“Dreamworld”, του Robert Sheckley. Ιστορία που θέλει κλειστά μάτια. Φράση-κλειδί κάπου πριν το τέλος: «Ένα όνειρο είναι η συντομότερη ζωή, μια ζωή είναι το συντομότερο όνειρο». Αφιερώνω αυτή την εκπομπή στη μνήμη του Βαγγέλη Βέκιου, φίλου ακριβού, που πέρασε στο επέκεινα στις 17 Μαρτίου, το 2015.
Η εικόνα του εξωφύλλου είναι δημιουργία της εξαιρετικής Lara Zankoul.
Playlist:
1. Morton Feldman – Rothko Chapel
2. Grouper – Being Her Shadow
3. Radiohead – TreeFingers
4. John Luther Adams – The Light that fills The World
5. Laibach – Across the Universe (Lennon)
7. Ravel – Une Barque Sur l’Ocean (orchestrated by Ernesto Halffter) mix with…
8. Sigur Rós – Valtari
9. William Basinski – Disintegration Loops 6
10. Hammock – In the Middle of this Nowhere
11. William Basinski – Disintegration Loops 6
12. Riceboy Sleeps – Atlas song
13. Kyuss – Space Cadet
14. William Basinski – D|P 3
15. Beatles – Sun King delayed x 800 times 16. Beatles – Sun King – original 17. Beatles – Because
Ακούστε την εκπομπή:
Κινούμενη άμμος
Κάθε Κυριακή 21.00-23.00 ζωντανά στον Astra 92,8 (Κύπρος).
Λίγες μέρες αργότερα, στο dim/art.
Μουσική. Κυρίως στις περιοχές του κλασικού ροκ και της αφροαμερικάνικης μπλουζ σκηνής.
Λόγος. Που επιδιώκει να είναι συνεκτικός και ανθρώπινος. Απέναντι όμως σε κάθε είδους διακρίσεις και ρατσισμούς.
Η Κινούμενη Άμμος βαφτίστηκε έτσι κυρίως για να παρέχει την ελευθερία που επιθυμεί ο παραγωγός της, προκειμένου να κινείται σε διαφορετικά επίπεδα και διαθέσεις. Ορκισμένος εχθρός των «κατηγοριοποιήσεων» του τύπου «μουσική για νέους, μουσική για πένθος, για χαρούλες, για το καλοκαίρι, το απόγευμα, το πρωί», ο παραγωγός απλά ακούει αυτά που επιλέγει στο σπίτι του και στο αυτοκίνητό του και ελπίζει το ακροατήριο που τον τιμά να μην έχει πρόβλημα με άλματα που μπορεί να ξεκινούν από μια φυτεία του αμερικάνικου νότου και να καταλήγουν στον Pfitzner. Εμμονές στην εκπομπή, υπάρχουν. Ακούνε στα ονόματα Bob Dylan & Beatles. Επίσης, κατά καιρούς, η Κινούμενη Άμμος γλιστράει στα Μονοπάτια του Γαλαξία. Αυτός ήταν ο τίτλος εκπομπής που έκανε ο παραγωγός «μια φορά κι’ έναν καιρό» στο πρώτο πρόγραμμα της ΕΡΤ και κατά καιρούς επανέρχεται, με σκοτεινές ιστορίες συνοδευμένες από σκοτεινότερες μουσικές.
Αυτό δεν είναι τραγούδι #1442
Dj της ημέρας, η Ειρήνη Βεργοπούλου
Κειτόταν εκεί στο έδαφος, τσαλακωμένο, βρώμικο, ξέμπαρκο. Ένα μεγάλο φύλλο από μπλοκ σημειώσεων, ένα κείμενο στα Αγγλικά, με πράσινο μελάνι γραμμένο, και ημερομηνία (έσκυψα και είδα) 30 Μαΐου του 2015.
Έκανα τη γνώριμη πεζή διαδρομή μου , από το μετρό Μεταξουργείο προς το σπίτι μου. Κάπου εκεί στην διχάλα κοντοστάθηκα, στο τρίγωνο που πέφτουν οι μπάρες, όπου η μεσόκοπη οδός Κωνσταντινουπόλεως έρχεται από νότια και πάει προς δυσμάς. Η Κωνσταντινουπόλεως πάει παράλληλα με τις γραμμές του τρένου για ένα διάστημα, μα αυτές συνεχίζουν προς τα βόρεια ώσπου μπορεί δυνητικά να φτάσει ο επιβάτης Κωνσταντινούπολη — εξ ου και το όνομα της, λέει η παράδοση. Έχει τύχει συχνά να σταθώ στη διχάλα βράδυ, την ώρα που κατεβαίνουν οι τρεμάμενες μπάρες. Δεν τους έχεις και πολύ εμπιστοσύνη έτσι μεθυσμένες που μοιάζουν. Κάτι σε προϊδεάζει εκφοβιστικά, καθώς μέσα από το σκοτάδι ακούς και νιώθεις να έρχονται μεγάλοι όγκοι τρένων, μακροσκελείς Μόμπι Ντικ, σαρωτικοί σαν αίσθηση και σαν ήχος, σαν να βγαίνουν από κάποια απροσδιόριστη μυθολογική μνήμη. Μια φορά, κοντά σε μεσάνυχτα ήταν, περίμενα άπειρα, ατελείωτα λεπτά, ώσπου να περάσει όλος ο συρμός τρένου , του οποίου μέτρησα κάπου τριάντα βαγόνια υπερφορτωμένα, με Κινέζικες, αλλά εκλατινισμένες, εταιρικές επιγραφές επάνω τους.
Έχω αυτό το κουσούρι, να παρατηρώ τι είναι πεσμένο κάτω στο δρόμο, όταν περπατώ. Γενικά είναι κουσούρι να είσαι παρατηρητικός, αλλά το αποδέχεσαι και μαθαίνεις να ζεις (και) με αυτό το ελάττωμα. Κάτω ωστόσο, τα πεσμένα, ριγμένα, παρατημένα, πεταμένα, περιφρονημένα ή ξεχασμένα αυτά ίχνη, λένε πάρα πολλά, και προδοτικά, για τις ζωές των αόρατων, άγνωστών σου περαστικών ανθρώπων.
Έκανα μια παύση στο βηματισμό μου, και έσκυψα για να μπορέσω να διαβάσω τι έλεγε το φύλλο. Λόγω της επαγγελματικής μου ιδιότητας, η πρώτη μου εντύπωση ήταν ότι έμοιαζε με έκθεση αγγλικών, αφού είχε και ημερομηνία επάνω. Μια εργασία ενδεχόμενα, που κάποια μαθήτρια —ήταν σίγουρα γυναικεία τα γράμματα— έγραψε για το φροντιστήριο της ή την καθηγήτρια της. Η δεύτερη εντύπωση ήταν ότι θα μπορούσε να είναι αντιγραφή από άλλο κείμενο , σαν εξάσκηση, για παράδειγμα. Διότι τόσο καλό γραφικό χαρακτήρα είχε: αυτόν που χρησιμοποιούσαμε στο σχολείο για το «καθαρό» γραπτό. Η τρίτη εντύπωση, ότι θα μπορούσε να είναι σελίδα από βιβλίο που ήταν υπό συγγραφή, ή τα λόγια ηθοποιού που τα διαβάζει για κάποιο θεατρικό. Με κέντρισε υπερβολικά, δεν έβγαζα συμπέρασμα, έτσι το φωτογράφισα, και περίμενα μια ήσυχη στιγμή να βρω το χρόνο μου και να το διαβάσω μεγεθυμένο στον υπολογιστή μου.
Όταν ήρθε αυτή η ήσυχη ώρα, διάβασα στην οθόνη μου τα εξής:
«Άλλη μια βδομάδα κυλάει κοντά στη μέση του χρόνου. Κοντύτερα σε ένα έτος ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ. Τι θα κάνεις για τα γενέθλια σου; Για τα δικά μου γενέθλια έχω κλείσει πτήση να πάμε στους καλύτερους φίλους μας, τη Λέσλυ και τον Ίαν, που ζούνε στο Νέλσον. Το Νέλσον είναι στο πάνω κομμάτι του Σάουθ Άιλαντ…»
«Είμαι στη δουλειά, καθώς σου γράφω αυτό το σύντομο γράμμα. Έχει ησυχία στα μαγαζιά σήμερα. Έχω ήδη αγοράσει το στοκ που απαιτείται για τον άλλο μήνα… Σήμερα είναι ωραία καθώς ο ήλιος χτυπάει με τις ακτίνες του το παράθυρο του γραφείου μου. Είχαμε παγετό αυτό το πρωί, μππρρρ…»
Και πιο κάτω περιγράφει στη φίλη της ότι ψάχνει να ανακαλύψει στο ίντερνετ μικρές καλλιτεχνικές ταινίες και πως θέλει επίσης να τις συστήσει κάποιες.
(Ύστερα το κείμενο τελειώνει, κι εγώ δεν βλέπω τη συνέχεια του γράμματος, επειδή φωτογράφησα μόνο τη μια πλευρά.)
Το South Island είναι το ένα από τα μεγάλα νησιά που αποτελούν τη Νέα Ζηλανδία. Μια περιγραφή ανέφελης, εντελώς φυσιολογικής ζωής.
Νέα Ζηλανδία. Ένα φύλλο από ένα γράμμα που μια Νεοζηλανδή έστειλε σε φίλη της, κοντά τέσσερα χρόνια πριν, και βρέθηκε πεταμένο τον Μάρτη του 2019 κάπου στην αθηναϊκή Κωνσταντινουπόλεως — και τέτοιες ημέρες, όπου η φρίκη της επίθεσης στο Christchurch έφερε παντού ένα άσχημο παραμιλητό για αυτήν την πρώην ήρεμη, πλην σεισμών, μακρινή χώρα. Εκδοχές: Να το πέταξε αδιάφορη η παραλήπτης, άραγε, που είχε έρθει ως τουρίστρια εδώ και αποφορτιζόταν από περιττά; Μήπως ήταν μια φιλία που έληξε άσχημα και η παραλήπτης, τουρίστρια τώρα στην Αθήνα, έριχνε τα παλιά γράμματα της φίλης της στα σκουπίδια; Πετάχτηκε κατά λάθος, παρασυρμένο από τον αέρα, ενώ διαβαζόταν δίπλα σε ανοιχτό παράθυρο τρένου; Και πού πήγαινε το τρένο; Και από ποιον διαβαζόταν; Ήταν η ίδια η συντάκτρια τελικά εκείνη που το πέταξε, αφού το βρήκε στη βαλίτσα της, ως άχρηστο ενθύμιο, ένα γράμμα που ίσως δεν εστάλη ποτέ; Και πώς γιόρτασε τελικά τα γενέθλια της; Ποια ταινία είδαν με τον άντρα της; Πότε και γιατί ήρθαν Ελλάδα — ή δεν ήρθαν; Συνεχίστηκε η ανέφελη ζωή τους;
Δεν θα μάθω βέβαια, ποτέ.
Αλλά, όπως τραγούδησε και ο Mick, who wants yesterday’s papers?
Yesterday’s Papers
Who wants yesterday’s papers
Who wants yesterday’s girl
Who wants yesterday’s papers
Nobody in the world
After this time I finally learned
After the pain and hurt
After all this what have I achieved
I’ve realized it’s time to leave
Cause
Who wants yesterday’s papers
Who wants yesterday’s girl
Who wants yesterday’s papers
Nobody in the world
Living a life of constant change
Every day means the turn of a page
Yesterday’s papers are such bad news
Same thing applies to me and you
Who wants yesterday’s papers
Who wants yesterday’s girl
Who wants yesterday’s papers
Nobody in…
* * *
Ένας συνεργάτης ή φίλος του dim/art διαλέγει ένα τραγούδι — ή, μάλλον όχι· αυτό δεν είναι τραγούδι, ή δεν είναι μόνο ένα τραγούδι: είναι μια ιστορία για ένα τραγούδι. Στείλτε μας κι εσείς ένα τραγούδι που δεν είναι τραγούδι στο dimartblog@gmail.com
για να γίνετε ο Dj της ημέρας.
Θυμάμαι ένα χαμόγελο σαν όψη άστρου που φτάνει σε εμάς χρόνια αμέτρητα σβησμένο. Ασήμαντο σε ποιον ανήκει…
Δε με λένε Βαγγέλη, γι’ αυτό πάω στην παρέλαση. Κάθε χρόνο. Μ’ αρέσει πώς σταματάνε τα αυτοκίνητα, βάζουν στη μέση του δρόμου περιπολικά και οι αστυνομικοί πίνουν εκεί τον καφέ τους.
Περιμένω μαζί με τους άλλους να περάσουν τα σχολεία. Όταν ήμουν μικρός υπήρχαν και οι ανάπηροι ήρωες της Εθνικής Αντίστασης. Μα πώς είναι και δεν έχω ούτε ένα φίλο; Στην τρίτη δημοτικού είχε έρθει κάποιο παιδί καινούργιο, δε μπορώ να θυμηθώ καθόλου το όνομα, πάντως είχε κι έναν αδερφό μια τάξη μεγαλύτερο, τον Ηλία. Αχ, πώς τον λέγανε; τέλος πάντων το παιδί αυτό το χτυπούσανε στην αρχή και είχε κάτσει μαζί μου στο ίδιο θρανίο. Κάναμε λίγο παρέα. Το θυμάμαι. Γρήγορα όμως κατάφερε να τον δεχτούν και σταμάτησε μαζί μου.
Καθώς τα τύμπανα πλησιάζουν να πάρουν τη στροφή και όλη η παράταξη να βγει στην ευθεία, να παρελάσει, είναι το αίσθημα μιας γραφικής αντιπροσώπευσης που επιστρατεύεται μέσα μου. Αναθυμάται η ψυχή μου όνειρα —έστω άναρθρα— εμψύχωσης των μικράτων, ενώ τριγύρω το παρόν επαλήθευε ήδη το μέλλον. Και μ’ αρέσει που όλοι, γονείς και παππούδες, ετοιμάζονται για φωτογραφίες. Θα πάρουν την κεφαλή της πομπής από μακριά, σημαιοφόρους και τυμπανιστές και ύστερα τον στοίχο των παιδιών τους. Θα τα δείχνουν ένας στον άλλον καμαρώνοντας το ύφος τους. Ο σημαιοφόρος, καλύτερος μαθητής της τάξης μαζί με τους τυμπανιστές, τους πιο μάγκες. Για τα παιδιά που είναι κοινωνικά όντα απείρως πιο σημαντική επιβράβευση είναι το τύμπανο από τη σημαία.
Δε με λένε Βαγγέλη καθώς προσπαθώ να συναντήσω τα βλέμματα των συγγενών και τα διεγερμένα πρόσωπα που ψάχνουν να δείξουν το δικό τους παιδί στους δικούς τους, ξέρω ότι φαίνομαι αποκρουστικός που είμαι τόσο μόνος, αλλά για μια στιγμή παίζω και εγώ το έργο, για μια στιγμή, πριν το χαμόγελο μουμιοποιηθεί στο πρόσωπο που με κοιτάζει, είμαι και εγώ ένας πατέρας, ένας αγαπημένος θείος, ένας. Αντί κανένας.
Στο σπίτι ο γέρος, μόνος κι αυτός, την πάτησε μαζί μου. Δηλαδή όταν γεννήθηκα άλλαξε η μοίρα του. Από ’κει έζησε τη δική μου μοίρα. Είμαι το σκυλί χωρίς αθωότητα που το τάξανε οι μοίρες να υποκρίνεται το αθώο με τη δειλία του. Σα ζόμπι θα έρθει να σας κάνει χαρές, με μάτια νεκρά θα ανέβει πάνω σας και εσείς θα φύγετε γρήγορα, όπως φεύγετε απ’ τους ζητιάνους και τα υπόλοιπα ζόμπι.
Η μοναξιά. Σου τρέχουν τα μάτια πεινασμένα για άνθρωπο. Θυμάμαι μια ραχιτική αλεπού που σύχναζε στα σκουπίδια του χωριού μας, μαζί με τις γάτες. Είχε ημερωθεί γιατί δεν είχε τρόπο να φεύγει. Όπως ημερώνονται και τα παιδιά στην ασχήμια. Σέρνοντας το βήμα της τραβιόταν λίγο πιο πέρα και μάς κοίταζε που κατεβάζαμε απ’ τ’ αμάξι σακούλες. Το αστείο ήταν πως προσπαθούσε να ζήσει. Σηκώνω τα μάτια και κοιτάζω όλο αυτό το μούσι του γαλανού ουρανού, καθώς γυρίζω σπίτι απ’ την παρέλαση. Τι κωμική αγωνία.
Ο γέρος με τις πιτζάμες κάθεται στη βεράντα. Κάθεται προφίλ. Λέει ασυναρτησίες, του φαίνομαι νέος. Του φαίνεται πως ζω. Αν δεν τον είχα αυτόν τον βραχνά θα φώναζα μια πουτάνα, μέρες που είναι. Κι ας μη με λένε Βαγγέλη.
Πέθανε την περασμένη Τετάρτη 19 Μαρτίου στα 82 του ο συγγραφέας και εικαστικός Πάνος Κουτρουμπούσης.
Ο πεζογράφος, σκιτσογράφος και εικαστικός Πάνος (Πητ) Κουτρουμπούσης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1937. Έζησε πολλά χρόνια στο εξωτερικό, στην Αγγλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1958 ως εκπρόσωπος της λογοτεχνίας beat, με δημοσιεύσεις στο περιοδικό Αθηναϊκά Γράμματα. Υπήρξε προσωπικός φίλος του Γιώργου Μακρή και μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Πάλι. Έργα του: Περίεργες ιστορίες – ταχυδράματα, 1978, Εν αγκαλιά de Κρισγιαούρτι y otros ταχυδράματα y historias περίεργες, 1987, Στον θάλαμο του Μυθογράφφ: μικρο-ιστορίες, 1992, Η ταβέρνα του Ζολά: καινούργιες και μεταχειρισμένες μικρο-ιστορίες, 1997, Το κεντράκι του Ταρζάν και άλλα παραμύθια, 2005, Εικόνες στην άμμο. Ο Μπάροουζ στην Ουάσινγκτον, 2005. Μετάφραση: Roger Zelazny, Επιστροφή στη Γη, Τρίτων, 2000.
«Όσο ζεις και δεν πεθαίνεις, τόσο πιο πολλά μαθαίνεις»
Ο Πάνος Κουτρουμπούσης συζητά με τον —επίσης πολύ πρόσφατα εκλιπόντα— Μιχαήλ Μήτρα, στην εκπομπή του τελευταίου στο Τρίτο Πρόγραμμα, στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Μιλά για τη ζωή και το έργο του και διαβάζει αποσπάσματα από διηγήματά του. Ακούστε την εκπομπή, διάρκειας 50 περίπου λεπτών. Το ηχητικό ντοκουμέντο προέρχεται από τη Φωνοθήκη του Γιώργου Ζεβελάκη.
Μιχαήλ Μήτρας: Για όλους τους συγγραφείς είναι ένα μεγάλο ζήτημα το ζήτημα του προσωπικού τους ύφους. Μήπως αυτό είναι στην ουσία που εσείς αναζητάτε; Πάνος Κουτρουμπούσης: Τελικά βέβαια είναι κι αυτό, ότι επειδή είμαι κάπως ικανοποιημένος από αυτά που βγαίνουν με τις νεφελώδεις θεωρίες μου ας πούμε, λέω «εντάξει, αυτόν τον δρόμο θα ακολουθώ», ας πούμε. Με βολεύει, ας πούμε, ξέρω ‘γω… Μιχαήλ Μήτρας: Εγώ θα σας ονόμαζα πάντως έναν γλωσσικό αλχημιστή. Πάνος Κουτρουμπούσης: Αυτό δεν είναι άσχημο, βέβαια, καλό είναι…
[…]
Μιχαήλ Μήτρας: Τελικά, κύριε Κουτρουμπούση, με τα χρόνια που περνάνε, για σας ο λόγος που γράφετε, που σκιτσάρετε, που σχεδιάζετε, που ζωγραφίζετε, παραμένει ο ίδιος ή αλλάζει με τον καιρό; Πάνος Κουτρουμπούσης: Μάλλον παραμένει ο ίδιος. Αλλά δεν είμαι σίγουρος ποιος είναι αυτός ο λόγος.
Στο Κολωνάκι με τον Άλεν Γκίνσμπεργκ, 1961
Άνθρωποι-νησιά
—του Νικόλα Σεβαστάκη—
Στα μετεμφυλιακά χρόνια, κάτω από τις ραφές της εθνικοφροσύνης και σε απόσταση από την Αριστερά και τους δικούς της πολιτιστικούς κώδικες, φύτρωσαν κάποιοι σαν τον Πάνο Κουτρουμπούση. Έμοιαζαν με τουρίστες που γυρνούσαν με τα σλίπινγκ μπαγκ στα στενά της Πλάκας και, κατά σύμπτωση, πολλοί από αυτούς ερωτεύτηκαν «ξένες κοπέλες» — έγιναν, κατά κάποιο τρόπο, παράξενοι επισκέπτες μιας χώρας που είχε άλλες προτεραιότητες και κυρίως το πάθος της Πολιτικής. Αυτοί δεν ήταν καλλιτέχνες του πολιτικού βίου ούτε όμως και εστέτ απολιτίκ παρά ελευθέριοι και «ανεπρόκοποι» όπως τους έκοβαν με κάποια περιφρόνηση και λίγη ζήλια στις λαϊκές γειτονιές αυτούς τους ακατάτακτους μοντέρνους.
Με μια έννοια, οι τύποι δεν ήταν του σκοταδιού και της νύχτας μα απολύτως μεσημβρινοί. Φιγούρες των καλοκαιριών της Ύδρας και της Πλάκας — μια μέρα εδώ και μιαν άλλη μέρα σε ένα διαμέρισμα στο Παρίσι, καπνίζοντας και πίνοντας απέναντι από κάποιο κλαμένο κορίτσι (αφού οι ίδιοι όλο έφευγαν από κάπου, δημιουργούσαν αναπόφευκτα δράματα). Θέλω να πω, σε αυτό τον τόπο υπήρξαν κι όσοι δεν θέλησαν να γίνουν ήρωες ούτε «μαχητικά» underground αντιήρωες. Διεκδίκησαν απλώς το κάτι, το έλασσον: λίγα γραπτά, κάποιους πίνακες, λίγα ή περισσότερα ταξίδια στα πλαίσια μιας συγκινητικής αγάπης για την ελευθερία και το τεμπέλικο φως.
Δεν ξέρω γιατί όμως εγώ τους συνδέω με κάτι ιλαρό, με μορφές που αράζουν στα σκαλιά μιας πλατείας ατενίζοντας μακριά, στο απέναντι νησί. Άνθρωποι-νησιά που άνθισαν μια συγκεκριμένη εποχή πριν τους αποξεράνουμε στο cult εμείς, των μεταπολιτευτικών γενεών.
Με τη γυναίκα του Kate. Φωτογραφία: Δημήτρης Θεοδωρόπουλος
Όταν θα έρθει η ώρα, μην κάνεις φασαρία καμιά.
Το πολυθόρυβο σπίτι
θα ξεχάσει, μόλις φύγεις, τα βήματά σου
σαν άσχημο όνειρο που λησμονιέται.
Δεν μετράει η αγάπη ούτε αν υπομονετικά
της αφοσιώθηκες.
Ν’ απομακρυνθείς σιωπηλά
με ήπιο τρόπο.
Ανάμεσα στους ένοικους, κάποιος ενηλικιώνεται·
γι’ αυτόν προστάτεψες το οίκημα,
τους τοίχους και τα ψηλά παράθυρα,
εκεί που το διάτρητο φως αρχίζει να μπαίνει
κάθε πρωί.
Αυτή είναι η συνήθεια:
να παραμείνεις δεν ήταν στο συμβόλαιο
κι αναγκαστικά πρέπει να φύγεις
(έτσι ή αλλιώς
δεν σκεπτόσουνα να μείνεις για πολύ καιρό).
[Περιοδικό Η Λέξη, τεύχος 180, Απρίλιος-Ιούνιος 2004]
Στο ερώτημα εάν υπάρχουν εξωγήινοι πολιτισμοί στο σύμπαν επιχείρησαν να δώσουν απάντηση κορυφαίοι επιστήμονες από διάφορα πεδία —αστροφυσικοί, αστρονόμοι, κοινωνιολόγοι, βιολόγοι, ψυχολόγοι, ιστορικοί και άλλοι— που συναντήθηκαν τη Δευτέρα στο Παρίσι, στο μουσείο επιστημών Cite des Sciences et de l’Industrie.
Μεταξύ τους βρέθηκε κι ένας Έλληνας επιστήμονας, ο Νικόλας Πράντζος, διευθυντής ερευνών του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) της Γαλλίας και του Ινστιτούτου Αστροφυσικής του Παρισιού.
Η διεπιστημονική συνάντηση διοργανώθηκε από τον διεθνή μη κερδοσκοπικό επιστημονικό οργανισμό METI International (Messaging Extraterrestrial Intelligence), που είναι αφιερωμένος στην προσπάθεια επικοινωνίας με μια εξωγήινη νοημοσύνη μέσω μετάδοσης ραδιοσημάτων σε άλλα άστρα, με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα έλθει απάντηση.
Το ΜΕΤΙ, που εδρεύει στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ και το ευρωπαϊκό κέντρο του βρίσκεται στη γαλλική πρωτεύουσα, υποστηρίζει επίσης την ανάπτυξη ενός παγκόσμιου δικτύου αστεροσκοπείων για την οπτική αναζήτηση εξωγήινης νοημοσύνης (Search for Extraterrestrial Intelligence-SETI).
«Φαίνεται πως μολονότι οι ραδιοεπικοινωνίες παρέχουν ένα φυσικό μέσο για την αναζήτηση εξωγήινων πολιτισμών με ηλικία μικρότερη από λίγες χιλιετίες, οι αρχαιότεροι πολιτισμοί θα έχουν μάλλον αναπτύξει εκτεταμένα προγράμματα διαστρικού αποικισμού, επειδή αυτός είναι ο μόνος τρόπος να αποκτήσουν αδιάψευστα στοιχεία, είτε υπέρ είτε κατά της ύπαρξης εξωγήινης νοημοσύνης, στη διάρκεια της ζωής τους», όπως εκτιμά ο Ν. Πράντζος, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΜΕΤΙ.
Κάθε δύο χρόνια το METI International, που δημιουργήθηκε το 2015 από τον Αμερικανό αστροβιολόγο Ντάγκλας Βάκοχ, διοργανώνει μια επιστημονική συνάντηση στο Παρίσι στο πλαίσιο των εργαστηρίων του με τίτλο «Τι είναι ζωή; Μια εξωγήινη προοπτική».
Πολλές διαφορετικές απαντήσεις έχουν δοθεί στο λεγόμενο «Παράδοξο του Φέρμι», στο γιατί δηλαδή οι εξωγήινοι είναι…άφαντοι. Μια πιθανότητα είναι ότι παραμένουν σιωπηλοί φοβούμενοι μήπως η επαφή μαζί τους επηρεάσει αρνητικά την ανθρωπότητα. Μια άλλη ότι η νοημοσύνη τους είναι πολύ διαφορετική από τη δική μας, οπότε είναι αδύνατη η επαφή λόγω ασυμβατότητας.
Υπάρχει και η λεγόμενη «υπόθεση του ζωολογικού κήπου», που επίσης εξετάσθηκε στο Παρίσι. «Ίσως οι εξωγήινοι παρακολουθούν τους ανθρώπους στη Γη, όπως εμείς κάνουμε με τα ζώα στο ζωολογικό κήπο. Το θέμα είναι πώς μπορούμε να κάνουμε τους γαλαξιακούς φύλακες να αποκαλύψουν τον εαυτό τους», όπως είπε ο Βάκοχ, ο οποίος είναι και πρόεδρος του ΜΕΡΙ.
Ο ίδιος πρότεινε μια πιο ενεργητική πρωτοβουλία, πέρα από την παθητική αναζήτηση και αναμονή τύπου SETI, που έχει γίνει όλα αυτά τα χρόνια χωρίς αποτέλεσμα. Όπως ανέφερε, «αν πηγαίναμε στο ζωολογικό κήπο και ξαφνικά μια ζέβρα γυρνούσε προς το μέρος μας, μας κοιτούσε στα μάτια και άρχιζε να σχηματίζει μια σειρά από πρώτους αριθμούς με την οπλή της, αυτό θα εγκαθίδρυε μια ριζικά διαφορετική σχέση ανάμεσα σε μας και στη ζέβρα, οπότε θα νιώθαμε υποχρεωμένοι να ανταποκριθούμε. Μπορούμε να κάνουμε το ίδιο με τους εξωγήινους, μεταδίδοντας στα γειτονικά άστρα μια σειρά από ισχυρά, εσκεμμένα και πλούσια από πληροφορίες ραδιοσήματα».
Όμως η Ντανιέλ Μπριό, αστροφυσικός του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, αντέτεινε ως «η εμπειρία του παρελθόντος δείχνει ότι οποιαδήποτε συνάντηση ανάμεσα σε δύο πολιτισμούς είναι επικίνδυνη και για τους δύο. Γνωρίζοντας κάτι τέτοιο, οι πολιτισμένοι εξωγήινοι δεν θα προσπαθήσουν να επικοινωνήσουν μαζί μας».
«Φαίνεται πιθανό πως οι εξωγήινοι έχουν επιβάλει μια «γαλαξιακή καραντίνα», επειδή συνειδητοποιούν ότι θα ήταν πολιτισμικά καταστροφικό για μας το να μάθουμε για την ύπαρξη τους», εκτίμησε ο Ζαν-Πιέρ Ροσπάρ, επίτιμος διευθυντής ερευνών του Εθνικού Ινστιτούτου Αγρονομικών Ερευνών της Γαλλίας. «Δεν υπάρχει λόγος να νομίζουμε ότι οι άνθρωποι έχουν φθάσει το υψηλότερο δυνατό γνωσιακό επίπεδο. Ακόμη υψηλότερα επίπεδα μπορεί να εξελιχθούν στη Γη στο μέλλον και ήδη μπορεί να είναι πραγματικότητα αλλού στο σύμπαν», πρόσθεσε.
Ο αστροφυσικός Ρολάν Λεούκ της γαλλικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας και ο παλαιοντολόγος του γαλλικού Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας εξέφρασαν τον σκεπτικισμό τους κατά πόσο οι άνθρωποι θα έχουν πολλά κοινά με τις εξωγήινες μορφές ζωής. Όπως είπε ο πρώτος, «το περιβάλλον ενός εξωπλανήτη θα επιβάλει τους δικούς του κανόνες, συνεπώς υπάρχει μια τεράστια γκάμα πιθανών μορφολογιών», που θα μπορούσαν να έχουν οι εξωγήινοι. Όπως τόνισε, «έχουμε ένα μόνιμο ανθρωποκεντρισμό στην κατανόηση και περιγραφή της εξωγήινης ζωής».
