zougla: Ο Γκράχαμ Γκρην συναντά την Αφροδίτη στην κουζίνα

Τετάρτη 20 Απριλίου 2016

Ο Γκράχαμ Γκρην συναντά την Αφροδίτη στην κουζίνα

—της Stucano Closer και της Μαργαρίτας Ζαχαριάδου—

Αν ήσασταν Άγγλος και γράφατε ένα βιβλίο μαγειρικής που περιείχε αποκλειστικά αφροδισιακές συνταγές χωρίς καμία μα καμία υποψία πόζας και σοβαρότητας, αλλά κείμενα πληροφοριακά μεν, εξόχως διασκεδαστικά δε, με μια δόση βρετανικού absurd, σε ποιον φίλο και συμπατριώτη σας συγγραφέα θα αναθέτατε την εισαγωγή; Για τον Νόρμαν Ντάγκλας, η επιλογή ήταν σίγουρα εύκολη: τον πρόλογο στο «Venus in the kitchen: or Love’s cookery book» τον έχει γράψει ο μεγάλος Γκράχαμ Γκρην.

Ελάχιστη σημασία έχει που ο ίδιος ο Γκρην μάλλον δεν πατούσε και πολύ σε κουζίνες, εκτός ίσως από τις φορές που ήθελε καμιά φλούδα λεμονιού για τα κοκτέιλ του. Για την ακρίβεια, υπάρχει ένα κοκτέιλ που φέρει και το όνομά του, εκείνο που επινόησε κατά την παραμονή του στο Βιετνάμ, το 1951, γράφοντας τον «Ήσυχο Αμερικάνο». (Για την ιστορία, πρόκειται για τζιν, βερμούτ και creme de cassis. Αυτό το τελευταίο υλικό έχει δημιουργήσει κάθε λογής αντιδράσεις στους «ειδικούς»: από θαυμασμό έως βαθύτατο αποτροπιασμό.) Πράγματι, αν κρίνει κανείς από τα βιβλία του, το αλκοόλ μοιάζει να είχε μεγαλύτερο ρόλο στη ζωή του από ό,τι το φαγητό (χαρακτηριστική είναι, ας πούμε, η ρήση του περί σαμπάνιας: «Αν ψάχνεις για την αλήθεια, η σαμπάνια είναι καλύτερη από ανιχνευτή ψεύδους. Αυτή ενθαρρύνει τον άνθρωπο να γίνει διεξοδικός, ακόμα και παράτολμος, ενώ οι ανιχνευτές ψεύδους δεν είναι παρά μια πρόκληση να πει κανείς ψέματα επιτυχώς»).

Αλλά για να επιστρέψουμε στο βιβλίο και στη μαγειρική: ο Ντάγκλας, πασίγνωστος στη Βρετανία για το μυθιστόρημά του «South wind» (εδώ υπογράφει με το ψευδώνυμο «Pilaf Bey» – καταλαβαίνετε) άρχισε να γράφει το πόνημά του στα τέλη της δεκαετίας του ’20, αλλά δεν το ολοκλήρωσε παρά το 1951, λίγο πριν από τον θάνατό του. Η εισαγωγή του Γκρην γράφτηκε ένα χρόνο αργότερα, για την πρώτη έκδοση. Όχι, ο Γκρην δεν σχολιάζει ως ειδικός τη γαστριμαργική πλευρά των συνταγών με τα παρανοϊκά υλικά (π.χ. μήτρα χοίρου, μυαλά σπουργιτιού κ.ά.). Μιλάει όμως ως στενός φίλος ενός ανθρώπου που διέθετε τόσο χιούμορ, τόση πληθωρικότητα και αισθησιασμό αλλά και τόση συγγραφική δεινότητα ώστε να γράψει ένα μικρό λογοτεχνικό διαμάντι εξ αφορμής των συνταγών. Μιλάει για τη χαρά της ζωής. «Είναι απολύτως ταιριαστό, το τελευταίο βιβλίο του Ντάγκλας να είναι τόσο μη-σοβαρό και τόσο απαλλαγμένο ντροπής όσο αυτή η συλλογή αφροδισιακών συνταγών, κλείνοντας έτσι μια ζωή κατά την οποία απήλαυσε τον έρωτα σε διάφορες μορφές και αγαπήθηκε κι ο ίδιος πιο πολύ από τους περισσότερους», γράφει ο Γκρην.

Μια ακόμα λεπτομέρεια: συμμετοχή στο βιβλιαράκι είχε και ένας ακόμα μεγάλος, ο Ντ.Χ. Λόρενς, η δική του συνεισφορά όμως δεν ήταν κάποιο συνοδευτικό κείμενο αλλά ένα σχέδιο. Ο Λόρενς έσπευσε με πολλή χαρά να φτιάξει κάτι αμέσως μόλις του το ζήτησε ο Ντάγκλας, μόνο που, όταν ο συγγραφέας το αντίκρισε, έσκασε στα γέλια. «Οφείλω να ομολογήσω ότι η εικόνα μιας γυμνής χοντρής που χώνει μια φρατζόλα ψωμί στον φούρνο δεν ταιριάζει και ακριβώς με την ιδέα μου περί της Αφροδίτης στη κουζίνα», σχολιάζει στην εισαγωγή. Παρ’ όλα αυτά, ακριβώς για την πλάκα του πράγματος, αποφάσισε να το συμπεριλάβει. Ο Λόρενς, ωστόσο, προσεβλήθη φρικτά από την αρχική αντίδραση του Ντάγκλας και έκτοτε του έκοψε την καλημέρα.