zougla: Ο δεκάλογος του συγγραφέα

Ο Αουγκούστο Μοντερόσο γεννήθηκε στην Ονδούρα το 1921. Το 1936 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στη Γουατεμάλα, από την οποία καταγόταν ο πατέρας του. Εκεί δημοσίευσε τα πρώτα του διηγήματα. Το 1944 συνελήφθη από το καθεστώς του Jorge Ubico για την αντιδικτατορική του δράση και εξορίστηκε στο Μεξικό. Έζησε μερικά χρόνια στη Βολιβία και στη Χιλή, ως διπλωματικός εκπρόσωπος της επαναστατικής κυβέρνησης που ανέτρεψε τον Ubico, και το 1956 εγκαταστάθηκε οριστικά στο Μεξικό και αφοσιώθηκε στη συγγραφή. Πέθανε το 2003.Ο Κάρλος Φουέντες, με αφορμή τη συλλογή διηγημάτων του Μοντερόσο Το μαύρο πρόβατο και άλλες ιστορίες, έγραψε: «Φανταστείτε τα φανταστικά όντα του Μπόρχες να πίνουν τσάι με την Αλίκη. Φανταστείτε τον Τζόναθαν Σουίφτ και τον Τζέιμς Θέρμπερ να ανταλλάσσουν σημειώσεις. Φανταστείτε έναν βάτραχο από την επαρχία Καλαβέρας, ο οποίος έχει διαβάσει στα σοβαρά τον Μαρκ Τουέιν. Αυτός είναι ο Μοντερόσο».

Ο Παναγιώτης Πούτος μεταφράζει τον «Δεκάλογο του συγγραφέα» του Αουγκούστο Μοντερόσο για το dim/art και τη στήλη «Οίνος φιλολόγους ποιεί».

Αουγκούστο Μοντερόσο και Χούλιο Κορτάσαρ

* * *

Ο δεκάλογος του συγγραφέα

—Αουγκούστο Μοντερόσο—Μετάφραση: Παναγιώτης Πούτος

Πρώτο.

Όταν έχεις κάτι να πεις, πες το· όταν δεν έχεις, κάνε το ίδιο. Γράφε συνέχεια.

Δεύτερο.

Μην γράφεις ποτέ για τους σύγχρονούς σου και σε καμία περίπτωση, όπως κάνουν τόσοι πολλοί, για τους προγόνους σου. Κάνε το για τις επόμενες γενιές, στις οποίες χωρίς αμφιβολία θα είσαι διάσημος, καθώς είναι γνωστό ότι οι μεταγενέστεροι πάντα αποδίδουν δικαιοσύνη.

Τρίτο.

Σε καμία περίπτωση μην ξεχνάς την περίφημη ρήση: «Στη λογοτεχνία δεν έχει γραφτεί τίποτα».

Τέταρτο.

Αυτό που μπορείς να πεις με εκατό λέξεις πες το με εκατό λέξεις· αυτό που μπορείς με μία, πες το με μία. Ποτέ μην καταφεύγεις στη μέση οδό· έτσι, ποτέ δεν θα γράψεις τίποτα με πενήντα λέξεις.

Πέμπτο.

Αν και μπορεί να μην φαίνεται, το να γράφεις είναι μια τέχνη· το να είσαι συγγραφέας σημαίνει να είσαι ένας αρτίστας, όπως ο ακροβάτης ή όπως ο κατ’ εξοχήν μαχητής, δηλαδή αυτός που παλεύει με τη γλώσσα· για αυτή τη μάχη να εξασκείσαι μέρα και νύχτα.

Έκτο.

Εκμεταλλεύσου όλα τα μειονεκτήματα, όπως η αϋπνία, η φυλακή ή η φτώχεια· η πρώτη έκανε τον Μποντλέρ, η δεύτερη τον Πελίκο και η τρίτη όλους τους φίλους σου συγγραφείς· απόφυγε λοιπόν το να κοιμάσαι όπως ο Όμηρος, την ήρεμη ζωή ενός Βύρωνα ή το να κερδίζεις τόσα πολλά όπως ο Μπλουά.

Έβδομο.

Μην κυνηγάς την επιτυχία. Η επιτυχία κατάστρεψε τον Θερβάντες, που μέχρι τον Δον Κιχώτη ήταν τόσο καλός μυθιστοριογράφος. Αν και η επιτυχία είναι πάντα αναπόφευκτη, δοκίμασε μια γερή αποτυχία πού και πού προκειμένου να στενοχωριούνται οι φίλοι σου.

Όγδοο.

Δημιούργησε ένα ευφυές κοινό, το οποίο μπορείς να εξασφαλίσεις περισσότερο ανάμεσα στους πλούσιους και τους ισχυρούς. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα σου λείψουν ούτε η κατανόηση ούτε η ενθάρρυνση, που προέρχονται από αυτές τις δύο μόνο πηγές.

Ένατο.

Πίστευε σε εσένα, αλλά όχι πολύ· αμφίβαλλε για τον εαυτό σου, αλλά όχι πολύ. Όταν νιώθεις αμφιβολία, πίστευε· όταν πιστεύεις, αμφίβαλλε. Σε αυτό εντοπίζεται η μοναδική αληθινή σοφία που μπορεί να συνοδεύει ένα συγγραφέα.

Δέκατο.

Προσπάθησε να λες τα πράγματα με τρόπο που ο αναγνώστης να νιώθει πάντα ότι κατά βάθος είναι το ίδιο ή περισσότερο ευφυής από εσένα. Μερικές φορές φρόντισε ώστε να είναι πραγματικά έτσι· όμως, για να το πετύχεις αυτό, πρέπει να είσαι πιο ευφυής από τον αναγνώστη.

Εντέκατο.

Μην ξεχνάς τα συναισθήματα των αναγνωστών. Γενικά είναι το καλύτερο που διαθέτουν· δεν είναι όπως εσύ, που τα στερείσαι, αφού διαφορετικά δεν θα προσπαθούσες να μπεις σε αυτή τη δουλειά.

Δωδέκατο.

Πάλι ο αναγνώστης. Όσο καλύτερα γράφεις, θα έχεις περισσότερους αναγνώστες· όσο τους δίνεις έργα κάθε φορά πιο εκλεπτυσμένα, τα δημιουργήματά σου θα αρέσουν σε έναν μεγαλύτερο κάθε φορά αριθμό ανθρώπων· αν γράφεις για τη μάζα, ποτέ δεν θα γίνεις διάσημος και κανείς δεν θα προσπαθήσει να σου αγγίξει το σακάκι στο δρόμο ούτε θα σε δείξει με το δάχτυλο στο σουπερμάρκετ.

Ο γράφων δίνει τη δυνατότητα στον συγγραφέα να αποκλείσει δύο από αυτές τις δηλώσεις και να μείνει με τις υπόλοιπες δέκα.