zougla: Holiday in Cambodia

Αυτό δεν είναι τραγούδι #1056
DJ της ημέρας, ο Γιώργος Θεοχάρης

Σήμερα ο Jello Biafra κλείνει τα 59 του χρόνια. «Μπράβο και χρόνια του πολλά• αλλά ποιος είν’ αυτός;» ακούω κάποιον να ρωτάει από το κυβερνοβάθος. Καλή ερώτηση! Σας παρουσιάζω, σε 59 φέτες, όλα όσα αξίζει να μάθετε για τον (εξαιρετικά συμπαθή, πλην όμως ελαφρώς αμφιλεγόμενο) Jello Biafra των Dead Kennedys. (Κι αν δεν τα μάθετε, μικρό το κακό: σάμπως θα σας βάλω τεστ στο τέλος;)

1. Ο Jello Biafra γεννήθηκε στις 17/6/1958 στο Μπάουλντερ του Κολοράντο.

2. Στη ληξιαρχική πράξη γέννησης αναφέρεται ως Eric Reed Boucher. (To “Jello Biafra” είναι καλλιτεχνικό ψευδώνυμο που προήλθε από τα ζελεδάκια μάρκας Jello-O και την Μπιάφρα, τη βραχύβια αφρικανική χώρα που αποσχίστηκε από τη Νιγηρία για κάτι λιγότερο από 3 χρόνια στα τέλη της δεκαετίας του ’60.)

3. Γιος μιας βιβλιοθηκάριου κι ενός κοινωνικού λειτουργού (που έγραφε και ποιήματα), έμαθε να ενδιαφέρεται από μικρός για την πολιτική επικαιρότητα. Αντικομφορμιστής και συνειδητοποιημένος. Για τα αμερικανικά δεδομένα, ακροαριστερός από κούνια.

4. Το 1977, αφού τέλειωσε το γυμνάσιο και ξεμπέρδεψε για πάντα με την ιδέα να σπουδάσει υγιεινολόγος, έπιασε δουλειά ως roadie (δηλαδή, μεταφορέας μουσικού εξοπλισμού) του πανκ συγκροτήματος The Ravers (μετέπειτα: The Nails). Αλλαγή επαγγελματικού προσανατολισμού.

5. Το 1978 απάντησε σε μια αγγελία σε εφημερίδα του Σαν Φρανσίσκο, στην οποία κάποιος κιθαρίστας ονόματι Raymond Pepperell (γνωστός και ως East Bay Ray) έγραφε ότι γύρευε κόσμο για τον σχηματισμό πανκ συγκροτήματος, και κατέληξαν μαζί να φτιάξουν τους Dead Kennedys, ένα από καθοριστικότερα και πιο πολιτικοποιημένα πανκ συγκροτήματα της Δυτικής Ακτής των ΗΠΑ.

6. Τότε ήταν που ο Eric υιοθέτησε –αρχικά– το ψευδώνυμο “Occupant” και στη συνέχεια –και για πάντα– το “Jello Biafra”.

7. O Jello δεν έπαιζε κανένα μουσικό όργανο (προσπάθησε να μάθει κιθάρα, αλλά ήταν ανεπίδεκτος). Και τω καιρώ εκείνω, άμα δε μπορούσες να παίξεις ούτε τα τέσσερα βασικά ακόρντα, το ’παιζες τραγουδιστής. Επίσης, έγραφε τους στίχους των τραγουδιών. Γενικά, ήταν ηγετική φυσιογνωμία• γεννημένος frontman!

8. Ήθελε να γράψει και μουσική, αλλά πώς, αφού ήταν άσχετος! Βρέθηκε λύση: τα υπόλοιπα μέλη τον έβαζαν να μουρμουρίζει σ’ ένα μαγνητόφωνο τις μουσικές φράσεις που σκάρωνε και μετά αναλάμβαναν εκείνοι τα υπόλοιπα.

9. Όμως οι στίχοι (που ήταν και το ζουμί της ιστορίας) ήταν 100% δικοί του. Και ήταν στίχοι αξιόλογοι, σκληροί αλλά με χιούμορ (το όνομα “Dead Kennedys” λέει, από μόνο του, πολλά), στο πνεύμα βρετανικών αναρχοπάνκ συγκροτημάτων όπως οι Crass, αλλά και με μια ισχυρή δόση από την (αμερικάνικη) χοντρή πλάκα των Ramones.

10. Οι Dead Kennedys κυκλοφόρησαν τέσσερα LP (και ένα EP) μέχρι το 1986, με το πρώτο, το Fresh Fruit for Rotting Vegetables (1980) να είναι το καλύτερο.

11. Όλοι τους οι δίσκοι κυκλοφόρησαν από την εταιρία Alternative Tentacles, της οποίας ιδρυτής (το 1979) και ιδιοκτήτης ήταν ο ίδιος ο Biafra. (Από ανάγκη, υποτίθεται – για να έχει τον πλήρη έλεγχο του υλικού του συγκροτήματος και να μην την πάθει όπως τόσοι και τόσοι από τους μεγαλοκαρχαρίες της μουσικής βιομηχανίας. Μόνο που η αλήθεια είναι ότι ακόμα και ο εναλλακτικός εταιρειάρχης, εταιρειάρχης είναι, στην τελική. Και αυτό θα γινόταν σαφές σε όλους τους εμπλεκόμενους, με σκληρό τρόπο, δυο δεκαετίες αργότερα.)

12. Οι Dead Kennedys ενοχλούσαν –άρα κάτι έκαναν καλά– κι ως εκ τούτου οι εισαγγελείς τούς την είχαν στημένη. Τα νομικά προβλήματα άρχισαν με την κυκλοφορία του τρίτου τους LP, του Frankenchrist (1985), γιατί ο Biafra είχε τη φαεινή ιδέα να συμπεριλάβει στη συσκευασία μια αφίσα με το έργο του H.R. Giger “Penis Landscape” (στο οποίο απεικονιζόταν αυτό ακριβώς που λέει ο τίτλος, και μάλιστα πολλαπλώς – κάτι σαν τη γραβάτα του εντελώς κα[μ]μένου, αλλά στο πιο ρεαλιστικό). Όπως ήταν αναμενόμενο, η εισαγγελία του Λος Άντζελες επενέβη αυτεπάγγελτα: μήνυση για «διανομή επιβλαβούς υλικού σε ανήλικους». Ο Biafra (ως υπεύθυνος της δισκογραφικής εταιρίας) καταδικάστηκε στη δίκη που ακολούθησε, αλλά αθωώθηκε (με οριακή πλειοψηφία) σε δεύτερο βαθμό. Εντούτοις, οι μπελάδες αυτοί είχαν το τίμημά τους.

13. Το συγκρότημα διαλύθηκε το 1986 και τα μέλη του ακολούθησαν σόλο καριέρες. Ξαναμαζεύτηκαν το 2001, χωρίς τον Jello Biafra, για να συμπληρώσουν τα ένσημα της συνταξιοδότησης. (Θλιβερές σχεδόν όλες οι επανασυνδέσεις, αλλά στο πανκ το φαινόμενο καταντάει γελοίο: πώς να παίξουν τα φάλτσα τους λα-σολ-φα-μι οι πενηντάρηδες με τη μπιροκοιλιά;)

14. Το 1998, οι υπόλοιποι έκαναν μήνυση στον Biafra, ως ιδιοκτήτη της Alternative Tentacles, για παρακράτηση εσόδων από πνευματικά δικαιώματα. Ο Biafra έχασε τη δίκη (και την έφεση που έκανε το 2000) και τους αποζημίωσε. (Τα έχουν αυτά οι επιχειρήσεις.)

15. Πάντως, ο Biafra έλεγε ότι η ουσία της διαμάχης ήταν η άρνησή του να επιτρέψει τη χρήση του τραγουδιού “Holiday in Cambodia” σε διαφήμιση της Levi’s. Εγώ τον πιστεύω. Από την άλλη, πιστεύω επίσης ότι, ως εταιρειάρχης, έφαγε λεφτά από τους υπόλοιπους.

16. Μετά τους Dead Kennedys, o Biafra συμμετείχε σε διάφορα σχήματα: The Witch Trials, Lard, D.O.A., Nomeansno, No WTO Combo, The Melvins, The Guantanamo School of Medicine (και σίγουρα λείπουν μερικά ακόμα). Ησυχασμό δεν έχει ο τύπος!

17. Το θέμα είναι ο Biafra πάντα εξαρτιόταν από τους μουσικούς του, καθότι ο ίδιος δεν το ’χει. Έτσι, τώρα κάνει σόλο εμφανίσεις ως καλλιτέχνης του “spoken word” (δηλαδή, παρλάτες, ποιήματα, σκετσάκια, λογύδρια – τέτοια πράματα) – αυτό το ’χει και με το παραπάνω. Μόνο που, δυστυχώς, όλο αυτό μοιάζει κάπως με stand-up comedy.

18. Ο Jello κατά τη δεκαετία του ’80 δήλωνε αναρχικός. Τώρα, με βάση αυτά που λέει, είναι πιο κοντά στο «αριστερός φιλελεύθερος». Στην Αμερική. Του Trump. (Covfefe να φύγουμε.)

19. Από νωρίς ενδιαφέρθηκε για τα κοινά. Το 1979 κατέβηκε υποψήφιος για τη δημαρχία του Σαν Φρανσίσκο. Ήρθε τρίτος, συγκεντρώνοντας το 3,79% των ψήφων, και έτσι δεν πέρασε στον δεύτερο γύρο. (Τ’ ονοματάκι του πάντως ακούστηκε, λένε οι κακές γλώσσες. Αλλά αυτό κάνουν οι κακές γλώσσες: όλο λένε και τίποτα δεν κάνουν.)

20. Το 2000 διεκδίκησε την υποψηφιότητα για τις προεδρικές εκλογές μέσα από το Green Party, του οποίου ήταν (πολύ) ενεργό μέλος. Στο συνέδριο της εκλογής, έπεισε 10 από τους 319 εκλέκτορες. Ήταν πολύ λίγοι μπροστά στους 295 του νικητή Ralph Nader. Προς τιμή του, ο ηττημένος υποστήριξε τον αντίπαλό του στις προεκλογικές εκστρατείες του 200, του 2004 και του 2008, δίνοντας συναυλίες αβέρτα. Φυσικά, ο Nader πέρασε και δεν ακούμπησε από την προεδρία. (Στις εκλογές του 2016, ο Biafra υποστήριξε τον Bernie Sanders. Δηλαδή, δημοκρατικός – στην πράξη. Πραγματιστής; Μάλλον. Υπάρχει κι άλλος χώρος για διολίσθηση προς τα δεξιά, αλλά δεν τον έχω ικανό να τον διανύσει· εδώ θα μείνει, φαντάζομαι: ακραίος στο κέντρο.)

21. Στις 7/5/1994, o Biafra δέχτηκε επίθεση μέσα στο κλαμπ Alternative Music Foundation, στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, από μια ομάδα 5-6 ατόμων, και κατέληξε στο νοσοκομείο με πολλαπλά τραύματα. Παρά τρίχα τη γλίτωσε! Τι είχε συμβεί; Ο Biafra έπαιζε στο κλαμπ, όταν ένας τύπος με το χαρακτηριστικό παρατσούκλι “Cretin” καθώς χόρευε (εδώ, ως «χορός» εννοείται η πολεμική τέχνη που ασκούν τα πανκιά, γνωστής ως “moshing” ή “slamdancing”) έπεσε πάνω στον Biafra και τον τσάκισε. Ο Biafra τού ζήτησε τα ρέστα και τότε του την έπεσε όλη η παρέα του «Κρετίνου», τον έριξαν κάτω και τον σάπισαν στο ξύλο, ενώ τον έβριζαν «ξεπουλημένο ροκ σταρ». Βαρύ και ανθυγιεινό επάγγελμα το ροκσταριλίκι.

Το εξώφυλλο τού σινγκλ (Μάιος 1980). Η (σκληρή) φωτογραφία δεν είναι από την Καμπότζη, αλλά από τη σφαγή των φοιτητών στην Ταύλάνδη στις 6/10/1976, αλλά η ουσία παραμένει η ίδια: «Διακοπές στην Καμπότζη» του Πολ Ποτ και των Κόκκινων Χμερ.

22. Εντάξει, δεν μου βγαίνουν 59 οι φέτες, κάντε μου μήνυση! (Θα μπορούσα γιατί δεν τα είπα όλα, αλλά υπάρχουν και όρια, έτσι;) Σταματάω στο 22, καλά είναι. Άλλωστε, 22 χρονών ήταν ο Jello Biafra όταν έγραψε και ηχογράφησε το τραγούδι που θα ακούσουμε απόψε, το “Holiday in Cambodia” (1980), το οποίο είναι, σύμφωνα με το Allmusic, «ίσως το πιο επιτυχημένο σινγκλ της αμερικανικής χάρντκορ σκηνής», και σύμφωνα με τον ίδιο, το πλέον αγαπημένο του από τα τραγούδια των Dead Kennedys. (Στην περιγραφή του κλιπ που ακολουθεί υπάρχουν και οι στίχοι• δείτε τους για να πάρετε μια ιδέα γιατί ενοχλούσαν αυτά τα τραγούδια τη ριγκανοθατσερική τάξη της δεκαετίας του ’80.)

* * *

Κάθε βράδυ, ένας συνεργάτης ή φίλος του dim/art διαλέγει ένα τραγούδι — ή, μάλλον όχι• αυτό δεν είναι τραγούδι, ή δεν είναι μόνο ένα τραγούδι: είναι μια ιστορία για ένα τραγούδι. Στείλτε μας κι εσείς ένα τραγούδι που δεν είναι τραγούδι στο dimartblog@gmail.com.

* * *