zougla: Eθνικισμός στα γήπεδα

Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2015

Eθνικισμός στα γήπεδα

Η κόντρα Σέρβων και Κροατών

—του Παναγιώτη Πούτου—

Μετά τον αγώνα Ντιναμό Ζάγκρεμπ – Ολυμπιακός προκλήθηκε ένταση όταν ο Λούκα Μιλιβόγεβιτς, ο σέρβος παίχτης τού Ολυμπιακού, μπήκε στη μικτή ζώνη φορώντας καπέλο του Ερυθρού Αστέρα. Ο υπεύθυνος ασφαλείας της Ντιναμό, Κρέσιμιρ Άντολιτς, τού ζήτησε να βγάλει το καπέλο και του είπε ότι δεν παίζει για τον Ερυθρό Αστέρα και πως αυτό που κάνει είναι προβοκάτσια. Ο Μιλιβόγεβιτς απάντησε ότι είναι οπαδός του Ερυθρού Αστέρα. Τη σκηνή παρακολούθησαν μέλη της αποστολής της UEFA, ενώ οι υπεύθυνοι ασφάλειας φωτογράφισαν τον Μιλιβόγεβιτς για να τον καταγγείλουν στην UEFA.

Σε ποια γλώσσα έγινε ο διάλογος ανάμεσα στον Άντολιτς και τον Μιλιβόγεβιτς; Πριν από 25 χρόνια θα λέγαμε «σερβοκροατικά», αφού Βόσνιοι, Σέρβοι, Μαυροβούνιοι και Κροάτες μιλούσαν την ίδια γλώσσα, η οποία ήταν η επίσημη γλώσσα τής Γιουγκοσλαβίας και τόνιζε την εθνική της ενότητα. Σήμερα όμως όλοι οι προαναφερθέντες λαοί μιλούν τις δικές τους εθνικές γλώσσες, βοσνιακά, σέρβικα, μαυροβουνιακά και κροατικά. Παρά την Βαβέλ που οδήγησε στη διαίρεση της σερβοκροατικής, ωστόσο ένας Σέρβος κι ένας Κροάτης χτες συνεννοήθηκαν μια χαρά. Είναι φανερό πως πρόκειται για αμοιβαία κατανοητές γλώσσες των οποίων η διαφοροποίηση είναι τα τελευταία χρόνια πολιτική επιλογή (όπως πολιτική επιλογή ήταν η δημιουργία της σερβοκροατικής γλώσσας).

Είναι λοιπόν έγκλημα να φοράς το καπέλο κάποιας ομάδας; Στην Κροατία, ναι, αν το καπέλο είναι του Ερυθρού Αστέρα και εσύ είσαι Σέρβος. Ακόμα χειρότερα αν αυτό συμβεί μέσα στο Maksimir, την έδρα της Ντιναμό, ένα γήπεδο που έχει γίνει σημείο αναφοράς για τον κροατικό και τον σερβικό εθνικισμό.

Πριν από είκοσι πέντε χρόνια, στις 13 Μαΐου 1990, στο ίδιο γήπεδο διεξαγόταν ο αγώνας ανάμεσα στην Ντιναμό και τον Ερυθρό Αστέρα. Μία εβδομάδα νωρίτερα, στις πρώτες ελεύθερες βουλευτικές εκλογές στην Κροατία, είχε νικήσει το κόμμα του Τούντζμαν, ο οποίος ζητούσε την ανεξαρτησία της χώρας από τη Γιουγκοσλαβία. Οι φανατικοί οπαδοί των δύο ομάδων συγκρούστηκαν μεταξύ τους τόσο πριν το παιχνίδι στους δρόμους του Ζάγκρεμπ, όσο και μέσα στο γήπεδο με εθνικιστικά συνθήματα. Ηγετική μορφή ανάμεσα στους σέρβους Delije ήταν ο Αρκάν. Μέσα στο γήπεδο κάποιος παίχτης της Ντιναμό επιτέθηκε σε γιουγκοσλάβο αστυνομικό ο οποίος κυνηγούσε έναν κροάτη φίλαθλο: ήταν ο Ζβόνιμιρ Μπόμπαν. Για αυτή του την ενέργεια τιμωρήθηκε με αποκλεισμό έξι μηνών. Το παιχνίδι έμελλε να θεωρηθεί η αρχή του αγώνα της κροατικής ανεξαρτησίας και ο Μπόμπαν ήρωας του κροατικού έθνους.

Τα επεισόδια δεν θα σταματούσαν εκεί. Την ίδια χρονιά, στις 19 Αυγούστου, η ομάδα μπάσκετ της Γιουγκοσλαβίας κέρδισε το παγκόσμιο πρωτάθλημα νικώντας τη Σοβιετική Ένωση στο Μπουένος Άιρες. Ένας κροάτης οπαδός πλησίασε τους παίχτες για να πανηγυρίσει κρατώντας την κροατική σημαία. Ο Βλάντε Ντίβατς την πήρε από τα χέρια του και την πέταξε. Το περιστατικό ήταν αρκετό για να τον μισήσουν οι κροάτες εθνικιστές και να τον αποθεώσουν οι Σέρβοι. Επιπλέον, θα χάλαγε η φιλία του με τον κροάτη συμπαίχτη του στην εθνική, Ντράζεν Πέτροβιτς.

Η ένταση ανάμεσα στα έθνη της Γιουγκοσλαβίας οδήγησε στον πόλεμο που θα τελείωνε το 1995, είκοσι χρόνια πριν. Ακόμα όμως συνεχίζονται οι δίκες για εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία και ακόμα είναι έντονο το μίσος και από τις δύο πλευρές.

To 2003 στον τελικό του πανευρωπαϊκού πρωταθλήματος πόλο η Σερβία κέρδισε την Κροατία στο Kranj της Σλοβενίας. Οι κροάτες οπαδοί έκαναν επεισόδια και η σλοβενική αστυνομία συνέλαβε 13. Τα επεισόδια ακολουθήθηκαν από επίθεση στην πρεσβεία της Κροατίας στο Βελιγράδι από διαδηλωτές που έσπασαν τζάμια και αντικατέστησαν την κροατική σημαία με τη σερβική.

To 2004 η Κροατία εμπόδισε τον παίχτη της Παρτιζάν Βελιγραδίου Μίλαν Γκούροβιτς να μπει στη χώρα προκειμένου να παίξει στον αγώνα με την Τσιμπόνα Ζάγκρεμπ. Ο λόγος ήταν ότι κάνει τατουάζ στο μπράτσο του το πρόσωπο του Ντράζα Μιχαΐλοβιτς, αρχηγού των Τσέτνικ, ινδάλματος των ακραίων εθνικιστών στη Σερβία. Σε απάντηση στην ενέργεια της κροατικής κυβέρνησης σέρβοι χάκερ ανέβασαν στην ιστοσελίδα της κροάτισσας αθλήτριας του σκι Γιάνιτσα Κόστελιτς τη φωτογραφία του Μιχαΐλοβιτς με τη λεζάντα «Αν όχι στο γήπεδο, τότε στο διαδίκτυο».

Το 2007 η κόντρα μεταφέρθηκε στην Αυστραλία, όπου ζουν αρκετοί μετανάστες και από τις δύο χώρες.Στο αυστραλιανό Open συγκρούστηκαν έξω από την Rod Laver Arena, ενώ δύο μήνες μετά η κόντρα συνεχίστηκε όταν οι δύο χώρες συναντήθηκαν στον ημιτελικό του παγκοσμίου πρωταθλήματος πόλο στη Μελβούρνη.

Παρακολουθήστε: Once brothers, το ντοκιμαντέρ του ESPN για τον Βλάντε Ντίβατς και τον Ντράζεν Πέτροβιτς, δύο συμπαίκτες και φίλους που τους χώρισε η διάλυση της χώρας τους.