Ο θείος Στέφανος

Πέθανε σήμερα ο Στέφανος Στεφάνου

—της Όλγας Σελλά—

«Γεννήθηκα σε μια οικογένεια με ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά, αν λάβουμε υπόψη ότι μιλούμε για ένα παραμεθόριο χωριό, το Σουφλί, αρκετά μεγάλο ώστε να θεωρείται επαρχιακό κέντρο, με εγχρήματη οικονομία που στηριζόταν κυρίως την παραγωγή κουκουλιών (μεταξοπαραγωγή). Ήταν η οικογένεια του παππού μου παπα-Γιάννη Ψαρρά από τη μάνα μου, στην οποία ήταν ενσωματωμένη η δική μας τετραμελής οικογένεια του Δημητρό Στεφάνου. Ο  Δημητρός ήταν πρόσφυγας από την Ανδριανούπολη. Ένα από τα χαρακτηριστικά που ανέφερα είναι ότι η οικογένεια αυτή διάβαζε πολύ, τηρουμένων βέβαια των αναλογιών που αφορούν τον συγκεκριμένο τόπο και χρόνο».

Είναι η πρώτη παράγραφος ενός πολυσέλιδου βιβλίου που κατάφερε να χωρέσει τις εμπειρίες και τις περιπέτειες αρκετών χρόνων από τον 20ό αιώνα, αρκετών ανθρώπων, πολλών ανατροπών και πολλών ονείρων. Είναι η πρώτη παράγραφος του βιβλίου του Στέφανου Στεφάνου, του «πατριάρχη» των Ελλήνων διορθωτών και επιμελητών. Ο Στέφανος Στεφάνου, ο θείος Στέφανος όλων μας —αν και δανειστήκαμε την έκφραση από μια παλιά παρέα της γενιάς των Λαμπράκηδων—, έφυγε από τη ζωή το απόγευμα της Πρωτοχρονιάς, σε ηλικία 90 χρόνων. Ήρεμα, στο σπίτι του, από ανακοπή. Αλλά πρόλαβε  να ζήσει πολλά, να δώσει πολλά, να αφήσει πολλά. Και ευτυχώς πρόλαβε ν’ αφήσει κι ένα δικό του βιβλίο —αυτός που διόρθωσε και επιμελήθηκε χιλιάδες βιβλία άλλων— στις σελίδες του οποίου μπορούμε να περπατήσουμε, μέσα από τη χειμαρρώδη του αφήγηση, σε όλες τις διαδρομές που έκανε ο Στέφανος Στεφάνου, ξεκινώντας από το Σουφλί και ακολουθώντας ασταμάτητα τις πορείες, τις απογοητεύσεις, τα όνειρα και τα πάθη της ελληνικής Αριστεράς: Ένας απ’ τους πολλούς της ελληνικής Αριστεράς 1941-1971 (εκδ. Θεμέλιο).

Για να πω την αλήθεια δεν το έχω διαβάσει ακόμα ολόκληρο. Γιατί είχα την ευτυχία να έχω ακούσει πολλά απ’ όσα περιέχουν οι σελίδες του από τις προφορικές αφηγήσεις του Στέφανου, εδώ και 30 τόσα χρόνια που γνωριστήκαμε. Μας συνέδεσε η κόρη του, η Κατερίνα Στεφάνου, από τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Μας συνέδεσαν, τότε, κοινά όνειρα, κοινοί φίλοι, κοινές αγωνίες. Και ήταν πολλές οι ευκαιρίες για να αφηγηθεί τις εμπειρίες του, χωρίς ποτέ να φωτίζει το «εγώ» του. Κυριαρχούσε πάντα η συλλογικότητα. Είναι φανερό, άλλωστε και από τον τίτλο του βιβλίου… Μέσα από αυτές τις αφηγήσεις έμαθα πολλά για πολλά κρίσιμες φάσεις της ελληνικής Αριστεράς, για πολλούς από τους πρωταγωνιστές της. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είχα την ευκαιρία και την τύχη να δοκιμάσω τα φαγητά που έφτιαχνε ο  Στέφανος, να τον δω να χορεύει, να τον ακούσω να τραγουδάει, να τον ρωτήσω πολλές φορές μια απορία στις πρώτες μου απόπειρες ως διορθώτριας, να με διαφωτίσει για το πότε φυτεύουμε ή κλαδεύουμε… Είχαν όλα την ίδια σημασία για τον Στέφανο Στεφάνου, αφοσιωνόταν και παθιαζόταν για όλα με την ίδια ένταση, αφού όλα ήταν μέρος της ζωής, όλα ήταν έργα των ανθρώπων. Και κυρίως, όλα αυτά έφερναν τους ανθρώπους σ’ επαφή, τους αντάμωναν, τους έδιναν αφορμή για συζήτηση.

Για όσους δεν τον γνώρισαν παραθέτω το βιογραφικό του, έτσι όπως δημοσιεύεται στο αυτί τού αποκλειστικά δικού του βιβλίου: «Ο Στέφανος Δ. Στεφάνου γεννήθηκε στο Σουφλί το 1926, όπου τελείωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Στρατεύθηκε στο αριστερό κίνημα από την εφηβεία του, το 1941. Υπήρξε γραμματέας της ΟΚΝΕ και της ΕΠΟΝ του γυμνασίου στο Σουφλί, αντάρτης του 81 Συντάγματος του ΕΛΑΣ στα βουνά του  Έβρου και περιφερειακό στέλεχος της ΕΠΟΝ. Το 1946 καταδικάστηκε με το Γ΄ Ψήφισμα και εξέτισε τετράχρονη φυλάκιση στην Κεφαλονιά και στη Γυάρο. Στη συνέχεια εκτοπίστηκε στον Άη  Στράτη ως το 1960 και στην Αθήνα ως το καλοκαίρι του 1962. Την περίοδο αυτή και ως το απριλιανό πραξικόπημα διετέλεσε μέλος των κεντρικών οργάνων της Ν. ΕΔΑ και της Νεολαίας Λαμπράκη, και από το 1962 μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της ΕΔΑ και υποψήφιος βουλευτής της στιςεκλογές του 1961, 1963 και 1964. Η χούντα τον συνέλαβε την 21η Απριλίου και τον κράτησε στα στρατόπεδα της Γυάρου και της Λέρου ως το 1971. Επαγγελματικά, σαράντα χρόνια τώρα, υπηρετεί το βιβλίο και την εκδοτική παραγωγή, είτε ως συντάκτης-διορθωτής εφημερίδων και περιοδικών, αλλά κυρίως ως επιμελητής σειράς επιστημονικών εκδόσεων».

Η αφιέρωση που υπάρχει στο βιβλίο είναι η εξής: «Του Δήμου, της Παγώνας, του Γιάννη- όσων λείπουν, όσων μένουν, θυμούνται και προσδοκούν». Ο Στέφανος Στεφάνου έζησε αρκετά χρόνια μετά το θάνατο του φίλου του Δήμου Μαυρομάτη, της γυναίκας του Παγώνας Παπατσαρούχα, του αδελφού του Γιάννη Στεφάνου. Τους  θυμόταν πάντα, θυμόταν τα πάντα. Ολα όσα έζησε, όλους όσους συνάντησε και συναναστράφηκε, όλα όσα ονειρεύτηκε, όλα εκείνα που τον ενέπνευσαν. Δεν μας έλεγε μόνο πότε χρησιμοποιούμε τη γενική κλήση ή πώς συντάσσεται το ρήμα τάδε…  Μας μιλούσε πάντα για τις εμπειρίες του στην Αριστερά, με πάθος αλλά χωρίς εμπάθειες. Και τις πίκρες του τις έκρυβε μ’ εκείνη την περηφάνια που κουβαλούσε μάλλον από το Σουφλί. Και το Σουφλί το κουβαλούσε πάντα μαζί του. Ποτέ άλλωστε δεν πήρε από εκεί τα εκλογικά του δικαιώματα…

Καλό ταξίδι Στέφανε Στεφάνου. Σ’ ευχαριστώ. Σ’ ευχαριστούμε όλοι. Σ’ ευχαριστούμε για όλα…

Η κηδεία του θα γίνει τη Δευτέρα 4 Ιανουαρίου, στη 1 παρά τέταρτο το μεσημέρι από το Νεκροταφείο Ζωγράφου.

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Βιβλίο

from dimart http://ift.tt/1NZJkz7
via IFTTT