Το λιοντάρι της Αμφίπολης

Ανασκαφές Αμφίπολης 1983

Αρχαιολόγος Δημήτριος Λαζαρίδης

Εκπομπή του Α΄ Προγράμματος του Ελληνικού Ραδιοφώνου το 1983, Τότε και Σήμερα. Τα Μουσεία και οι Αρχαιολογικοί Χώροι μέσα από το μάτι του τώρα για την ιστορία των ανασκαφών στην Αμφίπολη.Παρουσιάζουν οι δημοσιογράφοι Μιχάλης Κυριακίδης και Ελένη Αποστολοπούλου. Συμμετέχουν αρχαιολόγοι, φύλακες εργάτες των ανασκαφών και δημότες. Το ηχητικό αρχείο προέρχεται από τη «Φωνοθήκη» του Γιώργου Ζεβελάκη.

Ακολουθεί απομαγνητοφωμένο το κείμενο, σε επιμέλεια Απόστολου Δόλγερα:

Μιχάλης Κυριακίδης: Εκατό χιλιόμετρα από την Θεσσαλονίκη προς την Καβάλα, δίπλα στον Εθνικό δρόμο, κοντά στην γέφυρα του Στρυμόνα, οι ταξιδιώτες βλέπουν ένα τεράστιο μνημείο, το γνωστό λιοντάρι της Αμφίπολης. Εδώ βρισκόμαστε μαζί με τους ξεναγούς μας και αυτή την στιγμή ο αρχαιολόγος Βασίλης Πούλιος θα μας πει περισσότερα για το μνημείο αυτό.

Βασίλης Πούλιος: Ναι, το λιοντάρι της Αμφίπολης  είναι ένα επιτάφιο μνημείο, αποδίδεται στον ναύαρχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου τον Λαομέδοντα και κτίστηκε στο τέλος του 4^ου αιώνα πχ. Αυτή η θέση που βρίσκεται το λιοντάρι είναι όπου βρέθηκε το 1912-13 στις πολεμικές επιχειρήσεις που γινόταν τότε εδώ στην περιοχή. Ανοίγοντας ορύγματα βρέθηκαν κομμάτια από το λιοντάρι και από το βάθρο του.  Έχει περίπου ύψος 4 μέτρα.

Μιχάλης Κυριακίδης : Βρισκόμαστε στην Αμφίπολη, το σημερινό χωριό, αλλά και την πολύ Αρχαία Πόλη. Μιλάμε με τον πρόεδρο της Κοινότητας της Αμφίπολης τον κύριο Μιχάλη Ναθαναηλίδη.

Μιχάλης Ναθαναηλίδης:  Το χωριό μας βρίσκεται σε μια γραφική τοποθεσία η οποία είναι μεταξύ του Νομού Καβάλας και του Νομού Σερρών στα σύνορα περίπου κοντά στις εκβολές και στην αριστερή παρυφή του ποταμού Στρυμώνα, είναι δε  από γεωφυσική πλευρά κόμβος οδικής αρτηρίας που ενώνει τον κόλπο, τον Στρυμωνικό, με ενδότερα του Νομού Σερρών. Οι κάτοικοί της είναι ως επί το πλείστον αγρότες και κτηνοτρόφοι, οι αγρότες καταγίνονται με την αγροτική απασχόληση, με σιτηρά, διάφορα άλλα, τεύτλα, ντομάτα και άλλα προϊόντα, οι κτηνοτρόφοι με τα πρόβατα και τα γίδια.

Μιχάλης Κυριακίδης: Πόσους  κάτοικους έχει;

Μιχάλης Ναθαναηλίδης: Οι κάτοικοί μας είναι γύρω από τις  500 ψυχές.

Στέργιος Μπαρμπούτης: Μπαρμπούτης  Στέργιος του Σταματίου και της Γερακινής

Μιχάλης Κυριακίδης: Μπάρμπα Στέργιο απ’ ότι άκουσα έχεις γεννηθεί εδώ πέρα στην Αμφίπολη,  ότι είσαι εδώ  γέννημα και θρέμμα της Αμφίπολης, θα λέγαμε  εκείνα τα χρόνια   που γεννήθηκες εσύ και τα παλιά χρόνια, απ’ ότι θυμάσαι. τι  ξέρατε από τα αρχαία χρόνια, ξέρατε τίποτα;

Στέργιος Μπαρμπούτης:  Από πατροπαράδοση δεν μπορώ να καθορίσω εποχές, παρά αγώνες. Ξέραμε ότι η Αμφίπολις ήκμαζε με πλούτη με δόξα και με γεγονότα. Είχε το χρυσωρυχείο του Παγγαίου. Κατείχε το ναυπηγείο στις εκβολές του Στρυμώνος, του Στρυμωνικού κόλπου και πολλά άλλα και για όλα αυτά έγινε ζηλευτή από τα πέριξ Βασιλίδια. τότες λοιπόν, και κατ’ αρχάς, η πρώτη κατοχή ήταν του στρατηγού Κλέωνος από τους Αθηναίους, μετά από πάροδο ζήλεψαν αυτό και επετέθησαν οι Σπαρτιάτες, με τον στρατηγό Βρασίδα, όπου υπέκυψαν οι Αθηναίοι κι έμεινε ο Βρασίδας μέχρι την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μετά ο Μέγας Αλέξανδρος ίδρυσε το μεγάλο  μακεδονικό κράτος. Ένωσε όλα τα βασιλίδια και  ξεκίνησε από την Πέλλα, λοιπόν δια του Στρυμωνικού κόλπου, έφυγε πέρα στην Ανατολή.

Ελένη Αποστολοπούλου:  Μιλάμε με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Κρήτης και επίτιμο Γενικό Επιθεωρητή Αρχαιοτήτων της Ελλάδας, τον κύριο Δημήτρη Λαζαρίδη. Κύριε Λαζαρίδη θέλουμε να μας δώσετε ορισμένα ιστορικά  στοιχεία για την Αμφίπολη. Ποια εποχή βρίσκεται στην ακμή της;

Δημήτρης Λαζαρίδης: Λίγες είναι οι θέσεις του Ελληνικού χώρου που παρουσιάζουν  τόσα πολλά πλεονεκτήματα και καλούν τον άνθρωπο για εγκατάσταση, όσο η θέση της Αμφίπολης. Νομίζω ότι δεν θα ήταν υπερβολή αν έλεγα, η πόλις βρίσκεται σε ακμή σ’ όλη την διάρκεια. από την ίδρυσή της, μέχρι τα τελευταία χρόνια της ρωμαϊκής κατάκτησης. Σαν σταθμούς θα ήθελα να αναφέρω την μεγάλη μάχη μεταξύ Αθηναίων και Πελοποννησίων, που έγινε έξω από τα τείχη της, το 422 και  που κόστισε τον θάνατο και των δύο αρχηγών, των Αθηναίων και των Λακεδαιμονίων. Αργότερα την πόλη καταλαμβάνει ο Φίλιππος. ο βασιλεύς των Μακεδόνων, το 358-57 και την μεταβάλει σαν βάση των επιχειρήσεων για την κατάκτηση της Θράκης και λίγο αργότερα η Αμφίπολις δεν είναι μια οποιαδήποτε πόλις του Μακεδονικού Κράτους αλλά είναι η βάση, η ναυτική βάση των εξορμήσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου για την κατάκτηση ολόκληρου του κόσμου. Εδώ στην Αμφίπολη συγκεντρώνεται ο στόλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και όλη του η πολεμική ετοιμασία  και ο στρατός, και στην Αμφίπολη μένουν οι τρεις μεγάλοι ναύαρχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο Νέαρχος ο Ανδροσθένης και ο Λαομέδων, με το τελευταίο δε αυτόν ίσως να συνδέεται το μεγάλο μνημείο που βρίσκεται στην δυτική όχθη του Στρυμόνα, το Λιοντάρι της Αμφίπολης. Κατά την διάρκεια όλης της ελληνιστικής περιόδου, η Αμφίπολις είναι ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο κι ένα κοσμοπολιτικό κέντρο όπως θα έλεγα, γιατί ένα πλήθος επιγραφών μας δίνουν ονόματα κατοίκων με τα εθνικά τους από άλλες πόλεις που ήταν εγκατεστημένοι εκεί και είτε έμεναν μόνιμα είτε έκαναν εμπόριο, επομένως και στα ελληνιστικά χρόνια έχουμε μια μεγάλη δραστηριότητα και ακμή της Αμφίπολης η οποία συνεχίζεται ακόμη και μετά την κατάκτηση της Μακεδονίας από τους Ρωμαίους, γιατί η Αμφίπολις ορίζεται από τον Αιμίλιο Παύλο, τον νικητή του Περσέα, σαν η πρωτεύουσα της πρώτης διοικητικής περιφέρειας της Μακεδονίας όπως λεν τα νομίσματα και οι πηγές. η Πρώτη της Μακεδονίας, Μακεδόνων Πρώτης.

Κάτοικος: Ε, μία παράσταση γυναικεία βρήκα την παρέδωσα στο μουσείο και αμείφθηκα με 5.000.

Μιχάλης Κυριακίδης: Πότε έγινε αυτό;

Κάτοικος: Αυτό έγινε πολύ αργά, δηλαδή κατά το 50, άνοιξα τα θεμέλια του σπιτιού μου και άνοιγα αγωγό να φεύγουν τα υπολείμματα της κουζίνας. Την πρώτη μέρα με το σκάψιμο το πέταξα στα αναχώματα, δεν το πήρα χαμπάρι, έπεσε μια ραγδαία βροχή το βράδυ, το πρωί βλέπω ένα μάρμαρο τετράγωνο, τέλος πάντων, πάω στην βρύση, το πλένω  και είδα μια παράσταση γυναικεία χωρίς κεφαλή.

Ελένη Αποστολοπούλου: Κύριε Λαζαρίδη εσείς ήσασταν ο πρώτος άνθρωπος που ξεκινήσατε τις ανασκαφές στην Αμφίπολη. Μπορείτε να μας πείτε πότε έγινε αυτό για την χρονολογία και λίγα λόγια για την ιστορία των ανασκαφών αυτών;

Δημήτρης Λαζαρίδης: Στην πραγματικότητα είμαι ο πρώτος που άρχισα τις συστηματικές ανασκαφές γιατί πριν από μένα ο μακαρίτης ο καθηγητής μου, ο Στρατής Πελεκίδης έκανε μερικές μικρές δοκιμαστικές τομές, οι οποίες κράτησαν ένα μικρό χρονικό διάστημα και τότε είχε βρει ένα μέρος της παλαιοχριστιανικής βασιλικής Α και επίσης μερικούς  τάφους και μερικά τμήματα, ένα δυο τμήματα του τοίχους. Φυσικά οι συστηματικές ανασκαφές άρχισαν από μένα το 1956, και από τότε σε είκοσι περίπου ανασκαφικές περιόδους συνεχίζονται μέχρι σήμερα σαν ανασκαφές της Αρχαιολογικής Εταιρείας, που χρηματοδοτούνται από την Αρχαιολογική Εταιρεία. Αφορμή για τις ανασκαφές ήταν η ανεύρεση από τους χωρικούς  μερικών τάφων ελληνιστικών χρόνων που κινδύνευαν έτσι να καταστραφούν. Έμαθα την θέση που βρισκόταν αυτοί οι τάφοι και προσπάθησα την τελευταία στιγμή να σώσω αυτό το νεκροταφείο.

Μιχάλης Κυριακίδης: Κύριε Ματθαίο εδώ δουλεύατε εργάτης από πολλά χρόνια στην αρχαιολογική υπηρεσία. Από πότε δουλεύατε;

Ματθαίος: Από το 55 δουλεύαμε μέχρι πέρυσι ακόμα, σε όλα τα μέρη εννοείται δεξιά αριστερά. από την αρχή ο αδερφός μου έσκαψε και βρήκε ένα αγγείο και του είπε ο Λαζαρίδης ότι να σκάψεις ελεύθερα και θα σε δώσω κι άδεια ακόμα να σκάψεις μετέπειτα μόλις βρήκαμε τους τάφους πέρα τον ειδοποιήσαμε και είπε ανοίξτε τα και θα ρθω εγώ να τα…

Μιχάλης Κυριακίδης: Πότε βρήκατε τους τάφους;

Ματθαίος: Το 56 τους βρήκαμε τους τάφους, το 56, και ήρθε ο ίδιος και άνοιξε τους τάφους πέραν όσα βρήκαν δηλαδή και βρήκε τα στεφάνια του στρατηγού που λέμε, παρακάτω εκεί, βρήκε τα στεφάνια και τα πήρε και κοντά σ’ εκείνα βρέθηκαν και τα άλλα πλέον όλα, όλες οι σπηλιές γιατί αφού συνέχισαν και πήρε εργάτες ο Λαζαρίδης έκαναν και την έρευνα από πίσω μέχρι απάνω, ήμασταν 30 – 40 εργάτες και εκεί μέσα βρίσκονταν και τα μνήματα και βρίσκονταν κι όλα.

Δημήτρης Λαζαρίδης: Η αμοιβή ήταν πολύ πλούσια γιατί σχηματίσθηκαν με τις ανασκαφές αυτές βρέθηκαν γύρω στους 450 τάφους και σχηματίσθηκαν οι πλούσιες συλλογές που στεγάζονται στο μουσείο Καβάλας και που πολλά από τα ευρήματα δεν εκτίθενται. Συλλογές που περιλαμβάνουν ωραιότατα κοσμήματα από χρυσό περιδέραια, βραχιόλια σκουλαρίκια, διαδήματα, στεφάνια, πολύ πλούσιες συλλογές από τερακότες με πλούσια θέματα που δείχνουν ότι υπάρχει ένα τοπικό εργαστήριο εκεί, συλλογές από αγγεία και επίσης συλλογές από επιτύμβιες στήλες. Τα ευρήματα αυτά χρονολογούνται μεταξύ του 330 και στο τέλος της ελληνιστικής εποχής, στα πρώιμα χρόνια της ρωμαϊκής εποχής.

Έχοντας την μεγάλη τύχη να έχω οδηγό τον Θουκυδίδη προσπάθησα να διευκρινίσω τα τοπογραφικά στοιχεία και το θέμα των οχυρώσεων καθώς και  το θέμα τις αρχαίας γέφυρας που αναφέρεται κατά την αφήγησή του και σε αυτό στάθηκα πολύ τυχερός γιατί μπόρεσα να βρω ότι το τείχος του από ποταμού εις ποταμόν μακρό τείχος δεν ήταν ένα τόξο όπως το λένε όλοι οι αρχαίοι, όλοι οι αρχαιότεροι επιστήμονες, που ασχολήθηκαν με αυτό αλλά ήταν ένας πολύ μεγάλος περίβολος, 7,5 χιλιόμετρα περίπου, δηλαδή κάτι περισσότερο από το Θεμιστόκλειο τοίχος των Αθηνών. Επίσης μπόρεσα να επιβεβαιώσω και τον ισχυρισμό του Διοδώρου τον Σικελιώτη. ότι ο Κάσσανδρος φυλάκισε στην Ακρόπολη την γυναίκα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, την Ρωξάνη και το γιο του Αλέξανδρου, γιατί με τις έρευνες αυτές βρήκα το τείχος της Ακρόπολης που είναι ένας περίβολος επίσης  2220 μέτρων.

Μιχάλης Κυριακίδης: Ο φύλακας του αρχαιολογικού χώρου της Αμφίπολης, Αλέκος Κοχλιαρίδης, θα μας ξεναγήσει στον αρχαιολογικό χώρο.

Αλέκος Κοχλιαρίδης: Ναι, βρισκόμαστε εδώ, στο βόρειο μέρος της αρχαίας πόλης και πολύ κοντά στον Στρυμόνα. Οι ανασκαφές άρχισαν το 1972 και αποκάλυψαν εδώ ένα σημαντικό τμήμα τείχους που πιάνει στα 167 μέτρα, σε μία τριγωνική κοιλάδα, όπου έχει γίνει μία τομή στο ανατολικό σημείο και αποκαλύφθηκαν οι αποχετευτικοί αγωγοί. Στην συνέχεια έγινε και η έρευνα γύρω από το τείχος εδώ και αποκαλύφθηκε όλο. Αποκαλύφθηκαν η κλασική πύλη, η ελληνιστική πύλη, συγκρότημα αναβαθμών που έχει 16 σκάλες και ένας προμαχώνας.

Μιχάλης Κυριακίδης: Το μήκος; Πόσο ήταν το μήκος;

Αλέκος Κοχλιαρίδης: Το μήκος  σ’ αυτό το σημείο είναι 167 μέτρα και έχει ύψος 7,5 μέτρα.

Μιχάλης Κυριακίδης: Όλου του τείχους αυτού;

Αλέκος Κοχλιαρίδης: Το μήκος του όλου;

Μιχάλης Κυριακίδης: Πόσο το υπολογίζετε;

Αλέκος Κοχλιαρίδης: Των αρχαίων τειχών; είναι στα 7,5 χιλιόμετρα. τμηματικά αποκαλύφθηκαν 80 σημεία, γύρω από την πόλη. που πιάνουν τα 7.5 χιλιόμετρα.

Δημήτρης Λαζαρίδης: Ο Θουκυδίδης στην αφήγησή του τρεις φορές αναφέρει την γέφυρα  που στην εποχή του ήταν μία. Οι έρευνες αποκάλυψαν ότι η γέφυρα βρισκόταν στο βορειοδυτικό τμήμα της οχύρωσης και αποκάλυψαν επίσης αυτό που λέει ο Θουκυδίδης ότι κάποια στιγμή οι οχυρώσεις επεξετάθηκαν προς τη γέφυρα και την περιέλαβαν μέσα. Ενώ η γέφυρα δεν περιλαμβανόταν στις οχυρώσεις όταν την κατάλαβε όταν κατέλαβε την Αμφίπολη ο Θουκυδίδης. Το εύρημα είναι τρομερά εντυπωσιακό ακόμα και σήμερα παρά την φθορά που υφίσταται. Βρέθηκαν περισσότεροι από χίλιοι διακόσιοι πάσσαλοι, ξύλινοι. Δυστυχώς έχει υποστεί μεγάλη συρρίκνωση γιατί δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια να διασωθεί. Το θέμα δεν ήταν να βγουν οι πάσσαλοι από τη θέση τους και να παν σε ένα μουσείο, έτσι θα μπορούσαν να είχαν διατηρηθεί, αλλά να διατηρηθούν επί τόπου ορισμένοι μάρτυρες και τουλάχιστον η αρχαιότερη φάση.

Αλέκος Κοχλιαρίδης: Εδώ βρισκόμαστε σε μία πασσαλόπηκτη περιοχή όπου σύμφωνα με τις τελευταίες ανασκαφές βγαίνει το συμπέρασμα ότι πρόκειται για την αρχαία γέφυρα του Στρυμόνα, την οποία αναφέρει ο Θουκυδίδης. Η γέφυρα αυτή ενώνεται με την οχύρωση της αρχαίας Αμφίπολης, με το τείχος. Μάλιστα αυτή η οχύρωση σύμφωνα πάλι με τον Θουκυδίδη πρέπει να έγινε αργότερα στο 422. Ναι, οι πάσσαλοι αυτοί είναι ξύλινοι, πολλοί από τους πασσάλους αυτούς βρίσκονται στο Μουσείο της Καβάλας, όπου έχουν συντηρηθεί και αρκετοί βρίσκονται και εδώ, και τα σημεία όπου φύγανε οι ξύλινοι  έχει μπει μέσα γύψος έχουν αριθμηθεί και υπάρχει το ομοίωμα των πασσάλων με γύψο.

Δημήτρης Λαζαρίδης: να πούμε βέβαια ότι βρισκόμαστε μερικά μέτρα από τον Στρυμόνα.

Αλέκος Κοχλιαρίδης: Ναι, ναι, βρισκόμαστε πολύ κοντά στον Στρυμόνα είμαστε 15 μέτρα από τον Στρυμόνα. Αυτό βέβαια είναι και το πιο αποδεικτικό στοιχείο  ότι πρόκειται ασφαλώς για την γέφυρα που αναφέρει ο Θουκυδίδης.

Δημήτρης Λαζαρίδης: Οι ανασκαφές έχουν δώσει ένα μεγάλο αριθμό κινητών ευρημάτων έργων γλυπτικής, αγγειογραφίας, κεραμικής και επιγραφικής, έχουν πλουτίσει σημαντικά τις γνώσεις μας για τις αρχαίες λατρείες, για την πολιτεία της Αμφιπόλεως. Μας έχουν δώσει ορισμένα σπίτια, ένα από τα σπίτια ανασκάπτεται αυτή τη στιγμή, είναι ένα ελληνιστικό σπίτι που έχει τοιχογραφίες με ωραία χρώματα κόκκινο, πράσινο, κίτρινο, μπλε μαύρο, με διακοσμήσεις από στόκο που είναι γιρλάντες, είναι γεισίποδες,  είναι ερωτιδείς που κρατούν αυτούς τους ανθοστέφανους στολισμένους με καρπούς κλπ.  Ή άλλο δωμάτιο να έχει απομιμήσεις ψευδοϊσόδομης τοιχοποιίας. Είναι ένα από τα πολύ σπάνια ευρήματα του ελληνικού χώρου και δεν είναι γνωστά άλλα σπίτια διατηρημένα τόσο καλά και σε τόσο ύψος που πλησιάζουν περίπου οι τοίχοι τα 3 μέτρα. επίσης βρέθηκαν κλασικά σπίτια σ’ ένα μάλιστα που ανασκάφηκε πρόπερσι βρέθηκε ένα χρυσός στατήρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου που κόπηκε σε νομισματοκοπείο της Αμφίπολης. Βρέθηκε επίσης ένα ιερό του Άτι μιας μικρασιατικής θεότητας, πολύ σημαντικό και βρέθηκαν ορισμένοι τοίχοι από άλλα ιερά τα οποία είναι αταύτιστα.

Μιχάλης Κυριακίδης: βρισκόμαστε σε ένα άλλο σημείο του αρχαιολογικού χώρου της Αμφίπολης και τι υπάρχει εδώ πέρα;

Αλέκος Κοχλιαρίδης: Είναι ένα από τα κτίρια που βρέθηκαν τελευταία με τις ανασκαφές, είναι μία ρωμαϊκή έπαυλη που έχει πάρα πολύ ωραία ψηφιδωτά δάπεδα, έχει τον Δία μεταμορφωμένο σε Ταύρο που κλέβει την Ευρώπη, στο άλλο διάφορο έχουμε τον Ποσειδώνα που με την Αμυμώνη με την επιγραφή επάνω που λέει Αμυμώνη. Η ρωμαϊκή έπαυλη αυτή είναι στον χώρο αυτόν  που ονομάζουμε Ακρόπολις κοντά στις παλαιοχριστιανικές βασιλικές.

Μιχάλης Κυριακίδης:  Να πούμε βέβαια ότι είναι αρκετά ψηλά και σήμερα κάνει και αρκετό κρύο εδώ πέρα, και φυσάει και γι’ αυτό ίσως ακούγεται και ο θόρυβος στο μικρόφωνο.

Αλέκος Κοχλιαρίδης: Λοιπόν, βρισκόμαστε στο Γυμνάσιο της ελληνιστικής εποχής που ανασκάφηκε πέρσι το 1982 και φέτος συνεχίστηκαν βέβαια, συνεχίστηκαν οι ανασκαφές και φέτος, μπροστά μας είναι μία  μνημειακή κλίμακα, σκάλες δηλαδή η οποία ήταν και η είσοδος προς τον χώρο του γυμνασίου, αμέσως μετά είναι ένας ακάλυπτος ορθογώνιος χώρος που χρησίμευε για τα αγωνίσματα και τις ασκήσεις που γινόταν των αθλητών γυμναστών. εδώ ακριβώς που βρισκόμαστε τώρα  είναι δύο δωμάτια πλακόστρωτα, το ένα  με πήλινες πλάκες και το άλλο είναι με πωρόλιθο και το ένα από τα δύο ήταν το Λουτρό. Στη δυτική πλευρά του γυμνασίου βρέθηκε μία στοά με κιονοστοιχία μπροστά και σε αυτό το σημείο βρέθηκαν και έξι βάσεις από ερμαϊκές στήλες. Μία ερμαϊκή στήλη είναι νέου αθλητή ή μέλους οικογένειας, το συμπέρασμα αυτό βγαίνει από το διάδημα που φορούσε στο κεφάλι. μία άλλη ερμαϊκή στήλη είναι με κεφαλή Ερμή.

Μιχάλης Κυριακίδης: Η επιμελήτρια της εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Λίνα Στρατή, θα μας ξεναγήσει στα κτίσματα και ευρήματα της Βυζαντινής περιόδου. Βρισκόμαστε τώρα δίπλα στον Στρυμόνα και εδώ υπάρχουν δύο σημαντικά κτίσματα.

Λίνα Στρατή: Δύο πύργοι που χρονολογούνται στην ύστερη βυζαντινή εποχή βρίσκονται δεξιά και αριστερά του ποταμού Στρυμόνα. Ο καλύτερα σωζόμενος είναι από την δεξιά πλευρά ο οποίος κτίστηκε το 1367, αυτός είναι τριώροφος και έχει κτιστεί από διάφορα αρχιτεκτονικά παλιά μέλη και διάφορα ντόπια νταμάρια, ο άλλος ο πύργος που είναι από την αριστερή πλευρά…

Μιχάλης Κυριακίδης: Κοντά μας, δίπλα μας…

Λίνα Στρατή: Ναι εδώ κοντά μας, δίπλα μας,  δεν σώζεται τόσο καλά, ήταν διώροφος και είναι χτισμένος σε πέτρες ακατέργαστες, αργολιθοδομή δηλαδή και διάφορα κομμάτια από πλίνθους. Η Αμφίπολη στη παλαιοχριστιανική εποχή υπήρξε σπουδαίο αστικό και θρησκευτικό κέντρο, γεγονός που πιστοποιείται από την ύπαρξη τεσσάρων παλαιοχριστιανικών Βασιλικών, ενός περίκεντρου κτίσματος και ενός ορθογώνιου μέγαρου το οποίο ταυτίζεται με το Επισκοπείο.  Αναφέρεται ότι  από την Αμφίπολη, το 49 με 50 μ.Χ., πέρασε ο Απόστολος Παύλος διαμέσου της Εγνατίας οδού, μεταβαίνοντας από τους Φιλίππους στην Θεσσαλονίκη. Τώρα βρισκόμαστε στην Βασιλική Α η οποία χρονολογείται περίπου στα μέσα του 6^ου αιώνα, αποτελεί μία τυπική Παλαιοχριστιανική Βασιλική, τρίκλιτη . Στην περιοχή της Αμφίπολης ακριβώς εδωπέρα πάνω στον λόφο που βρισκόμαστε βρέθηκαν εκτός από αυτήν τη Βασιλική Α και άλλες τρεις σχήματος  Βασιλικής, η Β η Γ και η Δ και οι οποίες πάνω κάτω έχουν τα ίδια στοιχεία με την Βασιλική Α, η οποία είναι και ίσως η  περισσότερο γνωστή.

Ελένη Αποστολοπούλου: Υπάρχει πρόγραμμα να δημιουργηθεί ένα μουσείο στην Αμφίπολη;

Δημήτρης Λαζαρίδης: Ναι βέβαια, το μουσείο ξεκίνησε όταν ήμουν γενικός επιθεωρητής, το 75, 76 και μέσα σε λίγους μήνες, εννέα μήνες, κτίστηκε ολόκληρος ο σκελετός του κτιρίου. από τότε σταμάτησαν οι εργασίες και η υπουργός πολιτισμού και επιστημών, καθώς και γενικός γραμματέας του υπουργείου ενέκριναν να συνεχιστούν οι εργασίες, αφού έγινε ο εκσυγχρονισμός της μελέτης και των οικονομικών τευχών. Έτσι δημοπρατήθηκε και εντός ολίγου θα εγκατασταθεί ο εργολάβος για να γίνει ολόκληρο το κτίριο που προβλέπει μέσα και χώρους εκθέσεων και χώρους αποθήκευσης του μεγάλου αριθμού αρχαιοτήτων που είναι τώρα σε διάφορες αποθήκες και στις αποθήκες του μουσείου Καβάλας, εργαστήρια, κατοικία φύλακος,  γραφείο έφορου αρχαιοτήτων, ξενώνα κλπ

Μιχάλης Ναθαναηλίδης:  Όταν εμείς οι Αμφιπολίτες, έχουμε όλη την θέληση  να δώσουμε την ζωή αυτή που υπήρχε κάποτε θα θέλουμε  πάντοτε  να βρισκόμαστε στην υπηρεσία σαν στρατευμένοι άνθρωποι, να μπορέσουμε αυτό το κρυμμένο και αυτό που βγήκε να συντηρήσουμε αλλά και αυτό το κρυμμένο που ακόμα είναι κάτω από το υπέδαφος της γης να μπορεί να ρθει σε φως. Έρχοντας  σε φως όλα αυτά, πιστεύουμε ότι ο τόπος μας θα πάρει άλλο χαρακτήρα θα πάρει άλλη ώθηση και οικονομική και πολιτιστική και με την πάροδο του χρόνου και με τον αποτελειωμό του Μουσείου το οποίο έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια πιστεύω ότι θα βρούμε λίγο, κάποια άνοδο η οποία θα μας οδηγήσει και στην καλυτέρευση του βιοτικού μας επιπέδου αλλά και στη γενική αναγνώριση του εσωτερικού και του εξωτερικού γενικά.

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από τη «Φωνοθήκη» του Γιώργου Ζεβελάκη

from dimart https://ift.tt/2S7fcvn
via IFTTT