zougla: Χρόνιες παθήσεις

—του Γιάννη Παπαθεοδώρου για τη στήλη Ανώμαλα Ρήματα—

Αυτές τις μέρες τελειώνει άλλη μία πολύ κακή παράσταση του εθνολαϊκισμού. Η αποχώρηση του Πάνου Καμμένου και των ΑΝΕΛ από την κυβέρνηση σηματοδοτεί μια νέα φάση κυβερνητικής παρακμής: «διπλές» και α λα καρτ πλειοψηφίες στη Βουλή, αντιπολιτευόμενοι που ξαφνικά έγιναν συμπολιτευόμενοι, ανεξάρτητοι βουλευτές που θα αναζητούν στέγη σε «κόμματα-σφραγίδα», «ιστορικές συμφωνίες» που θα ψηφίζονται οριακά. Οι «κρυμμένοι-καμένοι» βουλευτές που κάθονται δίπλα στον πάγκο του ΣΥΡΙΖΑ είναι μεν λίγοι αλλά αποφασισμένοι. Άλλοι επειδή πιστεύουν ότι αυτό υπαγορεύει το «εθνικό συμφέρον». Άλλοι επειδή προσποιούνται ότι πιστεύουν σε κάποιο «εθνικό συμφέρον». Ούτε αυτό όμως έχει σημασία πια. Ο μοναχικός πλέον δρόμος του ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχιστεί έως το τέλος, χωρίς η «πρώτη φορά Αριστερά» να υπολογίζει το πολιτικό τραύμα που προξενεί στον ίδιο τον κοινοβουλευτισμό με την κωμική «ψήφο εμπιστοσύνης».

Τι σημαίνει όμως η έννοια της εμπιστοσύνης στο λεξιλόγιο της πολιτικής; Ας θυμηθούμε, κατ’ αρχάς, πως την ερμήνευσε ο ίδιος κ. Τσίπρας, το 2014, μέσα στη συγκυρία της προηγούμενης κυβέρνησης. Παραθέτω τα λόγια του: «Την ψήφο εμπιστοσύνης δεν την δίνουν οι κυβερνήσεις στον εαυτό τους. Την ψήφο εμπιστοσύνης την δίνει ο λαός. Και την δίνει ανοιχτά και καθαρά, μέσα από τις εκλογές. Αν θέλουν όντως ψήφο εμπιστοσύνης, αν διεκδικούν ψήφο εμπιστοσύνης, αν έχει κάποιο νόημα γι’ αυτούς η εμπιστοσύνη του λαού, ξέρουν το δρόμο».[1] Δεν είναι η πρώτη φορά βέβαια που ο κ. Τσίπρας φαίνεται ασυνεπής. Η έκπτωση της πολιτικής αξιοπιστίας δεν μετριέται άλλωστε με στιγμιαίες δηλώσεις αλλά αξιολογείται από τη συνολική πορεία των δύο παράταιρων εταίρων, που οδηγήθηκαν τώρα σε ένα σικέ διαζύγιο. Αυτό που δείχνει λοιπόν η συνολική τους πορεία είναι πως οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ μετέτρεψαν την έννοια την εμπιστοσύνης σε ένα μόνιμο αίσθημα παραβίασης της συνέπειας λόγων, έργων, αρχών και αξιών. Με άλλα λόγια, συρρίκνωσαν μια αποφασιστική σχέση της δημοκρατικής εκπροσώπησης σε ένα τέχνασμα δημαγωγίας.

Από αυτή την άποψη, δεν έχει καμία σημασία ποιες πλειοψηφίες θα βρει ο κ. Τσίπρας για να ολοκληρώσει την ολιγόμηνη παραμονή του στην εξουσία. Αυτό που ήδη έχει παραβιαστεί με την αναζήτηση των νέων «διπλών πλειοψηφιών» είναι το κοινό δημοκρατικό πλαίσιο που επιτρέπει επιμέρους συμφωνίες και διαφωνίες, συναινέσεις και συγκρούσεις∙ ένα πλαίσιο, το οποίο στηρίζεται στην αρχή της εμπιστοσύνης. «Το παράδοξο της δημοκρατίας, που είναι επίσης ο όρος ύπαρξής της και η δύναμη της, είναι λοιπόν αυτή η ισορροπία εμπιστοσύνης και κριτικής, υπό την εγγύηση των θεσμών», γράφει ο Frédéric Worms αναλύοντας τις Χρόνιες παθήσεις της δημοκρατίας.[2] Οι δημοκρατικοί θεσμοί είναι ένα διακύβευμα που προϋποθέτει τη διαρκή εμπιστοσύνη, η οποία για να καταστεί όμως δυνατή δεν έχει μόνο ανάγκη από ένα αξιόπιστο θεσμικό πλαίσιο αλλά και από μια εμπράγματη σχέση άμυνας και προστασίας απέναντι στις καταχρήσεις του πολιτικού κυνισμού.

Φοβάμαι πως, τις τελευταίες ημέρες, η κυβέρνηση δοκιμάζει επικίνδυνα τα όρια αντοχής της δημοκρατικής εμπιστοσύνης. Μαζί με αυτήν, τα περισσότερα ΜΜΕ έχουν μπει στο παιχνίδι των φωτογραφημένων προσώπων που θα στηρίξουν από εδώ και πέρα με την ψήφο εμπιστοσύνης τους τις «διπλές πλειοψηφίες» των «151+». Δεν η πρώτη φορά που ΣΥΡΙΖΑ αδιαφορεί για τις χρόνιες παθήσεις της διακυβέρνησής του. Μπορεί όμως να είναι η τελευταία. Ό,τι και να γίνει, οι κάλπες είναι στημένες μπροστά του. Και στις κάλπες αυτές ευτυχώς δεν θα ψηφίσουν μόνο όσοι αναζητούν ευκαιριακό σωσίβιο στη σκηνοθετημένη αποχώρηση του κ. Καμμένου αλλά όσοι πολίτες επιθυμούν μια άλλη προοπτική για τη χώρα. Το 2019 θα είναι χρονιά πολιτικής αλλαγής. Και είναι πολύ πιθανόν ο ΣΥΡΙΖΑ να ηττηθεί σε όλες τις κάλπες, ενώ οι ΑΝΕΛ να κρατήσουν ως ενθύμιο μερικές στολές παραλλαγής για να ντύνονται στα αποκριάτικα πάρτι. Αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι η «στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ» να συνοδευτεί με ένα νέο πρόταγμα πολιτικής σταθερότητας και ανάκτησης της εμπιστοσύνης ως ζωτικού στοιχείου της δημοκρατικής διακυβέρνησης και ενδυνάμωσης της σχέσης των πολιτών με την πολιτική.

[1] http://newpost.gr/politiki/5c125a1756dccb7e13e17638/tsipras

[2] Φρέντερικ Βορμς, Οι χρόνιες παθήσεις της δημοκρατίας, μτφρ. Γιώργος Φαράκλας, Πόλις, Αθήνα, 2018, σ. 151.

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Ανώμαλα ρήματα