zougla: Όταν το φευγαλέο γίνεται σπουδαίο

Οι εκ των υστέρων συναρπαστικές λήψεις του Joel Meyerowitz

—της Ειρήνης Βεργοπούλου—

Παρίσι, Γαλλία, 1967. Από το αυτοβιογραφικό λεύκωμα του Meyerowitz Where I find myself, 2018.

Πάντα σε αναζήτηση στο διαδίκτυο για ενδιαφέρουσες φωτογραφικές λήψεις και σπουδαίους φωτογράφους, έπεσα προχθές πάνω στο συγκλονιστικό αυτό κάδρο. Στην αρχή νόμισα ότι ήταν κάποιου είδους σκηνοθετημένη, στημένη σκηνή, όπως συχνά κάνουν εικαστικοί καλλιτέχνες ή, ότι μπορεί να ήταν εικόνα από κινηματογραφική ταινία. Είναι όμως πραγματικό: είναι μια φευγαλέα στιγμή, ένα περιστατικό στο δρόμο του Παρισιού μια μέρα του 1967. Αυτός που την τράβηξε είναι ο μυθικός στο χώρο της Street photography ο 80χρονος φέτος Joel Meyerowitz, φίλος και συνοδοιπόρος του άλλου μύθου, του Garry Winogrand. Οι κάμερές τους έχουν καταγράψει χιλιάδες στιγμιότυπα από τη ζωή στις μεγαλουπόλεις, κυρίως της Νέας Υόρκης, και βασικά στις δεκαετίες ’60, ’70 και ’80.

Ο Meyerowitz βοήθησε στην καταξίωση της έγχρωμης φωτογραφίας δρόμου σε έργο τέχνης, σε μια εποχή που την τιμή που κυριαρχούσε η μαυρόασπρη. Οι φωτογραφίες του ήταν τραβηγμένες με αναλογικές κάμερες και φιλμ, κι έχω την αίσθηση ότι αυτή η ομορφιά, αυτή η γλυκύτητα και ντοκιμαντερίστικη «vintage» αυθεντικότητα των χρωμάτων τους, που σε μεταφέρει λες σε πίνακες του ιμπρεσιονισμού, έχει χαθεί στη σημερινή ψηφιακή αποτύπωση.

BVNJMeyerowitz_Jacket_includingFoil_REF[1][1][3][1][2][2]

Αυτό το περιστατικό στην εικόνα κάποια μέρα του ’67 στη Γαλλία, που συμπεριλαμβάνεται στο λεύκωμα που ο Meyerowitz εξέδωσε εφέτος, Where I find myself: A Lifetime Retrospective, είναι μια σκηνή λίγων λεπτών που χαράχτηκε για πάντα στη μνήμη του και δεν μπορεί να μην ταράξει τον θεατή, είτε τη δει κάποιος σε εφημερίδα είτε στο διαδίκτυο. Ο άνθρωπος στο κέντρο είναι πεσμένος, οι πολίτες γύρω κοιτούν περισσότερο έκπληκτοι, περίεργοι και ενοχλημένοι παρά συμπάσχοντες και με διάθεση να συνδράμουν, ενώ ένας εργάτης με ένα σφυρί στο χέρι μοιάζει μέχρι και απειλητικός. Κανείς δεν βοηθάει, υπό το καθάριο παρισινό φως.

Στις χιλιάδες φωτογραφίες εξωτερικού χώρου που τραβήχτηκαν από τον Meyerowitz εδώ και πάνω από 50 χρόνια, έγχρωμες ή μαυρόασπρες, παρελαύνουν χωρίς να το γνωρίζουν οι ανώνυμες εκείνες ανθρώπινες φυσιογνωμίες που άθελά τους μας δίνουν σήμερα το στίγμα των καιρών τους, τώρα που η τότε ασήμαντη καθημερινότητά τους αποκρυσταλλώνεται σε ιστορική καταγραφή.

Ο Joel Meyerowitz

Παρίσι πάλι μάλλον, ’70

“Texas” 1968

Δίπλα από την παρέλαση, Νέα Υόρκη, 1963

Anawanda Lake, New York, 1970

Παρίσι πάλι, πιο χαλαρό, 1967

Νέα Υόρκη, 1978

’60

Ground Zero, 2001. [ O Meyerowitz έμπαινε παράτυπα στο χώρο όπου είχε γίνει η καταστροφή και φωτογράφιζε τις επί μήνες προσπάθειες κατάσβεσης και καθαρισμού]

Για περισσότερες εικόνες στο site του Meyerowitz

* * *