zougla: Η αντοχή των υλικών

—του Γιάννη Παπαθεοδώρου για τη στήλη Ανώμαλα Ρήματα—

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές (Κυριακή βράδυ), λείπουν ακόμη τα ποιοτικά στοιχεία, οι ειδικές μετρήσεις και οι αναλύσεις για το εκλογικό σώμα που συμμετείχε στην πρόσφατη διαδικασία ανάδειξης επικεφαλής του νέου φορέα της Κεντροαριστεράς. Παρ’ όλα αυτά, μπορούν με σχετική ασφάλεια να διατυπωθούν ορισμένα πρώτα συμπεράσματα. Η εντυπωσιακή συμμετοχή των πολιτών που πήγαν στις κάλπες της Κεντροαριστεράς δηλώνει πως η προσδοκία για την αναγέννηση της δημοκρατικής παράταξης είναι πια ένα ώριμο αίτημα και μια συνειδητή επιλογή. Δεσμευτική είναι επίσης και η απαίτηση για την ενιαία και ενωτική έκφραση αυτού του χώρου, καθώς ο κόσμος που στήθηκε στις ουρές δεν θα επιτρέψει πλέον την επιστροφή στις γνώριμες παθογένειες του παρελθόντος, στον κατακερματισμό του χώρου και στους μικρούς αρχηγισμούς. Από αυτή την άποψη, είναι ιδιαίτερα θετική η πρώτη αντίδραση όλων των υποψήφιων, καθώς έσπευσαν να διαβεβαιώσουν τους πολίτες ότι η επόμενη μέρα ξεκινάει χωρίς αστερίσκους για τη συνδρομή τους στη δυναμική επανεκκίνηση του χώρου. Οι ίδιοι οι ψηφοφόροι είναι εγγυητές της ενότητας.

Γράφτηκε ήδη πως η έκπληξη της βραδιάς είναι το «ενδο-πασοκικό» δίδυμο που συγκέντρωσε τις προτιμήσεις των ψηφοφόρων. Θα ήταν λάθος, ωστόσο, να δούμε το αποτέλεσμα ως μια απλή καταγωγική επιβεβαίωση του ΠΑΣΟΚ. Αναμφισβήτητα, το ΠΑΣΟΚ έχει αποδείξει την αντοχή των υλικών του αλλά η ίδια η διαδικασία για τον επικεφαλής έπεισε πολύ περισσότερο κόσμο να εμπλακεί στη δημιουργία του νέου φορέα, σε σχέση με τις προηγούμενες «εσωτερικές» εκλογικές διαδικασίες του ΠΑΣΟΚ. Ο «επαναπατρισμός» παραδοσιακών ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ δεν φτάνει για να εξηγήσει το φαινόμενο της μαζικής συμμετοχής στις κάλπες. Ήδη από τη συγκρότηση της ΔΗΣΥ είχε διαφανεί η ευρυχωρία και το «άνοιγμά» του χώρου στο προοδευτικό Κέντρο, στην Ανανεωτική Αριστερά, στην πολιτική οικολογία αλλά και στους φιλελεύθερους εκσυγχρονιστές. Η νέα πρωτοβουλία καθώς και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των υποψηφίων απέδειξαν πως οι κάλπες αυτών των εκλογών δεν ήταν συνεδριακές κάλπες του ΠΑΣΟΚ αλλά κάλπες συνιδρυτών ενός νέου φορέα. Τα ποσοστά των υποψηφίων, η επικοινωνιακή στρατηγική τους και η προεκλογική τους εκστρατεία θα κριθούν από τα επιτελεία τους. Ένα όμως είναι βέβαιο: το αποτέλεσμα έδειξε πως το «αντι-ΠΑΣΟΚ» σύνδρομο εξάντλησε τα όρια του, ανοίγοντας το δρόμο για μια πιο γόνιμη ανασύνθεση του χώρου, με καθαρή εντολή για την επικεφαλής.

Εξίσου καθαρό είναι επίσης πως η πολιτική δεν αντέχει το κενό. Εδώ και καιρό, διάφορα ευφάνταστα σενάρια ήθελαν είτε τον ΣΥΡΙΖΑ να «σοσιαλδημοκρατικοποιείται» είτε τη ΝΔ να καταλαμβάνει το Κέντρο. Επειδή ούτε το ένα ούτε το άλλο σενάριο έχει πολιτική και ιδεολογική βάση, οι ίδιοι πολίτες που αυτοπροσδιορίζονται ως Κεντροαριστεροί πήραν την πρωτοβουλία να επαναφέρουν δυναμικά στο προσκήνιο τον ιστορικό ρόλο του χώρου, με όρους αυτονομίας και διακριτότητας. Είναι σχεδόν βέβαιο πως πολύ άμεσα θα τεθεί το πλαστό και μάλλον ιδιοτελές ερώτημα: ποιες θα είναι οι μελλοντικές κυβερνητικές συμμαχίες αυτού του χώρου; Ο νέος επικεφαλής θα συνομιλήσει με τον Τσίπρα ή με τον Μητσοτάκη, το βράδυ των επόμενων βουλευτικών εκλογών; Είναι σαφές ότι όποιος θέτει εκβιαστικά αυτό το ερώτημα είναι (ο ίδιος) είτε με τον Τσίπρα είτε με τον Μητσοτάκη. Ο κόσμος πάντως που πήγε στις κάλπες δεν σκέφτηκε ούτε για μια στιγμή πως ψήφιζε για ένα συμπλήρωμα άλλων κομμάτων αλλά για ένα νέο πολιτικό πρωταγωνιστή με ρυθμιστικό ρόλο για την εθνική ανασυγκρότηση. Όσοι βιάστηκαν επομένως να προβλέψουν πως ο χώρος αυτός έχει ήδη συνθλιβεί λόγω της πόλωσης του μικρού δικομματισμού, μάλλον πρέπει να αλλάξουν προφήτη. Έτσι κι αλλιώς, από εδώ και πέρα, ξεκινάει μια αναμέτρηση για τρεις.

* * *