Μουσείο Τυπογραφίας Χανίων: Από τον Γουτεμβέργιο έως σήμερα

—της Αλεξάνδρας Σκαράκη—

«Ξεκίνησε ως ρεπόρτερ και διορθωτής κειμένων σε μια ημερήσια επαρχιακή εφημερίδα των Χανίων. Σ’ ένα υπόγειο Τυπογραφείο. Το γραφείο του βρισκόταν σε μια γωνιά και απέναντι οι τυπογράφοι. Η σύνθεση κειμένων γινόταν με το χέρι. Δουλειά δέκα-δεκατεσσάρων ωρών. Η εξέλιξη ερχόταν και η σκέψη, ο προβληματισμός ήταν τι θα γίνει στη συνέχεια. Θα ξεχαστεί η Γουτεμβέργια τεχνική που βοήθησε στη διάδοση της πληροφόρησης, της γνώσης;», λέει η Έλια Κουμή, υπεύθυνη του μουσείου και διευθύντρια της εφημερίδας Χανιώτικα Νέα για το κίνητρο, το οποίο ώθησε τον Γιάννη Γαρεδάκη, στην ίδρυση του Μουσείου Τυπογραφίας Χανίων.

Αφήνοντας την πόλη των Χανίων πίσω, κατευθυνόμενοι οδικώς προς την εθνική οδό Χανίων-Ρεθύμνου και στα έξι χιλιόμετρα νοτιοανατολικά, συναντάμε το χωριό Τσικαλαριά Σούδας, όπου βρίσκεται το Βιοτεχνικό Πάρκο Χανίων. Στο χώρο έκτασης 136 στρεμμάτων, με θέα το λιμάνι των Χανίων και ανάμεσα στο πράσινο, ξεπροβάλλουν συγκεντρωμένες δεξιά και αριστερά του δρόμου, βιοτεχνικές μονάδες και μονάδες καλλιτεχνών.

Το Μουσείο Τυπογραφίας Χανίων ξεχωρίζει μέσα στο συγκρότημα και χαρακτηρίζεται ως κόσμημα όχι μόνο για το νησί, αλλά και ολόκληρη τη χώρα. Πρόκειται για μια δημιουργία του ιδρυτή και εκδότη της εφημερίδας Χανιώτικα Νέα κ.Γαρεδάκη και της Ελένης Γαρεδάκη. Το μουσείο ξεκίνησε τη λειτουργία του στα Χανιά το 2005, με στόχο να πληροφορήσει τους επισκέπτες για την εξέλιξη της τυπογραφίας και της εκτύπωσης στο πέρασμα των χρόνων. Μέχρι το 2015, αποτελούσε τμήμα της εφημερίδας, ενώ αργότερα έγινε αυτόνομο ως μια μη κερδοσκοπική οργάνωση.

Τα πρώτα εκθέματα που δεσπόζουν στην είσοδο της κυρίως αίθουσας στον πρώτο όροφο, είναι δυο επιβλητικά τυπογραφικά πιεστήρια από τις αρχές του 19^ου αιώνα. Καθώς περιηγούμαστε στην πρώτη και μεγαλύτερη αίθουσα του μουσείου, βρισκόμαστε μπροστά σε ποδοκίνητα πιεστήρια τύπου Victoria, προερχόμενα από τη Γερμανία, την Ελβετία, την Ολλανδία και ένα από την Ελλάδα, χειροκίνητα πιεστήρια τύπου Boston, καθώς και ένα ξύλινο πιστό αντίγραφο του πιεστηρίου του Γουτεμβέργιου, δουλειά του μηχανουργού  Μανώλη Μπενιουδάκη. Στο βάθος της αίθουσας υπάρχουν πάγκοι στοιχειοθεσίας, με ανάγλυφα τυπογραφικά στοιχεία από τον 15^ο έως τον 20^ο αιώνα και δύο μηχανήματα μηχανικής στοιχειοθεσίας: της λινοτυπίας και μονοτυπίας.

Τα περισσότερα μηχανήματα που αντικρίζουμε, αγοράστηκαν από τον κ.Γαρεδάκη, στη διάρκεια των ταξιδιών του στο εξωτερικό, ενώ αργότερα ήρθαν και οι πρώτες δωρεές από όλη την Ελλάδα.

Στον ημιώροφο της κυρίως αίθουσας, θα συναντήσουμε την εντυπωσιακή βιβλιοθήκη του μουσείου. Τα ράφια της κοσμούν βιβλία του 16^ου και 17^ου αιώνα, κυρίως ιταλικών και ολλανδικών εκδόσεων. Ελληνικές και ξένες εκδόσεις σχετικές με την τυπογραφία, χάρτες, λιθογραφίες και αντίτυπα εφημερίδων και περιοδικών του 19^ου αιώνα, συμπληρώνουν τη συλλογή που καθιστά τη βιβλιοθήκη άξια επίσκεψης. «Υπάρχει η πλήρης σειρά τόμων του γαλλικού εικονογραφημένου περιοδικού L’Illustration (1843-1939), καθώς και αρκετά τεύχη του ολλανδικού Panorama (1914 – 1923) και του Magasin Pittoresque (1834 – 1876)», συμπληρώνει η κα Κουμή.

Από τα αριστερά της κεντρικής εισόδου του μουσείου, κατευθυνόμαστε στο αμφιθέατρο. Στο -γεμάτο κάδρα με φωτογραφίες αρχείου και αφίσες από διαγωνισμούς τυπογραφίας- αμφιθέατρο χωρητικότητας 80 ατόμων, πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές. Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να τυπώσουν σε αυθεντικά μηχανήματα του 19^ου αιώνα και να παρακολουθήσουν βίντεο για την τεχνική της τυπογραφίας.

Η εξέλιξη της τυπογραφίας και η ιστορία της γραφής «ζωντανεύουν» στα μάτια των θεατών στη δεύτερη αίθουσα, την πτέρυγα που εγκαινιάστηκε το 2012. Ένας περίπατος στο φωτεινό επάνω όροφο μας μεταφέρει στους προϊστορικούς χρόνους και καθώς συνεχίζουμε το ταξίδι προς τους νεότερους, καταλήγουμε στην ψηφιακή εποχή και τις νέες τάσεις στην τέχνη της γραφής. Στη μόνιμη έκθεση του γραφίστα-τυπογράφου Αντώνη Παπαντωνόπουλου, περιλαμβάνονται τα σύμβολα που χρησιμοποιούσαν οι τυπογράφοι για τις διορθώσεις των κειμένων, τα μηχανήματα χρυσοτυπίας, της οξυγραφίας, της βαθυτυπίας. Εκεί ακολουθούμε την πορεία ανάπτυξης του σφραγιδοποιείου και τη διαδικασία χαρακτικής με παντογράφο.

Ολοκληρώνοντας την επίσκεψη στο μουσείο, στεκόμαστε στη νέα και σύγχρονη αίθουσα που φέρει το όνομα του Κώστα Τζωρτζάκη, έναν «νέο χώρο που φιλοξενεί σπάνιες εκδόσεις, γκραβούρες και συνδέει την ιστορία της τυπογραφίας, με την πολυτάραχη ιστορία της Κρήτης και των Χανίων ειδικότερα».

Το Μουσείο Τυπογραφίας Χανίων αποτέλεσε το μοναδικό Ελληνικό μουσείο που υπήρξε υποψήφιο φέτος και ανάμεσα σε 49 μουσεία, για τον τίτλο του «Ευρωπαϊκού Μουσείου της χρονιάς 2016», μια απονομή από το Φόρουμ των Ευρωπαϊκών Μουσείων. Η τελετή πραγματοποιήθηκε στις αρχές Απριλίου στην Ισπανία, στο Σαν Σεμπαστιάν και στην Τολόζα της Χώρας των Βάσκων.

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το site του μουσείου.

* * *

Εδώ άλλες αναρτήσεις από την κατηγορία Πολιτιστική κληρονομιά

from dimart http://ift.tt/1qJ9eSB
via IFTTT