zougla: Τι ακούει ο Rebus;

Αυτό δεν είναι τραγούδι #1209
DJ της ημέρας, ο Γιώργος Θεοχάρης

Στο πιο πρόσφατο βιβλίο του Ίαν Ράνκιν, με ήρωες τον (συνταξιούχο πλέον) Τζον Ρέμπους, τον Μάλκολμ Φοξ και τη Σιβόν Κλαρκ (να μην ξεχνάμε τη Σιβόν!), Ο Διάβολος μόνο Ξέρει (Rather Be the Devil, μετάφραση: Νάντη Σακκά, Μεταίχμιο 2017) ο Ρέμπους είναι μελαγχολικός (έχει κόψει το κάπνισμα και προσπαθεί να περιορίσει το αλκοόλ), αλλά εξακολουθεί να χώνει τη μύτη του παντού, να μαζεύει κλήσεις για παράνομο παρκάρισμα και να πετάει φονικές ατάκες. Και να ακούει μουσική, φυσικά.

Οι μουσικές αναφορές είναι αρκετές, όπως άλλωστε σε κάθε βιβλίο του βεβαιωμένα μουσικόφιλου Ράνκιν. Αναφέρονται «ο B.B. King στο μουσικό τηλεοπτικό σόου The Old Grey Whistle Test» (σ. 20), μια (ανύπαρκτη) διασκευή του «Back in the USSR» των Beatles (σ. 45), ο Burt Backarach (σ. 120), ο Tommy των The Who (σ. 369) και ο Hank Marvin, o κιθαρίστας των The Shadows (σσ. 278 & 457). Αναφέρονται (όχι πάντα σε σχέση με τον Ρέμπους), αλλά δεν «ακούγονται».

Αναφέρονται επίσης δύο συγκροτήματα που δεν υπάρχουν: οι Ninja Horse και οι Blacksmith. Οι πρώτοι υποτίθεται ότι είναι βαβουριάρικο ροκ συγκρότημα. Υπάρχει ένα ποπ/ροκ γκρουπάκι που το λένε Hinja Horses, αλλά δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές. Το σχετικό απόσπασμα έχει ως εξής:

Από τα ηχεία αντηχούσε ροκ μουσική.

«Πάντα το πρωί μου αρέσει να ακούω λίγο Μπερτ Μπακαράχ [sic]», είπε η Κλαρκ.

«Είναι Ninja Horse».

«Ε, τότε κάνε τη χάρη και ξαναβάλ’ το στον στάβλο του». [σ. 120]

Όσο για τους Blacksmith, υπάρχουν δύο συγκροτήματα που λέγονται έτσι, αλλά κανένα από αυτά δεν ήταν ενεργό στα 70s, όπως οι επινοημένοι Blacksmith του σταρ Μπρους Κόλιερ (ενός δευτερεύοντος χαρακτήρα στο μυθιστόρημα). Συνεπώς, ούτε ο Κόλιερ υπάρχει. Έτσι κι αλλιώς, ο Ρέμπους καθόλου δεν τους πάει:

Μόλις μπήκαν στο Saab ο Ρέμπους πέταξε τη σακούλα [με τον δίσκο των Blacksmith] στο πίσω κάθισμα.

«Ήταν καθόλου καλοί;» ρώτησε ο Φοξ.

«Σκατά», απάντησε ο Ρέμπους, βάζοντας μπρος τη μηχανή. [σ. 332]

Ο Ρέμπους δεν ακούει σκουπίδια. Ακούει 70s· κατά κανόνα, κιθάρες· από βινύλια – όταν έχει επιλογή. Ακολουθούν τα σχετικά αποσπάσματα και τα αντίστοιχα δείγματα, κατά σειρά: John Martyn, Anne Briggs, Rory Gallagher.

Κατευθύνθηκε προς το σκοτεινό καθιστικό. Ένα μισοάδειο μπουκάλι κρασί πάνω στο τραπεζάκι. Μια λάμψη από το ηχοσύστημα του υπενθύμισε ότι δεν το είχε κλείσει. Ο τελευταίος δίσκος που έπαιζε: το Solid Air του Τζον Μάρτιν. Ένιωθε σαν να περπατούσε μέσα απ’ αυτόν ακριβώς τον συμπαγή αέρα καθώς νυχοπατούσε κατά μήκος του χαλιού μέχρι το παράθυρο. Τι περίμενε η Ντεπ να της πει; Υπάρχει κάτι σαν σκιά στον πνεύμονά μου, κι έτσι τώρα έχουμε να κάνουμε με τρομακτικές λέξεις όμως «τομογραφία» και «βιοψία»; Δεν ήθελε ούτε να το σκέφτεται, πόσο μάλλον να το πει φωναχτά. Μια ολόκληρη ζωή με το τσιγάρο τελικά είχε κάνει τη ζημιά της μια και καλή. Ένας βήχας που δεν έλεγε να υποχωρήσει· αιμοπτύσεις στον νιπτήρα· συνταγογραφημένες εισπνοές, συνταγογραφημένος νεφελοποιητής· ΧΑΠ…

Καρκίνος του πνεύμονα.

Δεν υπήρχε περίπτωση να επιτρέψει σ’ αυτό το κακό αγόρι να εισχωρήσει στο νοερό του λεξιλόγιο. Όχι, όχι, όχι. Κράτα το μυαλό σου δραστήριο, στρέψε την προσοχή σου αλλού, μη σκέφτεσαι όλα εκείνα τα ωραία τσιγάρα που κάπνισες σε αυτό ακριβώς το σημείο, πολλά μες στη μέση της νύχτας, συνοδεία ενός βινυλίου του Τζον Μάρτιν να παίζει χαμηλόφωνα. [σελ. 22]

Και παρακάτω:

[Ο] Ρέμπους κοίταζε από το παράθυρο τη νύχτα που απλωνόταν έξω. Κατόπιν πλησίασε το πικάπ. Το Solid Air ήταν ακόμα εκεί από τότε που η Ντέμπορα Κουάντ είχε περάσει το βράδυ μαζί του. Αυτός ο δίσκος ήταν πάντα εκεί γι’ αυτόν, ανεξάρτητα από το τι βάσανα είχε στη ζωή του. Και ο ίδιος ο Τζον Μάρτιν βασανισμένος δεν ήταν; Ο Johnny Too Bad – έπινε ξίδια, τσακωνόταν και πλακωνόταν με φίλους και ερωμένες. Του είχαν πετσοκόψει το ένα πόδι στο χειρουργείο. Ποτέ όμως δεν έπαψε να κυνηγάει τη ζωή, τραγουδώντας και παίζοντας ως το τέλος.

Αυτό ήταν το καλό με τους δίσκους βινυλίου: όταν τελείωνε, μπορούσες να σηκώσεις τη βελόνα και τον ξαναβάλεις να παίξει απ’ την αρχή. [σσ. 277-278]

«Μας μένει η Ανν Μπριγκς. Όπως και ο Όλντφιλντ, είναι από τη δυτική ακτή, γέννημα θρέμμα. Οι δυο τους επικοινωνούν με έναν κώδικα που μόνο αυτοί μπορούν να καταλάβουν. Προς τι το ειρωνικό χαμόγελο;»

«Μια τραγουδίστρια της φολκ λέγεται Ανν Μπριγκς», είπε ο Ρέμπους και έδειξε το ράφι με τους δίσκους κάτω από το ηχοσύστημά του. «Ένας δυο από τους δίσκους της είναι κάπου εκεί, αν ψάξω θα τους βρω».

«Πιθανότατα δεν είναι το ίδιο πρόσωπο», σχολίασε ο Φοξ.

«Πιθανότατα», συμφώνησε ο Ρέμπους. «Αλλά απόψε είναι η βραδιά των μουσικών για μένα». [σσ. 160-161]

«Τι είναι;» επανέλαβε ο Φοξ, μπαίνοντας στη θέση του συνοδηγού.

«Ξέρεις ποιος θα τα ’πινε σε ένα καταγώγιο σαν τον Πειρατή;»

«Ποιος;»

«Ο Κρο Σαντ».

«Που σημαίνει;»

«Που σημαίνει ότι πρέπει να σκεφτώ λίγο, το οποίο με αναγκάζει να σε βάλω στο αθόρυβο – συγγνώμη γι’ αυτό».

«Να με βάλεις στο αθόρυβο;»

Ο Ρέμπους τέντωσε το χέρι του προς το ραδιόφωνο, πατώντας ένα κουμπί. Από τα ηχεία βγήκε μουσική που γέμισε το αμάξι τη στιγμή που ο Ρέμπους πατούσε γκάζι. Αν ο Φοξ είχε ιδέα από μουσική, ίσως είχε αναγνωρίσει τον ήχο της κιθάρας.

Ρόρι Γκάλαχερ, «Kickbak City». [σελ. 337-338]

[Φωτογραφία εξώφυλλου: Ο Ian Rankin στο Oxford Bar, το αγαπημένο στέκι του John Rebus. Φωτογράφος: Murdo MacLeod· πηγή: The Guardian.]

* * *

Κάθε βράδυ, ένας συνεργάτης ή φίλος του dim/art διαλέγει ένα τραγούδι — ή, μάλλον όχι• αυτό δεν είναι τραγούδι, ή δεν είναι μόνο ένα τραγούδι: είναι μια ιστορία για ένα τραγούδι. Στείλτε μας κι εσείς ένα τραγούδι που δεν είναι τραγούδι στο dimartblog@gmail.com.

* * *