zougla: Με τα μάτια της Έλλης

—του Γιάννη Παπαθεοδώρου για τη στήλη Ανώμαλα Ρήματα—

Το 1998, όταν ο καθηγητής γλωσσολογίας κ. Γ. Μπαμπινιώτης εξέδωσε το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, μπήκε σε μια άσκοπη δικαστική περιπέτεια, επειδή στο λήμμα «Βούλγαρος» υπήρχε ένας διπλός σημασιολογικός ορισμός : «1. αυτός που γεννήθηκε στη Βουλγαρία ή κατάγεται από εκεί, 2. (καταχρ. – υβριστ.) οπαδός ή παίκτης ομάδας της Θεσσαλονίκης (κυρ. του ΠΑΟΚ)». Το Μονομελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, κατά τη διαδικασία εξέτασης των ασφαλιστικών μέτρων μετά από τη σχετική αίτηση ενός πολίτη, κατοίκου Θεσσαλονίκης, διέταξε την απάλειψη του δεύτερου ορισμού, αιτιολογώντας την απόφαση του ως εξής : «η παράθεση της λέξεως αυτής με το συγκεκριμένο περιεχόμενο αναμφίβολα προσβάλλει την προσωπικότητα του αιτούντος […], αλλά περαιτέρω δημιουργεί σύγχυση για την εθνική καταγωγή των παικτών και των οπαδών της ομάδας του ΠΑΟΚ και γενικότερα των Μακεδόνων».

Από ένα μεγάλο και ιδεολογικά πολυφωνικό τμήμα του νομικού κόσμου, η απόφαση δέχθηκε τότε έντονη κριτική ως οπισθοδρομική, αντισυνταγματική και κυρίως ως περιοριστική των ατομικών ελευθεριών, κυρίως σε ό,τι αφορά την κυκλοφορία των πνευματικών αγαθών ακαδημαϊκών απόψεων. Ένα χρόνο αργότερα, το 1999, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου έβαζε τα πράγματα στη θέση τους: […] η απλή αναφορά-καταγραφή στο λεξικό ότι η λέξη «Βούλγαρος» χρησιμοποιείται καταχρηστικώς ως εξυβριστική ονομασία κατηγορίας φιλάθλων και αθλητών (παικτών) δεν ενέχει αποδοχή του χαρακτηρισμού αυτού από το συντάκτη, έγινε δε στα πλαίσια της συνταγματικώς κατοχυρωμένης και αξιολογικώς υπέρτερης ελευθερίας του τύπου και της επιστήμης».[1]

Μια καταφανής περίπτωση επιστημονικής λογοκρισίας είχε μόλις λήξει, αφήνοντας ωστόσο πίσω της αρκετά απόνερα οπαδικού εθνικισμού. Όποιος παρακολουθεί το λόγο των αθλητικών συνθημάτων, γνωρίζει πως οι χρήσεις και οι καταχρήσεις της «βουλγαρικής ταυτότητας» είναι μια σταθερή αναφορά στις αντιπαραθέσεις των «βόρειων» και των «νότιων» ομάδων. Εδώ και καιρό άλλωστε, η «βουλγαρική ταυτότητα» έχει πάψει να είναι ένας επίδικος πολιτισμικός στιγματισμός των ΠΑΟΚτζήδων και έχει γίνει στοιχείο υπερήφανου αυτοπροσδιορισμού.[2]

Ένα αντίστοιχο αλλά αρκετά διαφορετικό «βουλγαρικό ζήτημα» ήλθε πρόσφατα ξανά στο προσκήνιο, με διαφορετική αφορμή: την ανάρτηση της αποκαλούμενης «σέξι Οννεδίτισας», κ. Έλλης Παπαγγελή. Στις 16 Μαρτίου, η κ. Παπαγγελή ανέβασε στο Instagram μια φωτογραφία από ένα διαδικτυακό «ψήφισμα» οπαδών του ΠΑΟΚ, στο οποίο έλεγαν πως «αν τιμωρηθούμε, δεν πάμε στον πόλεμο σε περίπτωση επιστράτευσης». Στο σχόλιο της, η κ. Παπαγγελή έγραφε πως οι εν λόγω φίλαθλοι του ΠΑΟΚ θα πάνε να πολεμήσουν, «αλλά με το βουλγαρικό στρατόπεδο». Το άστοχο σχόλιο της προκάλεσε την άμεση διαγραφή της από τη ΝΔ, με το σκεπτικό ότι «τέτοιου είδους διχαστικές δηλώσεις, προσβάλλουν όλους τους Έλληνες και ιδιαίτερα τους συμπολίτες μας στη Βόρεια Ελλάδα. Επιπλέον, οι θέσεις αυτές δεν συνάδουν με τις αρχές και τις αξίες της Παράταξής μας». Λίγες μέρες μετά, η κ. Παπαγγελή, αφού υπενθύμισε τις θέσεις της για τη Μακεδονία που «είναι μία και είναι Ελληνική», ντύθηκε στα χρώματα του Δικέφαλου και έστειλε ενωτικό μήνυμα με «καρδούλα» στους φιλάθλους του ΠΑΟΚ[3], σαρκάζοντας την πολιτική γκάφα της τη ΝΔ : «από πού ακριβώς με διέγραψε η ΝΔ», αναρωτήθηκε η κ. Παπαγγελή «από την στιγμή που τυπικά δεν είμαι μέλος, χωρίς να έχω ανανεώσει δηλαδή την εγγραφή- συνδρομή μου, και έχοντας να ασχοληθώ ενεργά από τα φοιτητικά μου χρόνια και λίγο μετά; Μάλλον διεγράφην από κάπου που δεν είμαι γραμμένη. Καλή φάση, αλλά γκάφα ολκής».

Η αλήθεια είναι πως η αναφορά στο «βουλγαρικό στρατόπεδο» δεν ήταν το πρώτο και το μόνο άστοχο σχόλιο της κ. Παπαγγελή. Δεν έχει κανείς παρά να θυμηθεί τις δηλώσεις της για το «Κεφάλαιο» του Μαρξ, για την υποστήριξη στον Τράμπ, για το «μύθο του Πολυτεχνείου» κλπ. Η ΝΔ ωστόσο εξάντλησε τα όρια της ανοχής της απέναντι στην κ. Παπαγγελή αλλά δε βρήκε να πει μια λέξη για τις ρατσιστικές δηλώσεις του βουλευτή κ. Δαβάκη για τους Ρομά. Παραθέτω: «απαγορεύω σε οποιονδήποτε αθίγγανο, γύφτο, και δεν συμμαζεύεται, να με ψηφίσει. Όποιος με ψηφίσει δεν τον αναγνωρίζω. Από πλευράς αυτής της κοινωνικής ομάδας».[4] Είναι σαφές πως η ΝΔ επέλεξε το βολικό ρατσισμό που της ταιριάζει. Στην πρώτη περίπτωση, άλλωστε, ο εύκολος στόχος ήταν η λεγόμενη «σέξι Οννεδίτισα». Στη δεύτερη περίπτωση, ο κ. Δαβάκης είναι το δείγμα μιας κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης, που φλερτάρει σαφώς με την ακροδεξιά. Με τα μάτια της Έλλης, πράγματι, η «γαλάζια παράταξη» έχει γίνει πολύ θολή∙ τόσο θολή που δεν ξεχωρίζει πια τη μιντιακή ανοησία από τη δημόσια σφαίρα. Με τα μάτια των άλλων, η ΝΔ θα πρέπει επιτέλους να αποδείξει αν η πλάστιγγα του πολιτικού φιλελευθερισμού θα μετεωρίζεται διαρκώς ανάμεσα στα μοντέλα της showbiz και τους βουλευτές που ζητάνε να ανεγερθεί ξανά το «Τάμα του Έθνους».[5] Θα είναι φορτίο βαρύ για τον καιρό των τσιγγάνων.

[1] https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%9C%CF%80%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7_(%CF%85%CF%80%CF%8C%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7)

[2] https://www.google.gr/search?q=%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%BF%CE%B9+%CF%80%CE%B1%CE%BF%CE%BA%CF%84%CE%B6%CE%B7%CE%B4%CE%B5%CF%82&tbm=isch&source=iu&ictx=1&fir=MWYFGJkH6bJFyM%253A%252Cv-FtNw6nqN91rM%252C_&usg=__XGJsaRfDM8ZwxJTKZVwiMh66bW4%3D&sa=X&ved=0ahUKEwifl4nui4faAhWDaVAKHSkdCvMQ9QEIWDAH#imgrc=MWYFGJkH6bJFyM:

[3] http://www.iefimerida.gr/news/404993/i-diagrafeisa-apo-ti-nd-elli-papaggeli-stelnei-minyma-symfiliosis-stoys-opadoys-toy-paok

[4] http://www.protagon.gr/epikairotita/44341576835-44341576835

[5] http://www.kathimerini.gr/896627/article/epikairothta/ellada/to-tama-toy-e8noys-apo-ta-toyrkovoynia-sto-zappeio

* * *