zougla: Με το νι και με το σίγμα

Δευτέρα 4 Μαΐου 2015

Με το νι και με το σίγμα

—του Γιάννη Παπαθεοδώρου για τη στήλη Ανώμαλα Ρήματα—

Κοιτάζοντας τις φωτογραφίες από το φετινό εορτασμό της Πρωτομαγιάς, ξεχωρίζω μία. Αυτή που αφορά τον πολυδιαφημισμένο —και μάλλον αναλώσιμο πλέον— «Γιάνη» (με ένα ν) δίπλα σε μια κυρία που κρατά ένα πλακάτ με την αναγραφή του ονόματος του Σόιμπλε, και την προσθήκη των δύο SS για να παραπέμπουν στη γνωστή απεχθή στρατιωτική υπηρεσία του χιτλερικού φασισμού. «Γιάνης με ένα ν, Σόιμπλε με δύο SS. ΕΕ- ΔΝΤ φωλιά μαφιόζων».[1] Προφανώς η επινόηση του πλακάτ της πορείας παραπέμπει σε ένα ήδη γνωστό στερεότυπο: τα τελευταία χρόνια, οι Γερμανοί δεν είναι ευρωπαίοι εταίροι μας αλλά συνεχιστές των ναζί. Η εν λόγω κυρία αποφάσισε λοιπόν να κάνει ένα λογοπαίγνιο, με τη γραφή των δύο ονομάτων: με το διεκδικούμενα ανορθόγραφο ένα «νι» του Γιάνη Βαρουφάκη και τη βέβηλη συμπλήρωση ενός «σίγμα» στο όνομα του Σόιμπλε.

Το αποκρουστικό αποτέλεσμα αυτής της ιδιάζουσας γραμματικής διαταραχής είχε ήδη άλλωστε νομιμοποιηθεί διά στόματος του κ. Λαφαζάνη, κατά την προηγούμενη θυελλώδη συνεδρίαση της Βουλής. «Είστε η Πέμπτη Φάλαγγα των δανειστών στη χώρα», δήλωσε ο κ. Λαφαζάνης προκειμένου να αντιμετωπίσει την κριτική της αντιπολίτευσης, που απλώς δεν συμφωνεί με τους χειρισμούς της κυβέρνησης στα περίπλοκα θέματα της περιβόητης «επιθετικής» αλλά σχεδόν κωμικής πλέον διαπραγμάτευσης. Στον ίδιο τόνο συντονίζονται τον τελευταίο καιρό πολλά από τα στελέχη της κυβέρνησης, πλην του κ. Τσίπρα, που αίφνης ανακάλυψε την πολιτική γοητεία και τη θετική συμβολή της κ. Μέρκελ για το αίσιο (;) τέλος (;) της διαπραγμάτευσης. Η κυβέρνηση έχει συμπεριλάβει και έχει εντάξει οργανικά στη ρητορική της τη «μουμιοποίηση» της ιστορίας του Β’ παγκοσμίου πολέμου, με όρους που υπερβαίνουν κάθε έννοια σεβασμού των γεγονότων και των εννοιών, προς όφελος ενός απεχθούς αναλογικού συσχετισμού.

Κι όμως η μουμιοποίηση της ιστορίας δεν σταματά εδώ. Δεν κρύβει μόνο κακές συνήθειες, δόλο κι απάτη αλλά αναδεικνύεται ως το καλύτερο μέσο μιας κομματικής ιδιοτέλειας, που προσβάλλει τους ίδιους τους δημοκρατικούς θεσμούς. Ο συνειρμός της Πρωτομαγιάς, για παράδειγμα, πάντα θα παραπέμπει στο όνομα του Αλέκου Παναγούλη. Το πραγματικό και συμβολικό φορτίο των αγώνων του αποκάλυψαν την ταυτότητα της χούντας και έσωσαν, μοναχικά και ηρωικά, την τιμή και την ηθική του χαμένου κοινοβουλευτισμού. Δεν πάνε λίγες μέρες όμως που αδελφός του Στάθης, από βήματος Βουλής ζήτησε την αποκατάσταση όλων όσοι αγωνίστηκαν για να ανέλθει στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ. Μιλώντας κατά τη συζήτηση του νομοσχέδιου για την επανίδρυση της ΕΡΤ, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ είπε: «Η ΕΡΤ πρέπει να ανοίξει όλα τα προγράμματά της, κύριε υπουργέ. Πρέπει να αποκαταστήσει όλους τους εργαζόμενους και ιδιαίτερα να αποκαταστήσει όλους εκείνους που αγωνίστηκαν για να έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία».[2] Δεν είμαι οπαδός της «οικογενειακής ευθύνης» ούτε βέβαια πιστεύω στην υποχρεωτική ομοιογένεια των απόψεων λόγω αιματοσυγγενικών δικτύων. Απλώς προτιμώ να θυμάμαι εκείνη την «άλλη Πρωτομαγιά» του Αλέκου Παναγούλη, χωρίς να τη συνδέω με το γραφικό πελατολόγιο του Στάθη Παναγούλη.

Και μιας και μιλάμε για επετείους, καλό είναι να θυμηθούμε πως «ο ματωμένος Μάης των εργατών» —αυτόν που τραγουδήσαμε κάποτε όλοι με τους στίχους του Ρίτσου («Μέρα Μαγιού μού μίσεψες»)—, ξεκίνησε από μια φωτογραφία: τη φωτογραφία της μάνας που θρηνεί τον αδικοχαμένο απεργό γιό της, στις μέρες του ‘36. Η φωτογραφία συμπληρώθηκε αργότερα από το αίμα των εκτελεσμένων στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής (1944). Κανείς τότε δεν θα φανταζόταν πως η φετινή Πρωτομαγιά του 2015 θα γιορταζόταν με απανωτές selfie του Γιάνη Βαρουφάκη, σε μια «πρώτη φορά αριστερή» πορεία, στην οποία ενώθηκε το σταριλίκι με τη μουμιοποίηση της ιστορίας. «Γιάνη σ’ αγαπάμε» φώναζαν οι διαδηλωτές, χαρίζοντας στον υπουργό ένα κόκκινο γαρύφαλλο, το οποίο ο υπουργός έβαλε στο πέτο. Σκηνές λατρείας σε μια φωτογραφία της στιγμής, που ακόμη δεν έχει γραφτεί οριστικά με το νι και με το σίγμα.