τροφή για σκέψη.

3. Η γλώσσα (η ελληνική, εν προκειμένω) δεν κινδυνεύει από τα ΜΚΔ. Αντιθέτως, εμπλουτίζεται εξαιτίας τους. Ας πάψουν, λοιπόν, οι ελληνοβαρεμένοι κήνσορες να μας κουνάνε το δάχτυλο. Η γλώσσα αλλάζει, εξελίσσεται διαρκώς: αδήριτη η πραγματικότητα, εγγενές το χαρακτηριστικό. Όμως, σε καμία περίπτωση η γλωσσική εξέλιξη δεν σημαίνει καταστροφή της γλώσσας. Και ευτυχώς είναι αδύνατον να «σχεδιάσεις» τη γλωσσική εξέλιξη. Ό,τι κι αν λέμε όλοι εμείς, ένθεν κακείθεν, η γλώσσα θα κάνει τη δουλειά της.

Εν κατακλείδι: η χρησιμότητα ενός μέσου εξαρτάται από τον τρόπο χρήσης του και μόνο.

Αυτά για φέτος. Χρόνια πολλά στο FB και στους χρήστες του!

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Internet / social media

from dimart http://ift.tt/2GMbfH8
via IFTTT