zougla: Απαγορεύεται το πτύειν

Πέμπτη 30 Νοεμβρίου 2017

Απαγορεύεται το πτύειν

—Επιμέλεια-Αρχείο: Γιώργος Ζεβελάκης—

Από τις απαγορεύσεις που ήταν κρεμασμένες στα λεωφορεία και τα τραμ διασώθηκε στην ομώνυμη ποιητική συλλογή του Νίκου Εγγονόπουλου η πιο ήπια: ΜΗ ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΔΗΓΟΝ. Τα τελευταία χρόνια προστέθηκε το ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ. Μία άλλη όμως, που έθιγε και το πολιτισμικό μας επίπεδο, εξαφανίστηκε: ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΠΤΥΕΙΝ.

Την πρώτη ανάρτηση το 1932 σχολίασε ο βιρτουόζος χρονογράφος Παύλος Νιρβάνας στην εφημερίδα Πολιτεία, με έναν πρωτότυπο τρόπο. Η στάση του σ’ ένα ζήτημα στοιχειώδους ευπρέπειας ήταν απρόβλεπτη. Όχι μόνον δεν διαφώνησε αλλά χαριτολογώντας πρότεινε «να εισαχθεί το φτύσιμο στη φιλολογία».

nirvanaspaylos_gr

«ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΠΤΥΕΙΝ»

—Παύλος Νιρβάνας—

Σε κάποιαν επαρχιακήν ανταπόκρισι, διαβάζω, μεταξύ άλλων φιλοφρονήσεων: «Διαμαρτυρόμεθα εντόνως και πτύομεν κατά πρόσωπον τους χαλκεύσαντας τοιαύτα αντεθνικά μυθεύματα, οι οποίοι κτλ.»

Όσοι φαντάζονται τώρα ότι το φτύσιμο εισάγεται για πρώτη φορά στον γραπτόν λόγον, ως τρόπον εκφράσεως, έχουν λάθος. Το φτύσιμο πριν λάβη τις τιμές της διατριβής, είχε λάβει τις τιμές της ποιήσεως, που είναι ασυγκρίτως ανώτερες. Ο ονομαστός Αρμένιος ποιητής Τοπανιάν σ’ ένα ποίημά του, όπου ξεχειλίζει η πατριωτική του ψυχή, γράφει: «Αν είσαι μέγας επιστήμων και η επιστήμη σου δεν ωφελεί τίποτε την Αρμενία, να σου φτύσω τα μούτρα, αν είσαι μέγας καλλιτέχνης και η τέχνη σου δεν ωφελεί τίποτε την Αρμενία, να σου φτύσω τα μούτρα, αν είσαι μέγας φιλόσοφος κτλ.» Και εξακολουθεί να φτύνει τα μούτρα όλων των μεγάλων ανδρών, που το μεγαλείο τους είναι άχρηστο για την πατρίδα του. Κι όμως το ποίημα αυτό, που κάθε του στροφή τελειώνει με το ρεφραίν «να σου φτύσω τα μούτρα», είναι ένα από τα ωραιότερα ποιήματα του Αρμένιου ποιητού, και ορισμένως, το ωραιότερο πατριωτικό ποίημα που έχω διαβάσει στη ζωή μου.

Δεν βλέπω, λοιπόν, για πιο λόγο να μην εισαχθεί το φτύσιμο στη φιλολογία. Τώρα, που «απαγορεύεται το πτύειν» στα τραμ, τα λεωφορεία, τους σιδηροδρόμους και τους κινηματογράφους και όπου αλλού έφτυναν, άλλοτε, ελεύθερα οι άνθρωποι, δεν μας μένει παρά να φτύνουμε φιλολογικώς τα μούτρα των ομοίων μας. Είνε το μόνο μέρος, όπoυ δεν έχει αναρτηθή ακόμα η πινακίς: «Απαγορεύεται το πτύειν».

Πολιτεία, Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 1932