zougla: Peg o’ My Heart

Αυτό δεν είναι τραγούδι #1105
DJ της ημέρας, ο Γιώργος Θεοχάρης

Ακούγοντας πριν από ένα μήνα τη δυσάρεστη είδηση για τον θάνατο του Sam Shepard (5/11/1943-27/7/2017), η πρώτη μου δουλειά ήταν να βρω στη βιβλιοθήκη μου ό,τι δικό του είχα για να το ξαναδιαβάσω. (Είναι κι αυτό ένα είδος μνημόσυνου που βρίσκω ταιριαστό για όσους πέρασαν τη ζωή τους παλεύοντας με τις λέξεις.)

Ανάμεσα στα άλλα, διάβασα και τα «Χρονικά των Μοτέλ» (Επιλογή, 1986, μετάφραση: Γιάννης Αβραμίδης). Από αυτό το (εξαντλημένο) βιβλίο, αντιγράφω εδώ ολόκληρο το πρώτο κείμενο (στη συνέχεια θα καταλάβετε γιατί):

Στο Ράπιντ Σίτυ, στη Νότια Ντακότα, η μάνα μου μού ’δωσε παγάκια τυλιγμένα σε μαντήλι να βάλω στο στόμα. Έβγαζα δόντια τότε και ο πάγος μούδιαζε τα ούλα μου.

Τη νύχτα κείνη περάσαμε τα Μπάντλαντς. Βρισκόμουν στο πίσω μέρος της Πλύμουθ και κοίταζα τα άστρα. Το τζάμι του αυτοκινήτου πάγωνε το χέρι αν το άγγιζες.

Μέσα στην πεδιάδα σταματήσαμε σ’ ένα μέρος με τεράστιους γύψινους δεινόσαυρους που στέκονταν σε κύκλο. Δεν υπήρχε πόλη. Μονάχα εκείνοι οι δεινόσαυροι και κάτι προβολείς στο έδαφος που έστελναν το φως προς τα πάνω.

Η μάνα μου με κουβάλησε μέσα σε μια καφετιά Στρατιωτική κουβέρτα μουρμουρίζοντας μιαν αργή μελωδία. Νομίζω ήταν το «Κάρφωσε την Καρδιά μου». Το μουρμούριζε πολύ απαλά στον εαυτό της. Θα ’λεγε κανείς πως οι σκέψεις της βρίσκονταν πολύ μακριά.

Περιφερόμασταν αργά, μέσα κι έξω, ανάμεσα στους δεινόσαυρους. Ανάμεσα στα πόδια τους. Κάτω από τις κοιλιές τους. Γύρω από τον Βροντόσαυρο. Κοιτάζοντας πάνω ψηλά τα δόντια του Τυρανόσαυρου Ρεξ. Όλοι είχαν κάτι μικρά μπλε φωτάκια για μάτια.

Δεν υπήρχε κόσμος γύρω. Μονάχα εμείς και οι δεινόσαυροι.

9/1/80

Χόουμστεντ Βάλλεϋ, Καλ.

O Shepard είχε τον τρόπο του να γράφει σελίδες που «βλέπονται» – μέγας εικονοπλάστης. Αλλά αφήνω αυτή την πλευρά του κειμένου κατά μέρος (αυτά τα έχουν πει –και θα τα ξαναπούν– άλλοι, καλύτερα) και έρχομαι στο τραγούδι που σιγοτραγουδούσε η μητέρα του: «Κάρφωσε την Καρδιά μου». Δεν μου έλεγε τίποτα ο τίτλος. Είπα να το ψάξω. (Οι αναζητήσεις άνευ αποχρώντος λόγου έχουν πλάκα ακριβώς γι’ αυτό: πάντα ελπίζει κανείς ότι ο λόγος θα εμφανιστεί στην πορεία.)

Καθώς δεν είχα το πρωτότυπο κείμενο, αναγκάστηκα να πάω ανάποδα: από τα ελληνικά στα αγγλικά. Πόσα «καρφώνω» να υπάρχουν στα αγγλικά; Εχμ, κάμποσα: nail και hammer βασικά, αλλά και jab, peg, impale κ.ά. – χώρια οι μεταφορικές έννοιες και η αργκό. Η πρώτη έρευνα δεν απέδωσε καρπούς: δεν υπάρχει τραγούδι με κάποιο από αυτά τα ρήματα – συν το «my heart» στον τίτλο. (Το σχετικότερο που βρήκα ήταν το «Another nail in my heart» των Squeeze· ωραίο, αλλά εντελώς άσχετο.) Στη συνέχεια αυτοσχεδίασα: ίσως να ήταν «Stab my heart» (λογική σκέψη). Υπάρχει ένα, αλλά είναι του 2015: άκυρο. Ήταν καιρός να βρω το πρωτότυπο κείμενο. Και το βρήκα βέβαια (το Διαδίκτυο να ’ναι καλά). Γράφει ο Shepard: «I think it was “Peg a’ My Heart”». Εδώ είμαστε, σκέφτηκα· το βρήκα! Αμ δε! Τέτοιο τραγούδι δεν υπάρχει. Υπάρχει όμως ένα με τίτλο «Peg ο’ My Heart». Και ταιριάζει, γιατί είναι παλιό, του 1913. Αυτό πρέπει να είναι – και για κάποιο λόγο ο Shepard το έχει γράψει λάθος· άλλωστε, o’ σημαίνει of, ενώ a’ δεν σημαίνει τίποτα (ίσως και να πρόκειται για πραγματικό λάθος: συμβαίνουν αυτά).

Και τι είναι, τέλος πάντων, αυτό το «Peg ο’ My Heart»; (Google it, ρε!) Λαϊκό τραγούδι των Fred Fisher (μουσική) και Alfred Bryan (στίχοι) που ακουγόταν στο μιούζικαλ Ziegfeld Follies του 1913. Οι στίχοι (η δεύτερη στροφή, ενδεικτικά) λένε:

Peg o’ my Heart, I love you
We’ll never part, I love you
Dear little girl, sweet little girl
Sweeter than the Rose of Erin
Are your winning smiles endearin’
Peg o’ my Heart, your glances
With Irish art entrance us
Come, be my own,
Come, make your home
In my heart

Ας το ακούσουμε:

Ναι, αυτό πρέπει να είναι, αλλά σε ποια εκτέλεση; (Αν αξίζει να το κάνεις, αξίζει και να το παρακάνεις, σωστά;) Πίσω στο κείμενο.

Αν ο Shepard μιλάει για τον εαυτό του (και έτσι πρέπει να είναι – και όχι μόνο επειδή η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη), η χρονολόγηση είναι παιχνιδάκι: γεννήθηκε Νοέμβριο του 1943 και στην ιστοριούλα αναφέρει ότι τότε έβγαζε δόντια. Άρα μιλάμε για το 1944-1945. Το πρόβλημα είναι ότι το τραγούδι έχει γνωρίσει δεκάδες εκτελέσεις, οπότε δεν μπορεί κανείς να ξέρει ποια ακριβώς ήταν εκείνη που σιγοτραγουδούσε η μητέρα του, πέρα από το ότι ήταν κάποια πριν από το 1945 – αλλά όχι και πολύ πριν, γιατί η μνήμη του ακροατή επιτυχιών είναι σαν του χρυσόψαρου: δεν διαρκεί περισσότερο από το ίδιο το τραγούδι). Η πιο κοντινή που βρήκα είναι αυτή εδώ:

Εντάξει, δεν έχει μεγάλη σημασία. (Αναστεναγμός…) Για το κλείσιμο, φύλαξα την τελευταία (μέχρι στιγμής) εκτέλεση (καλύτερα: διασκευή, γιατί είναι αγνώριστο – προς το καλύτερο, χα!) από τους Dropkick Murphys (Ιρλανδοί είναι, συνεπώς δικαιούνται να παίξουν ένα «ιρλανδέζικο» τραγούδι με τον τρόπο τους), τους οποίους συνοδεύει εκτάκτως ο Bruce Springsteen (!). Βλέπουμε το σχετικό γιουτουμπάκι από ζωντανή εμφάνιση ανήμερα του Αγίου Πατρικίου το 2011 στη Βοστόνη:

Επιμύθιο: Έλεγα πριν ότι ψάχνοντας κάτι χωρίς λόγο, ο λόγος –ιδανικά– εμφανίζεται στην πορεία. Ισχύει άραγε αυτό και για το αποψινό αυτό_δεν_είναι_τραγούδι; Ασφαλώς! Μέσα από μια απλή αναφορά του Sam Shepard σε ένα τραγούδι, καλύψαμε έναν αιώνα, από το Ziegfeld Follies στον Bruce Springsteen. Όλα είναι ένα!

* * *

Κάθε βράδυ, ένας συνεργάτης ή φίλος του dim/art διαλέγει ένα τραγούδι — ή, μάλλον όχι• αυτό δεν είναι τραγούδι, ή δεν είναι μόνο ένα τραγούδι: είναι μια ιστορία για ένα τραγούδι. Στείλτε μας κι εσείς ένα τραγούδι που δεν είναι τραγούδι στο dimartblog@gmail.com.

* * *