H ελληνικότητα ήταν ο «δαίμονας» ή ο «άγγελος» για την τέχνη (σας); — απαντά ο Γιώργος Χαρβαλιάς
Ως νέος υπήρξα γενίτσαρος έναντι της «Ελληνικότητας», αρνούμενος —στο όνομα μιας κυρίαρχης γενίκευσης, διαποτισμένος κι από ένα διεθνιστικό μαρξισμό— να αναγνωρίσω διαφορές, διαφοροποιήσεις και την σημασία τους. Όπως λέει —και μου έμαθε— ο Ανδρέας Εμπειρίκος, «και τα μικρά και τα παραμικρά έχουν την ανυπολόγιστον βαρύτητά τους».
Αγαπώ, κυριολεκτικά, τον ποιητή Εγγονόπολουλο, εκτιμώ ακόμα πολλούς καλλιτέχνες που τα κατάφεραν περίφημα, κυρίως ποιητές που σε ένα βαθμό σχετίζονται με το ιδεολόγημα, αλλά εξακολουθώ —τώρα λίγο πιο κομψά πλέον— να διαφωνώ, κυρίως γιατί οι απόψεις για το έργο τους προϋποθέτουν την ιδέα μιας εθνικής περιχαράκωσης και αυτό δεν είναι λύση, ούτε καν για εθνικά μας προβλήματα, ποτέ δεν ήταν, αλλά πολύ περισσότερο σήμερα. Αγαπώ και πιστεύω τον Μπολιβάρ ως ένα Ελληνικό ποίημα.
«Δρούμε τοπικά, σκεφτόμαστε παγκόσμια»
Θυμάμαι ακόμα, στην Πανελλήνια του 1987, μόλις είχα τελειώσει με την Σχολή κι εκθέταμε τα πρώτα έργα μας, είχε περάσει ο Θόδωρος Στάμος, μόλις είχε έρθει από την Αμερική, είχε δει τα έργα μας ως νέων τότε κι είχε πεί: «…αυτοί οι νέοι μας τα κάνουν καλύτερα κι από τους Αμερικάνους, αλλά δεν έχουν κανένα λόγο για να τα κάνουν». Σκληρή κουβέντα για ένα νέο, χωρις αναισθητικό, αλλά είχε δίκιο… Τελικά υπάρχει η Τέχνη, αλλά υπάρχει και Γερμανική Τέχνη, Γαλλική, Ιταλική και πρέπει να υπάρχει και Ελληνική, άσχετα από το κανονιστικό ιδεολόγημα της «Ελληνικότητας»… Να μην πω για την γλώσσα, το σπίτι, τις αγάπες μας —τους έρωτές μας—, το σχολείο ή το στρατόπεδο, τις συγκεντρώσεις, τα τραύματα, τις απώλειες, ή τις μικρές μας νίκες που όρισαν διαδρομές, στάση, πρακτικές, εγγραφές και βιώματα.
Ας έρθουμε στη δουλειά μου και τις απόψεις μου. Για μένα η πραγματικότητα είναι συγκρουσιακή, κάθε συνάντηση μαζί της έχει την σφοδρότητα τροχαίου ατυχήματος και συχνά βγαίνουμε απ’ αυτή όπως από ένα τροχαίο. Η σύγκρουση, το ατύχημα, το τραύμα δεν επιλέγονται, δεν επινοούνται, δεν κατασκευάζονται, συμβαίνουν αναπότρεπτα.
Χωρίς αμφιβολία, η Tέχνη, το Έργο, είναι ένα Σώμα, προϋποθέτει και Τόπο και Χρόνο και εντός αυτών και Λόγο, διαστάσεις απαραίτητες για την έκφραση ενός συλλογικού αισθήματος, για το «πάντρεμα των αισθημάτων με τα πράγματα». Η μεγάλη δυσκολία με μένα είναι ότι δεν μπορώ πια να κάνω πως δεν καταλαβαίνω, δεν μου επιτρέπεται, κι αυτό κάνει τα πράγματα πολύ δυσκολότερα (και με τα τσολιαδάκια και με τα ψυγεία Kelvinator, όμως για να μην υπεκφεύγω, αν έπρεπε κάτι απ τα δύο να διαλέξω, θα έπαιρνα ένα ψυγείο Kelvinator).
* * *
Κάθε εβδομάδα ένας εικαστικός καλλιτέχνης απαντά στο ερώτημα του dim/art «H ελληνικότητα ήταν ο «δαίμονας» ή ο «άγγελος» για την τέχνη (σας);» Επιχειρούμε δι’ αυτής της οδού να επαναφέρουμε ένα ερώτημα για τον νεοελληνικό πολιτισμό που τέθηκε ήδη αρκετές φορές και που αποτέλεσε κεντρικό μάλλον άξονα των αναζητήσεων της γενιάς του ’30 και να δούμε, βάσει των απαντήσεων, εάν έχει νόημα να τίθεται ξανά, με νέους όρους και σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες ή αν έχει ξεπεραστεί οριστικά. Πώς απαντούν «νεότεροι» και «παλαιότεροι» καλλιτέχνες σε μια ερώτηση που βασάνισε μια ολόκληρη γενιά, αυτήν του 1960, αλλά και παγίδευσε τη σύγχρονη ελληνική τέχνη και λογοτεχνία;
Επιμέλεια: Δρ. Δωροθέα Κοντελετζίδου, ιστορικός/θεωρητικός τέχνης.
* * *
Στο «Cafe dim/art» γίνονται διαδικτυακές συναντήσεις σύγχρονων ελλήνων συγγραφέων και λογοτεχνών.
Εδώ άλλες αναρτήσεις από το Cafe dim/art
from dimart http://ift.tt/1MToinu
via IFTTT
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου