zougla: Οκτώ χρόνια

—του Ηλία Μαγκλίνη—

«Θα είμαι ο πρόεδρός σας για τα επόμενα οκτώ χρόνια», δήλωσε ο Ντόναλντ Τραμπ στην πρώτη του επίσημη εμφάνιση μετά την εκλογική του νίκη. Λογικό· δεν θα μπορούσε να πει «Πάμε για τέσσερα χρόνια και βλέπουμε», αλλά να προεξοφλήσει ότι θα τα πάει τόσο καλά στην πρώτη τετραετία που θα πάρει και τη δεύτερη που δικαιούται να διεκδικήσει.

donald-trump-incapable-of-embarrassment-r_0

Ως γνωστόν, μία οκταετία είναι η μάξιμουμ θητεία που μπορεί ένας Αμερικανός πολιτικός να διεκδικήσει για την προεδρία. Παραπάνω δεν έχει· το απαγορεύει το Σύνταγμα. Για την ακρίβεια, το απαγορεύει η 22η τροποποίηση του αμερικανικού συντάγματος που προστέθηκε αφότου ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ καταστρατήγησε με επιτυχία την παράδοση που ήθελε έναν πρόεδρο να παραμένει στον Λευκό Οίκο το πολύ για δύο τετραετίες (παράδοση που ξεκίνησε πρώτος ο Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο οποίος αρνήθηκε να θέσει τρίτη υποψηφιότητα, το 1796).

washington_portrait-p

Ο Ρούζβελτ εξελέγη το 1932 και ξανά το 1936. Το 1940 θα έπρεπε κανονικά να αποχωρήσει. Δεν το έκανε· όντας φιλόδοξος και εξαιρετικά δημοφιλής, έθεσε υποψηφιότητα, κέρδισε και ξαναδοκίμασε το 1944, για τέταρτη φορά. Κέρδισε μα δεν ολοκλήρωσε τη θητεία του· τον βρήκε ο θάνατος τον Απρίλιο του 1945. Είναι εκπληκτικό: ο Ρούζβελτ δεν υπονόμευσε σε γενικές γραμμές τους δημοκρατικούς θεσμούς, έσπασε όμως μιαν ιερή δημοκρατική παράδοση και, αμέσως μετά, οι ίδιοι οι Αμερικανοί έσπευσαν να θωρακίσουν τη δημοκρατία τους με το Κογκρέσο να ψηφίζει την 22η τροποποίηση μόλις τον Μάρτιο του 1947.

fdr-color-e

Στις ΗΠΑ, το Σύνταγμα έχει μιαν ιερότητα. Είναι βέβαια και αναχρονιστικό σε σημεία: το δικαίωμα στην οπλοχρησία από εκείνα τα μακρινά χρόνια προέρχεται (προς υπεράσπιση του πολίτη από μια αυταρχική κυβέρνηση, αυτή ήταν η αρχή), όπως και το εκλογικό σύστημα των Εκλεκτόρων, κατάλοιπο από μια εποχή κατά την οποία ψήφιζε η ελίτ.

Από την άλλη, υπάρχει το σοφό όριο της οκταετίας. Χάρη στο όριο αυτό, ο Ομπάμα αποχωρεί άφθαρτος, μυθοποιημένος. Κυρίως, όμως, είναι μια ασφαλιστική δικλίδα η οκταετία. Με βάση τη συμπεριφορά του και όσα έχει πει προεκλογικά ο Τραμπ, είναι ανακουφιστικό να ξέρεις πόσο θα κρατήσει η θητεία του (αν και η ζημιά μια χαρά μπορεί να γίνει σε αυτό το διάστημα). Το όριο όμως είναι εκεί και προστατεύει τη δημοκρατία αδιακρίτως, ακόμη και από έναν Ομπάμα, ο οποίος την υπηρέτησε πιστά.

wonk04051-800x538