zougla: Πολιτισμός: κοστίζει ή συμφέρει;

Τρίτη 28 Απριλίου 2015

Πολιτισμός: κοστίζει ή συμφέρει;

Γαλλία: ο πολιτισμός συμβάλλει επτά φορές περισσότερο στο ΑΕΠ από ό,τι η αυτοκινητοβιομηχανία

Μια έκθεση των υπουργείων Πολιτισμού και Οικονομικών της Γαλλίας στις αρχές του 2014 κατέδειξε ότι ο πολιτισμός δεν είναι αναγκαστικά «βάρος» στον προϋπολογισμό αλλά, αντίθετα, εισφέρει σημαντικά έσοδα και δημιουργεί θέσεις εργασίας. Η έκθεση συντάχθηκε στη διάρκεια της θητείας της Aurélie Filippetti στο υπουργείο Πολιτισμού.

—του Romain Renier / La tribune | Μετάφραση για το dim/art: Κάτια Χαρικιοπούλου—

Η γαλλική κυβέρνηση, βάσει μιας κοινής έκθεσης του υπουργείου Πολιτισμού και του υπουργείου Οικονομικών, διαπιστώνει ότι η εισφορά της βιομηχανίας του πολιτισμού στην οικονομία φτάνει τα 104 δισεκατομμύρια ευρώ, ήτοι, περίπου το 6% της προστιθέμενης αξίας που αποδίδεται στην Γαλλία. Ο πολιτισμός με τα 57,8 δισεκατομμύρια ευρώ προστιθέμενη αξία τον χρόνο, επομένως, συνεισφέρει 7 φορές περισσότερο στο γαλλικό ΑΕΠ από ό,τι η αυτοκινητοβιομηχανία. Το συνολικό κόστος για το κοινωνικό σύνολο φτάνει τα 21,5 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ο πολιτισμός στην Γαλλία, συνεπώς, δείχνει να είναι περιττό έξοδο; Μάλλον το αντίθετο προκύπτει από την τελευταία κοινή έκθεση των υπουργείων Οικονομικών και Πολιτισμού…

Σύμφωνα με αυτήν την έκθεση, λοιπόν, ο πολιτιστικός τομέας συνεισφέρει με 57,8 δισεκατομμύρια ευρώ του ΑΕΠ. (Ως προστιθέμενη αξία.) Το οποίο αντιστοιχεί στο 3,2% του ΑΕΠ, ήτοι, 7 φορές περισσότερο από την προστιθέμενη αξία της αυτοκινητοβιομηχανίας. Ποσοστά που προκύπτουν από τους υπολογισμούς του Ιnsee (Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Οικονομικών μελετών.)

Μία δεύτερη ιδιωτική έκθεση του γραφείου Ernst & Young, που δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο, έρχεται να επιβεβαιώσει ότι τα νούμερα αυτά δεν είναι υπερβολικά. Σύμφωνα με την εκτίμησή τους ο κύκλος εργασιών των βιομηχανιών του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα φτάνει τα 61,4 δισεκατομμύρια ευρώ.

670.000 άμεσες θέσεις εργασίας

Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: ο πολιτισμός συνεισφέρει οικονομικά στην χώρα. Και όχι μόνο σε χρήματα αλλά και σε θέσεις εργασίας. Από μόνες τους οι επιχειρήσεις του πολιτιστικού τομέα απασχολούν περίπου 670.000 εργαζόμενους, πολιτιστικών ή άλλων επαγγελμάτων, αριθμός που αντιστοιχεί στο 2,5% του συνόλου των θέσεων εργασίας της Γαλλίας.

Σε αυτό το νούμερο προστίθενται άλλοι 870.000 επαγγελματίες του πολιτιστικού τομέα που απασχολούνται σε μη πολιτιστικές επιχειρήσεις.

Μία μελέτη που για πρώτη φορά συσχετίζει την οικονομία με τον πολιτισμό

«Ο στόχος μιας τέτοιας μελέτης», εξηγούν οι συνεργάτες της Υπουργού Πολιτισμού κας Aurélie Filippetti, «που συσχετίζει τα δύο Υπουργεία, τα οποία συνήθως δεν εργάζονται από κοινού, ήταν να υπολογίσει ένα είδος “πολιτιστικού ΑΕΠ”. Ο καλύτερος τρόπος, δηλαδή, για να αναγνωριστεί η οικονομική συνεισφορά του πολιτισμού».

Αλλά για να δοθεί μια όσο το δυνατόν ξεκάθαρη εικόνα αυτής της συνεισφοράς του πολιτισμού στην Οικονομία, έπρεπε αρχικά να προσδιορισθούν οι δραστηριότητες που σχετίζονται με αυτόν, κάτι που παραδόξως δεν είχε γίνει ποτέ μέχρι σήμερα σε μία κατεξοχήν χώρα του πολιτισμού. Στηριζόμενη λοιπόν στις μεθόδους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Unesco, η μελέτη λαμβάνει υπόψη την προστιθέμενη αξία που προκύπτει από τον χώρο του ζωντανού θεάματος, της πολιτιστικής κληρονομιάς, των εικαστικών τεχνών, του Τύπου, του βιβλίου, των οπτικοακουστικών Μέσων, της διαφήμισης, της αρχιτεκτονικής, του κινηματογράφου, της βιομηχανίας της εικόνας και του ήχου, καθώς και από φορείς που ρυθμίζουν την πρόσβαση στη γνώση και τον πολιτισμό, όπως για παράδειγμα οι βιβλιοθήκες και τα Αρχεία.

Με κρατική συμμετοχή ύψους 13,9 δισεκατομμυρίων ευρώ επί του συνόλου των 57,8 δισεκατομμυρίων.

Πρόκειται επομένως για έναν ευρύτατο κατάλογο που μας επιτρέπει να μάθουμε τόσο την συνεισφορά όσο και το κόστος του πολιτισμού, καθώς στη μελέτη καταγράφονται επίσης τα σχετικά έξοδα του Κράτους αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η συμμετοχή του Κράτους αντιστοιχεί στα 13,9 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο ενώ η Τοπική Αυτοδιοίκηση συμμετέχει με 7,6 δισεκατομμύρια ευρώ εκ των οποίων ένα μέρος αφορά στις επιχορηγήσεις του Κράτους. Έξοδα τα οποία δικαιολογούνται, σύμφωνα με τους συνεργάτες της Υπουργού, από το ενδιαφέρον που εμφανίζουν οι πολιτιστικές δραστηριότητες για την οικονομία.

«Γίνεται πολλή συζήτηση για την επιβάρυνση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον χώρο του πολιτισμού, όμως το Κράτος εξακολουθεί να αποτελεί τον βασικό συντελεστή», υποστηρίζουν στο Υπουργικό γραφείο.

Ο οπτικοακουστικός τομέας είναι αυτός που χαίρει της μεγαλύτερης υποστήριξης του Κράτους, (5,5 δισεκατομμύρια), κυρίως λόγω των πνευματικών δικαιωμάτων. Οι τομείς με τη μικρότερη οικονομική βοήθεια είναι η βιομηχανία της εικόνας και του ήχου, η αρχιτεκτονική, το βιβλίο, και οι εικαστικές Τέχνες.

Ανάγκη να στηριχθεί η ψηφιοποιήση του πολιτισμού

Η συμμετοχή του πολιτισμού στην προστιθέμενη αξία εμφανίζει ανοδική πορεία από το 1995 έως το 2005, χρονιά κατά την οποία το ποσοστό έφτανε το 3,5%. Έκτοτε σημειώνει μείωση κατά 0,3 μονάδες.

Αυτή η μείωση, εν τω μέσω ψηφιακής μετάβασης, έχει πολλαπλές εξηγήσεις: αιτίες είναι η αύξηση του περιθωρίου κέρδους, η κατάρρευση της αγοράς του δίσκου, η μετακίνηση του αναγνωστικού κοινού, η οικονομική κρίση αλλά και η συγκέντρωση ενός μέρους της προστιθέμενης αξίας από τις ψηφιακές πλατφόρμες (Apple, Google, Amazon…) που μεσολαβούν μεταξύ του δημιουργού και του καταναλωτή.

«Οι πλατφόρμες έχουν την δύναμη να προσελκύσουν μεγάλα διαφημιστικά έσοδα και να επιβάλλουν τους όρους τους στους δημιουργούς», υπογραμμίζει η μελέτη.

«Αυτό μας οδηγεί στο να μελετήσουμε περισσότερο το περιεχόμενο των “προτάσεων για την πολιτιστική πολιτική” που αφορούν στην εξέλιξη των εργαλείων της πολιτιστικής πολιτικής στην εποχή της ψηφιοποίησης», υποστηρίζουν από το γραφείο της Υπουργού.

Η συνολική συμμετοχή του πολιτισμού υπολογίζεται στο 6% της προστιθέμενης αξίας της Γαλλίας

Το στοίχημα γίνεται ακόμα πιο σημαντικό καθώς οι πολιτιστικές δραστηριότητες επιδρούν και στην υπόλοιπη οικονομία με μια συμμετοχή 46,7 δισεκατομμυρίων ευρώ που προέρχονται από παραπλήσιες δραστηριότητες, όπως τα υλικά που χρησιμοποιούνται, τα ενοίκια, το ρεύμα, κλπ. Η συνολική συνεισφορά του πολιτιστικού τομέα στην οικονομία, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των παραπλήσιων δραστηριοτήτων, ανέρχεται επομένως στα 104,5 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τη μελέτη. Πρόκειται δηλαδή για το 5,8% του συνόλου της προστιθέμενης αξίας (δηλαδή του ΑΕΠ).

Η έκθεση επισημαίνει επίσης «έναν θετικό συσχετισμό» ανάμεσα στην δημιουργία μιας πολιτιστικής δραστηριότητας και στην κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη μιας περιοχής.

* * *