zougla: Φύλο και φτερό

—του Γιάννη Παπαθεοδώρου για τη στήλη Ανώμαλα Ρήματα—

Το πρόσφατο νομοσχέδιο για τη «διόρθωση» της ταυτότητας φύλου έφερε στο προσκήνιο, για άλλη μια φορά, την «πολιτική τερατογένεση» της συγκυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Μετά το «κοινοβουλευτικό μπλόκο» της αντιπολίτευσης για τα νομοσχέδια που χρησιμοποιεί á la carte η κυβέρνηση ψάχνοντας κάθε φορά για βολικούς συμμάχους στη Βουλή, ο ΣΥΡΙΖΑ επιστράτευσε την κυνική τακτική της «έντιμης» συναλλαγής με τον ψεκασμένο ακροδεξιό εταίρο του. Δεν πάει άλλωστε πολύς καιρός από τότε που ο πρωθυπουργός κάλυψε πλήρως τον κ. Καμμένο για τις τηλεφωνικές συνομιλίες του με λαθρεμπόρους ποινικούς κρατούμενους, και από τότε που οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ απέδωσαν την επίσκεψη του υπουργού Άμυνας στο λονδρέζικο καζίνο σε ορισμένες ιδιωτικές συνήθειες που αφορούν τον ελεύθερο χρόνο του.

Σε αντάλλαγμα ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε την πρώτη θεαματική προσχώρηση των ΑΝΕΛ στην δική του «κομματική πειθαρχία». Η ρουλέτα γύριζε στο «κόκκινο» μέχρι που οι ιδεολογικές και πολιτισμικές ρωγμές του κυβερνητικού τζόγου δεν άργησαν να φανούν. Εκτός από τη σοβαρή αντιπολίτευση, τις ανέδειξε με τον συνήθη γραφικό τρόπο της ακροδεξιάς ρητορικής ο ίδιος ο βουλευτής των ΑΝΕΛ κ. Κατσίκης, δηλώνοντας πως θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο. Παραθέτω: «Ωραία θες να γίνεις γυναίκα. Πώς θα γίνεις γυναίκα; Απλά επειδή το δήλωσες; τι θα αλλάξει μέσα σου; Ότι θα σε νομιμοποιήσουμε και θα σε βλέπουμε ως άντρα και θα σου λέμε “γεια σου κυρία;”».[1]

Το επιχείρημα του κ. Κατσίκη δεν ήταν μακριά από το κλίμα που παρουσίαζε η δημοσιογραφία αυτής της περιόδου, ενόψει της κατάθεσης του νομοσχεδίου. Ο δημοσιογραφικός λόγος γέμισε με «δεκαπεντάχρονα» που βρίσκονται σε «διαταραχή φύλου», απειλούν το άβατο του Αγίου Όρους και το αξιόμαχο του στρατεύματος, και κυρίως οδεύουν προς τη Συγγρού για νυχτερινές σεξουαλικές περιπέτειες.[2] Για άλλη μια φορά, τα δικαιώματα στη σύγχρονη Ελλάδα συζητήθηκαν με όρους «ηθικού πανικού», προσθέτοντας τη βαριά σκιά του κατασταλτικού φόβου στο ήδη υπάρχον στίγμα του κοινωνικού αποκλεισμού. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση και σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, το νομοσχέδιο θα ήταν μια αφορμή για να ακουστούν εκείνες οι φωνές που σπάνια μιλάνε στη δημόσια σφαίρα για τις διεκδικήσεις τους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι απορίες του κ. Κατσίκη για το πώς θα χαιρετάει στο εξής τα άτομα που αλλάζουν φύλο, έγιναν κεντρική είδηση.

Είναι κι αυτό μια «παράπλευρη απώλεια» της νέας συναλλαγής του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ. Θυσιάζοντας το προοδευτικό πρόσημο ορισμένων νομοσχεδίων στο βωμό μιας μετέωρης και παράταιρης κυβερνητικής ισορροπίας, ο ΣΥΡΙΖΑ εκχωρεί πλέον ένα σημαντικό πεδίο της πολιτικής στην «επέκταση του πεδίου της Δεξιάς».[3] Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ήδη η δήθεν φιλελεύθερη αλλά βαθιά συντηρητική ΝΔ ύψωσε το γνωστό πουριτανικό τείχος απέναντι στο νομοσχέδιο, συντασσόμενη έτσι με μια παρωχημένη αντίληψη, που εκλαμβάνει όλα τα ζητήματα της ταυτότητας ως αφορμή για μια μικρή, έστω, πολιτισμική κρίση απώλειας των «πραγματικών» νοημάτων του έθνους, της παράδοσης και του φύλου.

Αυτό που επιχειρεί τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ ως τακτικό ελιγμό θα εξελιχθεί σε ένα μπούμερανγκ απέναντι στην ίδια τη μάχη των ιδεών και τον «πόλεμο των θέσεων». Τα νομοσχέδια που αφορούν τα ανθρώπινα και τα κοινωνικά δικαιώματα δεν κερδίζονται με ευκαιριακές επιδείξεις ψηφοφοριών και επίπλαστων συμμαχιών αλλά με τη διαρκή μέριμνα για τη διάπλαση της δημοκρατικής συνείδησης των πολιτών. Η συρρίκνωση των δικαιωμάτων σε μια επικοινωνιακή διεκπεραίωση που απλώς επιβεβαιώνει την κυβερνητική συνοχή είναι ο καλύτερος τρόπος για τη de facto «δεξιοποίηση» της δημόσιας συζήτησης.

Και προφανώς αυτός είναι ένας κίνδυνος που αφορά και την ίδια την προοδευτική αντιπολίτευση. Δε φτάνει μόνο να αναδείξει ότι η κυβέρνηση στηρίζεται στη συγκολλητική ουσία της εξουσίας, χωρίς ηθικές αρχές και ιδεολογικές προϋποθέσεις. Πρέπει ταυτόχρονα να εμποδίσει τη ρευστοποίηση των προοδευτικών και δημοκρατικών αξιών ώστε να μη γίνουν «φύλο και φτερό» στο σύντομο πέρασμα μιας κυβέρνησης, που αλλάζει ταυτότητα ανάλογα με το χρώμα της ρουλέτας.

[1] http://ift.tt/2xt7KiG

[2] http://ift.tt/2y8U9kT

[3] Luc Boltanski –Arnaud Esquerre, Η επέκταση του πεδίου της Δεξιάς, μτφρ. Χαριτίνη Καρακωστάκη, Πόλις, Αθήνα, 2015.

* * *