zougla: Μερικές Ερωτήσεις για τα Δέντρα

Τρίτη 7 Μαρτίου 2023

Μερικές Ερωτήσεις για τα Δέντρα

Η Νίκη Κωνσταντίνου-Σγουρού και η Μαρία Τοπάλη διαβάζουν βιβλία για παιδιά και τα συζητούν μεταξύ τους — γραπτά. Κάθε Τρίτη!

Μερικές Ερωτήσεις για τα Δέντρα
Κείμενο, εικονογράφηση: Toni Yuly
Μετάφραση: Ευγενία Κολυδά
Εκδόσεις Διόπτρα, 2022

Η Νίκη στη Μαρία:

Θα ήθελα να έχω ένα μικρό τετραδιάκι στην τσέπη μου και μέσα σε αυτό να σημειώνω όλες τις ερωτήσεις που μου έρχονται στο μυαλό. Ερωτήσεις για αυτά που βλέπω γύρω μου, για αυτά που δεν βλέπω αλλά ακούω. Ερωτήσεις που ίσως να χάσουν το νόημά τους αν βρω την επίσημη απάντησή τους, αλλά θέλω να τις επεξεργάζομαι καθώς περπατάω γύρω από τον Λυκαβηττό ή κατεβαίνω προς την Αλεξάνδρας. Είναι συνήθως ερωτήσεις που αφορούν τα δέντρα, τα αγριόχορτα, τα λουλούδια και τα πουλιά. Γιατί φέτος δεν είδα τόσους κοκκινολαίμηδες όσους πέρυσι; Οι τσουκνίδες της πόλης γιατί έχουν πιο μεγάλα φύλλα από αυτές του βουνού; Πόσο χρονών είναι άραγε αυτό το πεύκο;

Το βιβλίο της Toni Yuly είναι ένα τέτοιο τετραδιάκι (με υπέροχα και απαλά σχέδια). Ένα μικρό ποίημα που φτιάχνεται από ερωτήσεις: ερωτήσεις που δεν χρειάζονται γραπτή και τεκμηριωμένη απάντηση, αλλά αποτυπώνουν τη σύνδεση και το νοιάξιμο. Την ανθρώπινη απορία για τον χρόνο που περνάει, για το δέσιμο και την στοργή. Είναι μερικές μόνο ερωτήσεις για τα δέντρα —μερικές σημαίνει ρώτα κι άλλες χίλιες— που έχουν αυτή την υπέροχη διπλή όψη. Αφορούν πλήρως και σχεδόν κυριολεκτικά τα σιωπηλά δέντρα αλλά ταυτόχρονα και τον (μικρό) άνθρωπο που ρωτάει. Το αγαπημένο μου δέντρο με θυμάται;

Η Μαρία στη Νίκη:

Θα το πω προσεχτικά, για να μην ακουστώ φανατική: οι ερωτήσεις είναι το παν. Μια από τις τεράστιες στρεβλώσεις —του πολιτισμού μας; της εκπαίδευσής μας;— είναι να θέτουμε τις απαντήσεις στο επίκεντρο της προσοχής μας. Ενώ οι ερωτήσεις είναι η αναπνοή. Όχι μονάχα για τον προφανή λόγο, ότι δηλαδή όταν ρωτάς είσαι σε εγρήγορση, πνευματική και ψυχική. Ούτε γιατί (αν χρησιμοποιήσουμε μια αρχετυπική μεταφορά) όταν ρωτάς είσαι περίεργη (είσαι μια Οδυσσέας) και κάπου θα οδηγηθείς. Αλλά κυρίως γιατί το να ρωτάς σημαίνει ότι ελπίζεις ότι θα λάβεις απάντηση. Η επιθυμία και η δυνατότητα να ρωτάμε σημαίνει πρώτα από όλα ότι βρισκόμαστε σε επικοινωνία, διαθέτουμε προσδοκία και η ζωή μας παραμένει ένα ανοιχτό παιχνίδι. Είναι κάπως ο ορισμός της αντι-κατάθλιψης. Η ερώτηση είναι η πραγματική αντικατάθλιψη, όχι η χαρά. Η χαρά είναι ένα —ωραίο βέβαια— πυροτέχνημα που αναβοσβήνει. Είναι ένα νόστιμο κέικ. Η ερώτηση όμως είναι η πάντα ανοιχτή δυνατότητα και επιθυμία να αμολύσουμε πυροτεχνήματα και να φτιάξουμε κέικ — να πω η πίστη; Οπότε ναι, το λάτρεψα το βιβλίο που αποτελείται από σκέτες ερωτήσεις, με αφορμή τα δέντρα. Λάτρεψα και τα γιαπωνέζικα σχέδια της δημιουργού. Και το γεγονός ότι αναφέρεται σε κάτι τόσο ταπεινό και κοινόχρηστο όσο τα δέντρα- πόσο σπουδαίο να βλέπεις και να δείχνεις ότι κάθε λίγα βήματα ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με μια τέτοια κιβωτό αγάπης και μαγείας και ονείρου. Μόνο ναι θα πω σε αυτό το βιβλίο. Μεγατόνοι ζωτικής ενέργειας σε συσκευασία σπιρτόκουτου. Ποίηση, δηλαδή, σωστά το επεσήμανες. Το καλό ποίημα πάντα μένει στο τέλος ανοιχτό για να περάσουμε.