zougla: Έκθεση και δημοπρασία έργων τέχνης

Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης διοργανώνει έκθεση και δημοπρασία έργων τέχνης με στόχο τη συγκέντρωση χρημάτων για την αποκατάσταση του κτιρίου του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου στην Πλάκα. Η έκθεση θα εγκαινιαστεί την Τρίτη 20 Νοεμβρίου 2018, στις 8.00 μ.μ., και η δημοπρασία θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2018, στις 7.00 μ.μ., από τον Πέτρο Βέργο.

Θα εκτεθούν και θα δημοπρατηθούν περίπου εκατό έργα ζωγραφικά, χαρακτικά, γλυπτά, σχέδια, φωτογραφίες των παρακάτω καλλιτεχνών:

Τζούλια Ανδρειάδου, Κωστής Αντωνιάδης, Μιχάλης Αρφαράς, Αντώνης Βολανάκης, Χρύσα Βουδούρουγλου, Ανδρέας Βουρλούμης, Άρις Γεωργίου, Μανόλης Γιανναδάκης, Δημήτρης Γράνης, Κλεοπάτρα Δίγκα, Θανάσης Εξαρχόπουλος, Κατερίνα Ζαχαροπούλου, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Αλέξανδρος Ίσαρης, Στράτος Καλαφάτης, Μάρκος Καμπάνης, Ηρώ Κανακάκη, Βάσος Καπάνταης, Νίκη Καραγάτση, Κυριάκος Κατζουράκης, Μιχάλης Κατζουράκης, Μπόρις Κιρπότιν, Δημοσθένης Κοκκινίδης, Μαρία Κομπατσιάρη, Γιάννης Κόττης, Ευγενία Κουμαντάρου, Πελαγία Κυριαζή, Αλέξης Κυριτσόπουλος, Αλέκος Λεβίδης, Κλέαρχος Λουκόπουλος, Robert Mc Cabe, Κλειώ Μακρή, Θανάσης Μακρής, Μιχάλης Μανουσάκης, Τάσος Μαντζαβίνος, Γιώργος Μαυροΐδης, Χριστίνα Μήτρεντσε, Γιάννης Μιχαηλίδης, Γιάννης Μόραλης, Χρήστος Μποκόρος, Χρόνης Μπότσογλου, Χριστίνα Νάκου, Λία Ναλμπαντίδου, Νίκος Νικολάου, Κοσμάς Ξενάκης, Νίκος Παπαδόπουλος, Αβραάμ Παυλίδης, Κοσμάς Παυλίδης, Νίκος Περάκης, Πάρις Πετρίδης, Γιώργος Ρόρρης, Κύριλλος Σαρρής, Δήμητρα Σιατερλή, Μάριος Σπηλιόπουλος, Παναγιώτης Τέτσης, Πραξιτέλης Τζανουλίνος, Βίκυ Τσαλαματά, Άννα Φιλίνη, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Γιώργος Χατζημιχάλης, Μαρία Χουλάκη, Γιάννης Ψυχοπαίδης.

Ακολουθεί το κείμενο του Διονύση Καψάλη, διευθυντή του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, στον κατάλογο των έργων που θα δημοπρατηθούν (μπορείτε να δείτε ολόκληρο τον κατάλογο εδώ).

Ἡ ἀλληλεγγύη δὲν εἶναι μόνο εὐσεβὴς πόθος

Εἶναι ἡ πρώτη φορά, σὲ σαράντα πέντε χρόνια ἀδιάλειπτης προσφορᾶς στὴν παιδεία τῆς χώρας, ποὺ τὸ ΜΙΕΤ ὑποχρεώνεται νὰ ἀναζητήσει συμπαραστάτες καὶ χορηγοὺς ὥστε νὰ μπορέσει νὰ συνεχίσει τὸ κοινωφελὲς ἔργο του. Ὣς τώρα, οἱ πόροι τοῦ Ἱδρύματος προέρχονταν ἀπὸ δύο πηγές: ἀφενὸς ἀπὸ τὴν ἐτήσια χρηματοδότησή του, ἄμεση καὶ ποικιλοτρόπως ἔμμεση, ἀπὸ τὴν ἱδρύτρια καὶ εὐεργέτρια Ἐθνικὴ Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος˙ ἀφετέρου ἀπὸ τὴν ἐμπορικὴ διάθεση τοῦ ἐκδοτικοῦ του ἔργου, τὸ ὁποῖο ἀποτέλεσε τὸ διακριτικὸ ἀποτύπωμα τοῦ ΜΙΕΤ στὸν πολιτισμό μας. Σίγουρα μᾶς λυπεῖ, δὲν θὰ μποροῦσε παρὰ νὰ μᾶς λυπεῖ, ἡ ὑποχρεωτικὴ αὐτὴ προσφυγὴ σὲ τρίτους, ἔστω κι ἂν αὐτοὶ εἶναι οἱ φίλοι τοῦ Ἱδρύματος καὶ οἱ φυσικοὶ ἀποδέκτες τοῦ ἔργου του. Τὸ ΜΙΕΤ ὑπάρχει γιὰ νὰ ὑποστηρίζει τὶς τέχνες, τὶς ἐπιστῆμες καὶ τὰ γράμματα, δηλαδὴ πρωτίστως
τοὺς ἀνθρώπους ποὺ διακονοῦν τὶς τέχνες, τὶς ἐπιστῆμες καὶ τὰ γράμματα, ἐξασφαλίζοντάς τους ἕνα ζωτικὸ περιθώριο ὑλικῆς ἀρωγῆς καὶ πνευματικῆς ἐλευθερίας μέσα στὸ ὁποῖο θὰ μποροῦν νὰ ἀναπτύξουν τὶς γνώσεις, τὶς δεξιότητες καὶ τὸ ταλέντο τους πρὸς ὄφελος ὅλης τῆς κοινωνίας. Σ᾽ αὐτὸν τὸν κόσμο ἀνήκει τὸ ΜΙΕΤ, ἀπὸ αὐτὸν ἀντλεῖ τὴ νομιμότητά του καὶ τὴ δικαίωσή του: τὸν κόσμο τῶν πολιτιστικῶν καὶ πνευματικῶν ἱδρυμάτων, τῶν πανεπιστημίων, τῶν μουσείων, τῶν ἀρχείων, τῶν βιβλιοθηκῶν, τῶν χώρων τέχνης· καὶ ὁ κόσμος αὐτὸς εἶναι, ὅπως πρέπει καὶ ἐπιδιώκουμε νὰ παραμείνει, κοινὸ κτῆμα.

Ἦταν ὅμως ἀδήριτο ἀποτέλεσμα τῆς τρέχουσας οἰκονομικῆς κρίσης νὰ περιοριστοῦν, κάποτε στενεύοντας ἀσφυκτικά, οἱ δύο αὐτὲς πηγὲς χρηματοδότησης τοῦ Ἱδρύματος. Γιὰ τὴν πώληση τῶν βιβλίων μας, γιὰ τὴν ὁποία θὰ ἤμουν ἁρμοδιότερος νὰ πῶ δυὸ λόγια
ἐδῶ, τὸ αἴτιο εἶναι ἡλίου φαεινότερον, καὶ δὲν χρειάζεται νὰ τὸ ἀναζητήσουμε μακριά. Μιὰ δημοκρατικὴ κοινωνία ποὺ συγχέει, μὲ ταχύτητα διαδικτύου, τὶς προτεραιότητές της δὲν εἶναι ἀπίθανο νὰ ἔχει ἀναγορεύσει σὲ περιττὴ πολυτέλεια τὴν ἀνάγνωση, τὴ μελέτη,
τὴ συγκέντρωση, τὴ σκέψη, τὸν ἀργὸ χρόνο ποὺ ἀπαιτεῖ ἡ ὑπόθεση τῆς ἱστορικῆς αὐτογνωσίας. Σὲ κάθε περίπτωση, ὡστόσο, μιὰ οἰκονομικὴ κρίση σὰν αὐτὴ ποὺ μᾶς ταλανίζει κοντὰ μιὰ δεκαετία τώρα ὑπαγορεύει μιὰν ἄλλη ἀνάγκη, ἐξίσου ἐπιτακτικὴ μὲ τὴν ἀνάγκη τῆς οἰκονομικῆς ἀνάνηψης: τὴν ἀνάγκη νὰ διαμορφώσουμε κριτήρια καὶ
ἀξιακὲς κατευθύνσεις ποὺ θὰ ὑποστηρίξουν ἠθικὰ τὴν ἐπιβίωσή μας. Σὲ αὐτὸ ἀκριβῶς συντελοῦν, αὐτὸ ἐντέλει συνιστοῦν τὰ γράμματα, οἱ ἐπιστῆμες καὶ οἱ τέχνες, καθὼς καὶ ὅλοι οἱ θεσμοὶ ποὺ δροῦν μέσα στὴν κοινωνία τῶν πολιτῶν γιὰ νὰ στηρίζουν τὰ γράμματα, τὶς ἐπιστῆμες καὶ τὶς τέχνες: τὸ ζωτικὸ περιθώριο τῆς κοινωνίας, τὴν
ἀνάσα της˙ ἐκεῖ μποροῦν πραγματικὰ νὰ ἀναπνεύσουν ἡ φαντασία καὶ ἡ ἐλευθερία, χωρὶς τὶς ὁποῖες ὅλη ἡ κοινωνία μαραζώνει, ἀσφυκτιᾶ καὶ ὁδηγεῖται τάχιστα στὸν πνευματικὸ ἀπορφανισμό. Ὅπως ἀκριβῶς ἀρρωσταίνουν οἱ ἄνθρωποι ὅταν ζοῦν ἐμποδισμένοι, ἔτσι ἀρρωσταίνουν καὶ οἱ κοινωνίες ὅταν ἐμποδίζονται. Καὶ ἡ δική μας
κοινωνία εἶναι ἤδη μιὰ ἐμποδισμένη κοινωνία, μιὰ κοινωνία στὴν ὁποία οἱ ἐκφραστικοί της πόροι, τὰ περάσματά της ἀπὸ τὸ βασίλειο τῆς ἀνάγκης στὸ βασίλειο τῆς ἐλευθερίας, ἀποφράσσονται μὲ ἐφιαλτικὸ ρυθμό.

Καὶ νά λοιπὸν ποὺ ὅ,τι μᾶς λυπεῖ γίνεται ἐδῶ, μὲ αὐτὴν τὴν ἔκθεση –παρουσίαση μιᾶς ἀνεκτίμητης προσφορᾶς τόσων ἀνθρώπων–, αἰτία χαρᾶς καὶ ἑορτασμοῦ. Ἀπευθυνθήκαμε σὲ καλλιτέχνες μὲ τοὺς ὁποίους ἔτυχε νὰ ἔχουμε συνεργαστεῖ στὸ παρελθόν, καθὼς καὶ σὲ
ἄλλους ποὺ μᾶς τιμοῦν μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν ἐμπιστοσύνη τους, καὶ τοὺς ζητήσαμε νὰ προσφέρουν ἀφιλοκερδῶς ἕνα ἢ περισσότερα ἔργα τους γιὰ ἕναν ἔκτακτο κοινωφελὴ σκοπό. Τὰ ἔργα αὐτὰ θὰ δημοπρατηθοῦν ὥστε νὰ συγκεντρωθοῦν οἱ ἀπαιτούμενοι πόροι γιὰ τὴν ἐπισκευὴ καὶ τὴ σωστὴ ἀντιπυρικὴ θωράκιση ἑνὸς λαμπροῦ κτιρίου στὸ κέντρο τῆς Ἀθήνας, στὸ ὁποῖο ἀπόκειται, φυλάσσεται καὶ ἀξιοποιεῖται ἕνας τεράστιος ἀρχειακὸς πλοῦτος ποὺ ἀκούει στὸ ὄνομα ΕΛΙΑ, Ἑλληνικὸ Λογοτεχνικὸ καὶ Ἱστορικὸ Ἀρχεῖο. Τμῆμα τοῦ ΜΙΕΤ ἀπὸ τὸ 2009, τὸ ΕΛΙΑ δημιουργήθηκε μὲ καιρὸ καὶ μὲ κόπο, μὲ φαντασία καὶ τόλμη, μὲ ἀκατάβλητη ἐπιμονὴ καὶ τὸ πάθος πολλῶν ἀνθρώπων, πρῶτον καὶ πρώτιστο μέσα στοὺς ὁποίους ὀφείλουμε νὰ ὀνομάσουμε ἐδῶ, σὰν ἐλάχιστο φόρο τιμῆς στὴ μνήμη του, τὸν Μάνο Χαριτάτο. Ἡ προθυμία μὲ τὴν ὁποία οἱ Ἕλληνες καλλιτέχνες καὶ οἱ οἰκογένειές τους καθὼς καὶ οἱ ἀπὸ ἐτῶν συνεργάτες μας ἀνταποκρίθηκαν στὴν ἔκκλησή μας, ἡ ἀγάπη μὲ τὴν ὁποία περιέβαλαν τὸ ΜΙΕΤ καὶ τὸ ΕΛΙΑ, εἶναι ὁ καλύτερος οἰωνὸς γιὰ τὸ μέλλον αὐτοῦ τοῦ Ἱδρύματος, ἀλλὰ καί, πρωτίστως, τὸ μέλλον τοῦ τόπου μας. Τοὺς
εὐγνωμονοῦμε. Χάρη σ᾽αὐτούς, ἐδῶ, σὲ τούτη τὴ μικρὴ γωνιὰ τοῦ πολιτισμοῦ μας, στὸ κέντρο μιᾶς τραυματισμένης πρωτεύουσας, ἡ ἀλληλεγγύη δὲν εἶναι μόνο εὐσεβὴς πόθος.

Νοέμβριος 2018
Δ.Κ.

* * *

46204898_1911711382232082_8875433794153218048_n

Στις συλλογές του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ φυλάσσονται αρχεία ιστορικών προσωπικοτήτων και λογοτεχνών, φωτογραφίες και καρτ ποστάλ, βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες, τεκμήρια της καλλιτεχνικής ζωής, χάρτες, εφήμερα. Τα πλούσια ίχνη δύο αιώνων επιτρέπουν την πολύτροπη κατανόηση και ανασύνθεση πτυχών της ιστορίας και του πολιτισμού της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Η πρόσβαση στις συλλογές του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ είναι ελεύθερη και τις τελευταίες δεκαετίες αποτελεί μία από τις κυριότερες εστίες προαγωγής της έρευνας στον χώρο των ανθρωπιστικών σπουδών.

Το διατηρητέο τετραώροφο κτίριο του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ αγοράστηκε το 1986 και αποκαταστάθηκε το 1990. Η συμβολή των εικαστικών τεχνών στην απόκτησή του ήταν καθοριστική, καθώς μέρος του κόστους καλύφθηκε από δημοπρασίες έργων που προσέφεραν καλλιτέχνες και συλλέκτες. O διαρκής εμπλουτισμός των αρχειακών πηγών και η αύξηση των ερευνητών που καθημερινά τις αξιοποιούν συνέβαλε στην καταπόνηση του κτιρίου.

* * *

Συνέντευξη του Διονύση Καψάλη σχετικά με την έκθεση και τη δημοπρασία στον δημοτικό ραδιοφωνικό σταθμό 9,84 (από το 1:51 κ.ε.) :

* * *

Από το στήσιμο της έκθεσης στο μέγαρο Εϋνάρδου (φωτογραφίες: Γιώργος Τσακνιάς).