zougla: Περί ιδεολογικής ηγεμονίας

—του Γιώργου Τσακνιά για τη στήλη Παροράματα και ημαρτημένα—

Κοιτώντας τα σχόλια κάτω από τη δεύτερη ανάρτηση του Κώστα Μπακογιάννη για τον Ερμή, διάβασα μεταξύ πολλών ηλιθιοτήτων την εξής: «Φτάνει πια η φοβική αυτή νοοτροπία που έχει παραδόσει [sic] δεκαετίες τώρα τη χώρα στην ιδεολογική ηγεμονία της αριστεράς». Με αυτή την αφορμή, έχω ένα σχόλιο για την (περιβόητη) «ιδεολογική ηγεμονία»: Δεν θέλω να σας ταράξω, όσους δυσφορείτε, αλλά για την «ιδεολογική ηγεμονία» της Αριστεράς ευθύνεται 100% η Δεξιά — και όχι για τον λόγο που επικαλείται ο σχολιαστής του Μπακογιάννη, αλλά για τον ακριβώς αντίθετο. Η ελληνική Δεξιά είναι εκείνη που επί μισό αιώνα απέτυχε παταγωδώς να αναδείξει τα θετικά της αστικής δημοκρατίας και την προφανή υπεροχή του δυτικού (αστικού, καπιταλιστικού) κόσμου, με όλα τα στραβά του, έναντι του «υπαρκτού σοσιαλισμού», αρνούμενη να εκσυγχρονίσει το ιδεολογικό της οπλοστάσιο και επιμένοντας στην παράταση του Εμφυλίου. Είχαμε άγιο που ο Καραμανλής (προφανώς επηρεασμένος και από φωτεινές εξαιρέσεις ανοιχτόμυαλων δεξιών — είχαμε πρόσφατα μια σχετική συζήτηση με τον Κωστή Κορνέτη) κατάλαβε πολύ νωρίς την ανάγκη για ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και μπόρεσε να επιβάλει τη σχετική πολιτική επιλογή αυταρχικά (πολύ πριν την ψηφοφορία στη Βουλή και την τυπική ένταξη στην ΕΟΚ), τόσο στην αντίπαλη παράταξη όσο και στη δική του. Η ιδεολογικοπολιτική συνέχιση του Εμφυλίου επί τρεις σχεδόν δεκαετίες μετά τη λήξη της σύρραξης φυσικά ευνοούσε την πολιτική επιβίωση της εξόριστης ηγεσίας της ηττημένης Αριστεράς, ενώ αντίστοιχα στην Ελλάδα ήταν αναγκαία για να διατηρούν την εξουσία τους (ή την εξωθεσμική τους σχέση με την εξουσία) τα λούμπεν ακροδεξιά στοιχεία που είχαν αναδειχτεί μετά την Κατοχή. Το ότι η Δεξιά κατόρθωσε μόλις τη δεκαετία του ’80 να απαλλαγεί από τον εναγκαλισμό με αυτά είναι καθαρά δική της αποτυχία — έτσι όμως, οι φωτισμένοι συντηρητικοί αστοί, ακόμα και διανοούμενοι, ήταν οι εξαιρέσεις και σε καμία περίπτωση ο κανόνας της ελληνικής Δεξιάς, έστω κι αν πρωταγωνίστησαν κι έφτασαν να γίνουν πρωθυπουργοί, όπως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος.

Ας ξαναδούμε όλοι μας την ιστορία. Η ιστορία του Εμφυλίου φυσικά και πρέπει να ξαναγραφτεί (όλες οι ιστορίες πρέπει να ξαναγράφονται διαρκώς), αλλά όχι για να αντικαταστήσουμε την αριστερή μυθολογία με τη δεξιά μυθολογία: αν το κάνουμε έτσι, απλώς θα ξαναπιάσουμε το νήμα από το 1949 και θα ξαναζήσουμε μια καρικατούρα μετα-Εμφυλίου, φτου κι απ’ την αρχή. Και βαρετό θα είναι και (κυρίως) άχρηστο. Αλλά βέβαια οι λαοί που φοβούνται να απαντήσουν στα ερωτήματα του παρόντος και να κοιταχτούνε στον καθρέφτη βρίσκουν κάτι στο παρελθόν τους για να ασχοληθούν.

Επίσης, ας ξαναδεί ο καθένας μας τις βεβαιότητές του. Οι αριστεροί έχουν πάρα πολύ μαλλί να ξάνουν. Ας δούνε λίγο τι παίζει τώρα που έστω μια εκδοχή της αριστεράς ήρθε στην εξουσία στη χώρα μας — και δεν μπορεί μια ζωή να κρυβόμαστε πίσω από το «αυτό δεν είναι αριστερά», δεν μπορεί η αριστερά να είναι πάντα κάπου αλλού. Την παταγώδη αποτυχία την ακούνε; Τα γέλια και τα κλάματα; Δύσκολο να μην τα ακούνε, κάνουν φοβερό θόρυβο. Επίσης, αν θέλουν να δουν την ιστορία, κάποια στιγμή θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι το 1989 συνέβη. Τι να κάνουμε, δε γίνεται εσαεί να προσποιούμαστε ότι μετά το 1988 ήρθε το 1990.

Οι δεξιοί δεν χρειάζεται να παθαίνουν αντικομμουνιστικές υστερίες: μάλλον πρέπει κι αυτοί να παραδεχτούν ότι το 1989 συνέβη. Είπαμε, ο «υπαρκτός» ήταν μια κάποια λύσις — για όλους, όχι μόνο για τους αριστερούς. Η ελληνική δεξιά δεν έχει λόγο σήμερα να αμύνεται γενικώς και να υπεραμύνεται του έθνους ειδικώς. Αντ’ αυτού, ας προσπαθήσει να απαντήσει στο πώς αντιλαμβάνεται τον περίφημο ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας. Ο Καραμανλής έκανε αυτό που έπρεπε και μας έβαλε στην ΕΟΚ. Οι επίγονοί του μπορούν να συνεχίσουν στην κατεύθυνση αυτή με θετικό τρόπο, χωρίς πλέον τον μπαμπούλα του «ανατολικού μπλοκ», ή δυσφορούν με την «εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας»;

Όλα τα άλλα, οι εμφύλιοι και οι ιδεολογικές ηγεμονίες, είναι δικαιολογίες τρίτης δημοτικού. Όπως θα έλεγε και ο Τζάστιν Τριντό: «Γιατί; Διότι είναι 2018».

* * *